ماده ۸۸۹ قانون مدنی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۸۸۹ قانون مدنی: در بین وراث طبقه اولی اگر برای میت اولادی نباشد اولاد او هر قدر که پایین بروند قائم‌مقام پدر یا مادر خود بوده و با هر یک از ابوین متوفی که زنده باشد ارث می‌برند ولی در بین اولاد، اقرب به میت، ابعد را از ارث محروم می‌نماید.

توضیح واژگان

به موقعیت اشخاص درون هر صنف از وراث متوفی، از حیث نزدیک یا دور بودن نسبتشان به او؛ «درجه» گویند.[۱]

«وراثت به قائم مقامی» یعنی یکی از خویشان متوفی به واسطه و به قائم مقامی یکی دیگر از خویشان مستقیم و بی واسطه میت، از وی ارث می‌برد.[۲]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

قائم مقامی به وراثت، ممکن است موجب حجب نقصانی برای برخی از وراث شود؛ مثلاً با وجود نوه برای متوفی، سهم مادر میت، از یک سوم به یک ششم تنزل می‌یابد.[۳]

قائم مقامی به وراثت، زمانی تحقق می‌پذیرد که در نسل واسطه، وارث دیگری برای متوفی وجود نداشته باشد؛ مثلاً در فرضی که میت، فقط دارای دو پسر بوده که یکی از آنها، پیش از او مرده‌ است؛ پسر دیگر او که زنده است؛ کل ترکه را تملک نموده؛ و دیگر چیزی نصیب فرزندان پسر مرحومش نمی‌شود.[۴]

گفتنی است قائم مقام شخص ممنوع از ارث به دلیل کفر و …، سهم وی را تملک می‌نماید.[۵]

رویه‌های قضایی

مصادیق و نمونه‌ها

  • زید، رحلت نموده و تنها یک فرزند به نام عمرو داشته که پیش از خود او، فوت شده‌است، عمرو دارای فرزندی به نام بکر است که به قائم مقامی از او، تمام اموال زید را به ارث خواهد برد.[۷]

منابع

  1. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث). چاپ 5. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 197600
  2. محمدجعفر جعفری لنگرودی. الفارق (دایرةالمعارف عمومی حقوقی) (جلد چهارم) (عدل، مصارف ترکه). چاپ 1. گنج دانش، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4405284
  3. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث). چاپ 4. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4318060
  4. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث). چاپ 4. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4317604
  5. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث). چاپ 4. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4318028
  6. مجموعه قانون مدنی (ویرایش ششم). چاپ 7. معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 266896
  7. سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 208248