ماده ۷۰۹ قانون مدنی

ماده ۷۰۹ قانون مدنی: ضامن حق رجوع به مضمون‌عنه ندارد مگر بعد از ادای دین ولی می‌تواند در صورتی که مضمون‌عنه ملتزم شده باشد که در مدت معینی برائت او را تحصیل نماید و مدت مزبور هم منقضی شده باشد رجوع کند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۷۰۸ قانون مدنی
• ماده ۷۱۰ قانون مدنی
• ماده ۲۴۱ قانون تجارت
• ماده ۲۸۸ قانون تجارت
• ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی

مطالعات تطبیقی

بر اساس ماده ۱۳۱۸ قانون مدنی جدید فرانسه اگر دین کاملا به یکی از بدهکاران با مسئولیت تضامنی منتسب باشد، اگر وی دین را بپردازد حق مراجعه به سایر بدهکاران را نخواهد داشت لیکن اگر سایر بدهکاران دین را بپردازند، حق مراجعه به وی را دارند.

نکات تفسیری دکترین ماده 709 قانون مدنی

ضامن قبل از ادای دین به مضمون له نمی‌تواند از مضمون عنه آنچه را که ضمانت نموده بخواهد که این امر برخلاف قاعده انتقال دین است که ضمان مبتنی بر آن می‌باشد، زیرا با عقد ضمان، انتقال ذمه صورت گرفته و طبق قاعده در صورتی که ضمان تبرعی نباشد، باید به همان مقدار ذمه مضمون عنه در مقابل ضامن مشغول گردد و بتواند آن را مطالبه کند، خواه ضامن آن را بپردازد یا مضمون له او را ابراء کند. ممکن است دینی بر ذمه بدهکاران متعدد باشد که از سوی یک شخص مورد ضمان قرار گیرد که در این صورت پس از پرداخت دین توسط ضامن، وی می‌تواند در صورت تعهد نسبی بدهکاران، به نسبت تعهد هر یک، به آنان مراجعه نماید و در صورتی که بدهکاران تضامنا متعهد باشند، ضامن می‌تواند به هرکدام بخواهد بابت کل دین مراجعه نماید، رجوع ضامن به بدهکار یا بدهکاران اصلی به منظور جبران خسارتی است که از راه ضمان به او رسیده‌است.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

در خصوص ماده ۷۰۹ قانون مدنی، برخی از فقها از جمله امام خمینی (ره) چنین نوشته‌اند که:«اگر ضمانت به اذن مضمون عنه باشد در صورتی (ضامن) به او مراجعه می‌کند که دین را ادا کرده باشد، این در موردی است که مدت دین که بر مضمون عنه بود سر رسیده باشد وگرنه حق رجوع به او را ندارد مگر بعد از رسیدن وقت آن، پس اگر دین مدت دار را به‌طور حال یا مدت دار، به کمتر از مدت آن، ضمانت کند، سپس آن را ادا کند، حق رجوع به او را ندارد مگر بعد از رسیدن وقت آن …».

همچنین، شایان ذکر است در فقه امامیه برای رجوع ضامن به مضمون عنه دو شرط لازم است که اولاً، باید ضمانت با اذن مضمون عنه انجام شده باشد و ثانیاً، ضامن دین را بپردازد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 709 قانون مدنی

1. ضامن تنها پس از پرداخت دین امکان رجوع به مضمون‌عنه را دارد.
2. ضامن نمی‌تواند قبل از پرداخت دین به مضمون‌عنه رجوع کند.
3. اگر مضمون‌عنه تعهد کرده باشد که در مدت معینی برائت ضامن را تحصیل کند، ضامن می‌تواند پس از انقضای آن مدت رجوع کند.
4. شرط رجوع ضامن قبل از پرداخت دین، تعهد مضمون‌عنه به برائت ضامن در مدت معین و پایان یافتن آن مدت است.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره پرداخت دین مدیون توسط راهن (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۸۰۱۱۲۳)

• در حکم شماره 210 مورخ 1325/02/16 شعبه 6 دیوان عالی کشور، چنین بیان شده است که:«برات دهنده و قبول کننده و ظهرنویسان در مقابل دارنده برات طبق ماده ۲۴۱ قانون تجارت مسئولیت تضامنی دارند و حق رجوع هر ضامن به مضمون عنه در صورت اداء دین است و کلمه «تادیه» مذکور در قسمت اخیر ماده ۲۸۸ قانون تجارت نیز ظهور در پرداخت واقعی وجه برات دارد».

• حکم شماره 1444 مورخ 1327/09/14 شعبه 4 نیز مقرر داشته است:«حق رجوع ضامن به مضمون عنه متوقف بر پرداخت دین است».
• رای دادگاه درباره استرداد وجوه پرداختی مبتنی بر روابط معاملی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۴۳۰۰۶۲۴)

مقالات مرتبط

• جواز امتناع مدیون از ایفای دین تا زمان تهیه دلیل اثباتی بر آن
• نهاد بازسازی؛ ماهیت و مدل‌ها در نظام بانکی ایران