ماده ۱۶۳ قانون مدنی

ماده ۱۶۳ قانون مدنی: اگر قیمت مال پیدا شده، یک درهم که وزن آن ۶/۱۲ نخود نقره یا بیشتر باشد، پیداکننده باید یک سال تعریف کند و اگر در مدت مزبور صاحب مال پیدا نشد، مشارالیه مختار است که آن را به‌طور امانت نگاه دارد یا تصرف دیگری در آن بکند، در صورتی که آن را به‌طور امانت نگاه دارد و بدون تقصیر او تلف شود، ضامن نخواهد بود.

تبصره - در صورتی که پیداکنندهٔ مال از همان ابتدا یا پیش از پایان مدت یک سال، علم حاصل کند که تعریف، بی‌فایده است یا از یافتن صاحب مال مأیوس گردد، تکلیف تعریف از او ساقط می‌شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۶۲ قانون مدنی
• ماده ۱۶۴ قانون مدنی
• ماده ۱۶۷ قانون مدنی
• ماده ۱۶۸ قانون مدنی
• ماده ۱۶۹ قانون مدنی

نکات تفسیری دکترین ماده ۱۶۳ قانون مدنی

مفاد ماده ۱۶۳ قانون مدنی، از مصادیق اذن عامی است که قانونگذار، به یابندگان مال اعطا نموده‌است، به عبارت دیگر مفاد این ماده، مشمول احکام اباحه با ضمان است.

برخلاف اراضی موات و آب‌های مباح، تملک لقطه، با توجه به ارزش آن، دارای احکام متفاوتی است. اموالی که ارزش آن‌ها، حداقل یک درهم است؛ به مدت یک سال از تاریخ یافت شدن، باید توسط یابنده، حسب مقتضیات زمانی و مکانی تعریف گردد، گفتنی است ارزشی که قانون، برای لقطه در نظر گرفته‌است؛ ناظر به زمان و مکان پیدا نمودن مال مزبور است، هر چند بهای آن، در فصل یا محلی دیگر متفاوت باشد.

لازم است ذکر شود لقطه حرم، از شمول حکم ماده ۱۶۳ قانون مدنی خارج است.

نکات توضیحی ماده ۱۶۳ قانون مدنی

اجناس موضوع ماده پیشین، که ارزش آنها، به حد نصاب قانونی نمی‌رسد؛ در حکم اشیای مباحه بوده و بدون نیاز به تشریفات خاص، قابل تملک می‌باشند، علاوه بر این اشیا، اموالی که در بیابان‌ها و خرابه‌های عاری از سکنه یافت می‌گردند نیز، بدون نیاز به تعریف، قابل تملک هستند، سایر اموال یافت شده، نیاز به تعریف دارند.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۱۶۳ قانون مدنی

1. اگر مال پیدا شده ارزشی برابر یا بیش از یک درهم داشته باشد، پیداکننده موظف به تعریف به مدت یک سال است.
2. وزن یک درهم برابر با ۶/۱۲ نخود نقره است.
3. اگر در طول تعریف یک‌ساله صاحب مال پیدا نشود، پیداکننده می‌تواند مال را نگه داشته یا در آن تصرف دیگری کند.
4. اگر مال به صورت امانت نگهداری شود و بدون تقصیر شخص تلف شود، شخص ضامن نیست.
5. اگر پیداکننده از ابتدا یا قبل از پایان یک سال مطمئن شود که تعریف بی‌فایده است یا از پیدا کردن صاحب مال مأیوس شود، وظیفه تعریف ساقط می‌شود.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

• با استناد به روایتی از امام رضا، تصرف یابنده در مشک، کفش و تازیانه صحیح نبوده اما می‌توان سوزن، دوال و تسمه یافت شده را تملک نمود.

سوابق فقهی

• اگر شخص، مالی را به تصور اینکه متعلق به خود اوست، از روی زمین بردارد؛ و بعد متوجه شود که شیء مزبور، لقطه بوده‌است؛ چنین شخصی مکلف به رعایت احکام مربوط به لقطه است.
• اگر شخص، مالی را که پیدا نموده، از زمین برندارد؛ لیکن با پا جابجا نماید و سپس آن را رها کند؛ دیگر مکلف به رعایت مقررات مربوط به لقطه نیست؛ زیرا جهت مسئولیت وی، استیلای ید شرط است.
• یابنده اموالی که ارزش آن، حداقل یک درهم است؛ مکلف به جستجو و تحقیق، پیرامون صاحب مال می‌باشد.