ماده ۱۰۳۳ قانون مدنی

ماده ۱۰۳۳ قانون مدنی: هر کس در هر خط و به هر درجه که با یک نفر قرابت نسبی داشته باشد در همان خط و به همان درجه، قرابت سببی با زوج یا زوجه‌ی او خواهد داشت بنابراین پدر و مادر زنِ یک مرد اقربای سببی درجه‌ی اول آن مرد و برادر و خواهر شوهر یک زن از اقربای سببی درجه دوم آن زن خواهند بود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

در اصطلاح حقوقی، سبب یعنی ازدواج.

قرابت سببی، یعنی قرابتی که به موجب نکاح، ایجاد می شود. به عبارتی دیگر، به قرابتی که بین زن و شوهر به وجودمی آید؛ قرابت سببی گویند.

خویشاوندی عرضی یعنی قرابت بین دو شخص که بلاواسطه یا باواسطه، از شخصی واحد به وجود آمده اند.

مستندات فقهی

آیه 54 سوره فرقان " وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْمَاءِ بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَصِهْرًا وَكَانَ رَبُّكَ قَدِيرًا" دلالت بر وجود قرابت سببی دارد.

پیشینه

درحقوق فرانسه، سوئیس و آلمان، قرابت به دو دسته قرابت در خط مستقیم، و قرابت در خط اطراف، تقسیم می گردد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

منشأ قرابت سببی، نکاح است.  

ملاک تشخیص قرابت، عرف است.

سبب، قرابتی عارضی است؛ که تحت لوای حقوق خصوصی و یا حقوق عمومی، به وجودمی آید. لذا سبب، ممکن است ناشی از نکاح و یا ولاء باشد.

در قرابت سببی، شوهر با اقربای همسر خویش، قرابت می یابد؛ اما اقربای زوجه، با بستگان شوهر، قرابتی به دست نمی آورند.

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره 9308 مورخه 1341/10/24 اداره حقوقی دادگستری، بین دو خواهرزن و شوهرخواهر، قرابت سببی وجود دارد؛ اما چنین قرابتی، میان دو باجناق، متصور نمی باشد.

انتقادات

شایسته بود که قانونگذار، همانند ماده پیشین، که مربوط به اقربای نسبی است؛ در این ماده نیز، به طبقه بندی اقربای سببی پرداخته، و درجات موجود در هر طبقه را، به تفکیک بیان می نمود.

مصادیق و نمونه ها

پدر و برادر زوج، به ترتیب، در دسته اقربای سببی طبقه اول و دوم، قراردارند. و برادرشوهر و خواهرشوهر، جزء اقربای سببی طبقه دوم هستند.