ماده ۳۹۳ قانون مدنی
ماده ۳۹۳ قانون مدنی: راجع به زیادتی که از عمل مشتری در مبیع حاصل شده باشد مقررات ماده ۳۱۴ مجری خواهد بود.
مواد مرتبط
فلسفه و مبانی نظری ماده
علت وضع مفاد این ماده، این است که بطلان بیع، موجب غاصبانه تلقی شدن ید مشتری می‌گردد؛ هرچند او نسبت به فساد معامله، بی اطلاع بوده باشد، در نتیجه، راهی جز اعمال مقررات غصب باقی نمی‌ماند،[۱] بنابراین دلیل وضع این ماده را می‌توان احترام به مالکیت، و مذمت غصب و تعدی نسبت به مال دیگران دانست.[۲]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
در بیع فاسد، مشتری در هر صورت غاصب بوده؛ و مستحق اجرت مال، یا اضافه قیمت حاصل شده در آن نیست، مگر اینکه ارزش افزوده‌ای که در مورد معامله به وجود می‌آید؛ عینی مستقل و جدای از مبیع باشد،[۳] البته به عقیده یکی از حقوقدانان، چنانچه خریدار، نسبت به فساد بیع آگاه نبوده؛ و ارزش افزوده‌ای را که در مبیع به وجود آورده؛ عین نباشد؛ نظیر افزایش قیمتی که بر اثر صافکاری ماشین، حاصل می‌گردد؛ در این صورت می‌تواند برای مطالبه اضافه ارزش مزبور، به فروشنده مراجعه نماید.[۴]
انتقادات
به نظر می‌رسد مفاد این ماده، با قاعده «لاضرر» و نیز مقررات مربوط به تسبیب، قابل تطبیق بوده؛ و ارتباطی با ضمان درک نداشته باشد.[۵]
همچنین اعمال مفاد این ماده را، نمی‌توان به خصوص در فرضی که خریدار، بدون وجود آگاهی از فساد بیع، مالی را خریداری نموده؛ و با هنر و سلیقه و مهارت خویش، تغییرات بسیار ارزشمندی را در آن به وجود آورده؛ و در نتیجه ارزش افزوده بسیار بالایی را در آن مال ایجاد نموده؛ عادلانه دانست.[۶]
مقالات مرتبط
بررسی حقوقی خسارات ضمان درک در قوانین و رویه قضایی ایران و فرانسه
نگاهی نو به مفهوم، مبنا و آثار ضمان درک در فقه امامیه و قانون مدنی
مسئولیت بایع در پرداخت خسارت ناشی از مستحق‌للغیر درآمدن مبیع
منابع
- ↑ حقوق مدنی تطبیقی (مجموعه مقالات). چاپ 3. سمت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 130744
- ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی عقود معین (قسمت اول) (معاملات معوض، عقود تملیکی، بیع، معاوضه، اجاره، قرض). چاپ 6. مدرس، 1374. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3647028
- ↑ ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 95160
- ↑ سیدمرتضی قاسم‌زاده، حسن ره پیک و عبداله کیایی. تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه‌های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات). چاپ 3. سمت، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 361712
- ↑ یداله بازگیر. قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (در بیع و احکام راجع به آن) (مواد 338 الی 395). چاپ 1. فردوسی، 1379. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 149336
- ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی عقود معین (قسمت اول) (معاملات معوض، عقود تملیکی، بیع، معاوضه، اجاره، قرض). چاپ 6. مدرس، 1374. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3647028