ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی

ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی: قرابت رضاعی از حیث حرمت نکاح در حکم قرابت نسبی است مشروط بر این که:

اولاً- شیر زن از حمل مشروع حاصل شده باشد.

ثانیاً- شیر مستقیماً از پستان مکیده شده باشد.

ثالثاً- طفل لااقل یک شبانه‌روز یا ۱۵ دفعه متوالی شیر کامل خورده باشد بدون این که در بین، غذای دیگر یا شیر زن دیگر را بخورد.

رابعاً- شیرخوردن طفل قبل از تمام شدن دو سال از تولد او باشد.

خامساً- مقدار شیری که طفل خورده‌است از یک زن و از یک شوهر باشد؛ بنابراین اگر طفل در شبانه‌روز مقداری از شیر یک زن و مقداری از شیر زن دیگر بخورد موجب حرمت نمی‌شود اگر چه شوهر آن دو زن یکی باشد و همچنین اگر یک زن، یک دختر و یک پسر رضاعی داشته باشد که هر یک را از شیر متعلق به شوهر دیگر شیر داده باشد آن پسر یا آن دختر برادر و خواهر رضاعی نبوده و ازدواج بین آن‌ها از این حیث ممنوع نمی‌باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۰۴۷ قانون مدنی
• ماده ۱۰۴۵ قانون مدنی

توضیح واژگان

منظور از «قرابت نسبی» در ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی، خویشاوندی بر اثر ولادت از یک شخص، یا تولد دو نفر از یک منشأ واحد می‌باشد.

مطالعات تطبیقی

قرابت رضاعی، قبلاً در هندوئیزم وجود داشته است.

فلسفه و مبانی نظری

برخلاف احکام تکلیفی، در احکام وضعی، طلب، فرمان و لزوم جایگاهی ندارد و در واقع رعایت برخی مصلحت‌های عمومی باعث وضع این گونه احکام می‌گردد؛ مانند قرابت، که در برخی موارد، از محرمات نکاح است.

نکات تفسیری دکترین ماده 1046 قانون مدنی

مفاد ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی، تعمیم دهنده موضوع ماده قبل است، در واقع، مقررات مربوط به نکاح با اقارب نسبی را، می‌توان معیاری جهت تشخیص موارد حرمت نکاح با اقارب رضاعی، دانست. اقرار به قرابت رضاعی با همسر خویش، چنانچه پیش از عقد باشد، بدون بینه پذیرفته شده؛ و مانع نکاح می‌گردد؛ و اگر چنین ادعایی، پس از نکاح مطرح گردد؛ مبطل نکاح است.

جهت ایجاد قرابت رضایی، در مدت ۲۴ ساعت متوالی، طفل نباید به جز شیر زن شیرده، چیز دیگری بخورد؛ حتی قطره آهن.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

• آیه ۲۳ سوره نساء: «حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهَاتُکُمْ وَبَنَاتُکُمْ وَأَخَوَاتُکُمْ وَعَمَّاتُکُمْ وَخَالَاتُکُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُکُمُ اللَّاتِی أَرْضَعْنَکُمْ وَأَخَوَاتُکُمْ مِنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِکُمْ وَرَبَائِبُکُمُ اللَّاتِی فِی حُجُورِکُمْ مِنْ نِسَائِکُمُ اللَّاتِی دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَکُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِکُمُ الَّذِینَ مِنْ أَصْلَابِکُمْ وَأَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّ اللَّهَ کَانَ غَفُورًا رَحِیمًا»، دلالت بر حرمت نکاح با اقارب نسبی می‌نماید.

سوابق و مستندات فقهی

• شیری که درون شیشه یا ظرفی ریخته شده؛ و سپس به نوزاد، خورانده باشند؛ موجب قرابت نمی‌گردد.

• ازدواج مرد با برادرزاده ای که پدر او، با خود مرد یا برادر او، همشیره بوده‌است؛ حرام است.

• رضاعی که موجب حرمت می‌گردد؛ حتی اگر بعد از نکاح هم به وجود آید؛ سبب حرمت نکاح می‌شود؛ مانند اینکه مردی، با شیرخواره ای ازدواج نموده؛ و زوجه، توسط خواهر زوج، شیر داده شود؛ در این صورت آن طفل، خواهرزاده رضاعی همسر خود محسوب شده؛ و نکاح بین آنان، باطل است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 1046 قانون مدنی

1. قرابت رضاعی در حرمت نکاح همانند قرابت نسبی است.
2. شیر زن باید از حمل مشروع به دست آمده باشد.
3. شیر باید مستقیماً از پستان مکیده شود.
4. تغذیه کودک با شیر باید حداقل یک شبانه‌روز یا ۱۵ دفعه متوالی باشد بدون بهره‌گیری از غذای دیگر یا شیر زن دیگر.
5. شیرخوردن باید قبل از اتمام دو سالگی کودک باشد.
6. مقدار شیری که کودک مصرف می‌کند باید از یک زن و یک شوهر باشد.
7. خوردن شیر از دو زن مختلف حتی اگر شوهرشان یکی باشد، موجب حرمت نمی‌شود.
8. شیر دهی به دو کودک توسط یک زن اما با شیر شوهران مختلف، باعث ایجاد رابطه برادر و خواهری رضاعی نمی‌شود.

رویه های قضایی

• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره لزوم تفهیم حق سوگند به مدعی
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره شرایط شهادت شهود در دعوای بطلان نکاح به لحاظ وجود قرابت رضاعی