ماده ۱۷۰ قانون مدنی

حیوان گم‌شده (ضاله) عبارت از هر حیوان مملوکی است که بدون متصرف یافت شود ولی اگر حیوان مزبور در چراگاه یا نزدیک آبی یافت شود یا متمکن از دفاع خود در مقابل حیوانات درنده باشد ضاله محسوب نمی‌گردد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

به حیوان دارای مالک، که متصرف فعلی آن معلوم نباشد؛ حیوان ضاله گویند. و حیوان مفقود را، ضاله گویند. و به حیوانی که مالک آن، معلوم نباشد؛ ضاله گویند.

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

به نظر یکی از حقوقدانان، زمین های موات، و حیوانات بدون مالک، جزء مباحات هستند. البته این حقوقدان در همان اثر خود، لقطه و حیوانات ضاله را، جزء اموال مجهول المالک می داند؛ نه مباحات.

حیوانی ضاله است که مالک، آن را گم کرده باشد.

حیوان ضاله، یکی از اقسام لقطه است.

خوک و سگ های ولگرد را، که قابل تملیک و تملک نیستند؛ نمی توان در زمره حیوانات ضاله قرار داد.

حیوانی را، که در تصرف شخصی دیگر است؛ نمی توان ضاله محسوب نمود؛ حتی اگر شخص متصرف، یابنده آن باشد.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام علی، اگر شخصی، حیوان متعلق به خود را، در نزدیکی آب و علف، رها نموده باشد؛ آن حیوان، همچنان متعلق به او بوده؛ و هر زمان که خواست؛ می تواند او را با خود ببرد. اما اگر حیوانی، در محلی دور از آب و علف، رها شده باشد؛ ملک کسی است که از او مراقبت می کند.

سوابق فقهی

حیواناتی که قدرت دفاع از خود را، در مقابل سایر جانوران دارند؛ و یا مانند شتر عظیم الجثه بوده؛ و یا اینکه مانند اسب و آهو، به سرعت می دوند؛ و. یا اینکه مانند گاو و گاومیش، از قدرت حمله برخوردار بوده؛ و قوی هستند را، نمی توان به عنوان حیوان ضاله تصرف نمود.