ماده ۷۱۲ قانون مدنی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۷۱۲ قانون مدنی: هرگاه مضمون‌له فوت شود و ضامن وارث او باشد حق رجوع به مضمون‌عنه دارد.

مواد مرتبط

نکات تفسیری دکترین ماده 712 قانون مدنی

مطابق مفهوم این ماده، چنانچه دین ضامن بر اثر مالکیت ما فی الذمه ساقط شود، وی می‌تواند به مضمون عنه رجوع کند،[۱] و در فرض دیگر اگر دین مضمون عنه به علت مالکیت ما فی الذمه ساقط شود، از آن جا که وی مدیون اصلی بوده، مانند آن است دین خود را پرداخت کرده باشد که در این صورت ذمه ضامن نیز بری می‌شود.[۲][۳] همچنین بدیهی است که در صورت فوت مضمون له چنانچه ضامن وارث او باشد، می‌تواند به مدیون اصلی مراجعه نماید.[۴]

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

«ولو مات المضمون له فورثه الضامن لم یسقط جواز الرجوع به علی المضمون عنه …»[۵]

در فقه این فرض در نظر گرفته شده‌است که زمانی که مضمون له فوت می‌کند و ضامن وارث اوست، در این فرض ضامن چیزی نمی‌پردازد ولی در واقع به همان میزان از میراث او کاسته می‌شود و با تملک ما فی الذمه خود، بری می‌شود و حق رجوع به مضمون عنه را دارد.[۶]

انتقادات

«در این ماده مسامحه در تعبیر شده‌است و کلمه منحصر در این ماده ذکر نشده‌است در صورتی که می‌بایستی قید شود.»[۷]

مصادیق و نمونه ها

  • پدر، مضمون له و پسر، ضامن است، با فوت پدر، پسر بابت سهم الارث خود از ترکه طلبکار می‌شود و بابت ضمانت خود به پدر بدهکار است، در این صورت پسر به دو اعتبار هم طلبکار است، هم بدهکار، که در نتیجه مالکیت ما فی الذمه پدید آمده و تهاتر می‌شود.[۸]
  • اگر ضامن فوت شود و مضمون له وارث او باشد، مضمون له حق رجوع به مضمون عنه خواهد داشد؛ زیرا از نظر وراثت داین از مدیون، مالکیت ما فی الذمه حاصل می‌گردد و در حکم ایفای دین می‌باشد.[۹]

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 712 قانون مدنی

  1. مضمون‌له شخصی است که طلبکار محسوب می‌شود و از ضامن وجهی دریافت کرده است.
  2. ضامن شخصی است که تعهد به پرداخت دین شخص دیگری (مضمون‌عنه) کرده است.
  3. مضمون‌عنه شخصی است که به علت وجود دین، ضامن برای او تعهد ایجاد کرده است.
  4. اگر مضمون‌له فوت کند و ضامن وارث او باشد، ضامن حق رجوع به مضمون‌عنه را خواهد داشت.
  5. این ماده به رابطه میان ضامن و مدیون (مضمون‌عنه) در صورت فوت مضمون‌له می‌پردازد.
  6. مفهوم رجوع به مضمون‌عنه به این معناست که ضامن می‌تواند مبلغ پرداخت‌شده به جای مضمون‌له را از مضمون‌عنه مطالبه کند.
  7. شرط اصلی ماده، وارث بودن ضامن از مضمون‌له در زمان فوت او است.

منابع

  1. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 98236
  2. سیدحسین صفایی. دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد دوم) (قواعد عمومی قرادادها). چاپ 9. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 236084
  3. آیت اله سیدمحمد موسوی بجنوردی. عقد ضمان. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 507084
  4. محمدجعفر جعفری لنگرودی. اساس در قوانین مدنی (المدونه). چاپ 1. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1442712
  5. سیدمرتضی قاسم‌زاده، حسن ره پیک و عبداله کیایی. تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه‌های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات). چاپ 3. سمت، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 365004
  6. آیت اله سیدمحمد موسوی بجنوردی. عقد ضمان. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 507088
  7. سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 204048
  8. پرویز نوین. حقوق مدنی (جلد هفتم) (عقود معین-بخش دوم) (شرکت، ودیعه، عاریه، وکالت، ضمان عقدی، حواله، کفالت، رهن، هبه). چاپ 2. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4845444
  9. صحبت اله سلطانیان. کارگاه آموزش حقوق (جلد سوم) شرکت-صلح-ضمان عقدی-ضمان قهری. چاپ 1. میزان، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2764472