ماده ۱۰۴۰ قانون مدنی

ماده ۱۰۴۰ قانون مدنی: هر یک از طرفین می‌تواند برای انجام وصلت منظور از طرف مقابل تقاضا کند که تصدیق طبیب به صحت از امراض مسری مهم از قبیل سفلیس و سوزاک و سل ارائه دهد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

پیشینه

قانون الزام تزریق واکسن ضد کزاز برای بانوان قبل از ازدواج مصوب ۱۳۶۷ مقرر می‌داشت: «به منظور پیشگیری از تلفات ناشی از کزاز نوزادان، بانوان مکلفند قبل از وقوع عقد ازدواج در مناطقی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام می‌نماید؛ نسبت به واکسینه کردن خود علیه بیماری کزاز، اقدام کنند.

دفاتر ازدواج، موظفند قبل از ازدواج، گواهی‌نامه معتبر، مبنی بر واکسیناسیون ضد کزاز از زوجه را اخذ، و پس از بایگانی، نسبت به انجام ثبت عقد، با ذکر مشخصات گواهی اقدام نمایند.»

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به دلالت اصل آزادی و حاکمیت اراده، نکاح با اشخاصی، که دارای امراض مسری، یا اختلالات روحی شدید هستند؛ صحیح است و ازدواج، فقط با اشخاصی که شرع یا قانون، تصریح نموده؛ ممنوع است.

هر یک از طرفین، می‌تواند از طرف دیگر، درخواست نماید تا گواهی سلامت از بیماری‌های مسری، نظیر هپاتیت و ایدز و … را ارائه نماید، اما طرف مقابل، الزامی به ازدواج با او ندارد؛ تا ملزم به ارائه گواهی سلامت باشد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

ارائه گواهی آزمایش ادرار و خون، جهت ازدواج شرط نیست؛ لیکن باید از مقررات تبعیت نمود.

رویه‌های قضایی

• به موجب نظریه مشورتی شماره ۹۶۰۹/۷ مورخه ۱۳۸۲/۱۱/۲۰ اداره حقوقی قوه قضاییه، در مورد ازدواج‌هایی که در گذشته، منعقد شده است؛ ارائه گواهی پزشک، ضرورتی ندارد.

مذاکرات تصویب

یکی از نمایندگان مجلس، معتقد بود که به دلایلی از جمله لزوم رازداری پزشک، هیچ‌یک از طرفین نباید طرف دیگر را، ملزم به ارائه گواهی سلامت نماید. مخبر کمیسیون قوانین عدلیه، در پاسخ به ایشان، متذکر شد که ماده ۱۰۴۰ قانون مدنی، جنبه ارشادی داشته؛ و الزامی در عمل به مفاد آن وجود ندارد؛ و اگر معتقدید که بیشتر مردم، به آن عمل نمی‌کنند؛ دیگر هیچ نگرانی بابت تصویب این ماده، وجود ندارد.

به نظر یکی از نمایندگان مجلس، باید ارائه گواهی پزشک الزامی باشد؛ وزیر عدلیه و یکی دیگر از نمایندگان، معتقد بودند که چنین امکانی، در همه مناطق کشور، وجود ندارد، یکی دیگر از نمایندگان، وضع این ماده را مقتضی دانست؛ حتی اگر امکان اجرای آن، در همه نقاط ایران، وجود نداشته باشد.

یکی از نمایندگان مجلس، معتقد بود که با تصویب ماده ۱۰۴۰ قانون مدنی، با توجه به مشکلات دیگری هم، که برای نکاح جوانان وجود دارد؛ دیگر اشخاص زیادی، تمایل به ازدواج نخواهند داشت، برخی دیگر از نمایندگان نیز، از کاهش تمایل مردم نسبت به ازدواج، احساس خطر می‌نمودند.