ماده ۱۰۳۲ قانون مدنی

قرابت نسبی به ترتیب طبقات ذیل است:

طبقه اول- پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد؛

طبقه دوم ـ اجداد و برادر و خواهر و اولاد آن‌ها؛

طبقه سوم ـ اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آن‌ها.

در هر طبقه، درجات قرب و بعد قرابت نسبی به عده‌ی نسل‌ها در آن طبقه معین می‌گردد. مثلاً در طبقه‌ی اول، قرابت پدر و مادر با اولاد در درجه‌ی اول و نسبت با اولاد اولاد در درجه‌ی دوم خواهد بود و هکذا در طبقه‌ی دوم قرابت برادر و خواهر و جد و جده در درجه‌ی اول از طبقه‌ی دوم و اولاد برادر و خواهر و جد پدر در درجه‌ی دوم از طبقه‌ی دوم خواهد بود و در طبقه‌ی سوم قرابت عمو و دایی و عمه و خاله در درجه‌ی اول از طبقه‌ی سوم و درجه‌ی اولاد آن‌ها در درجه‌ی دوم از آن طبقه است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

نسب یعنی رابطه شرعی و قانونی هر شخص با اشخاص به وجود آورنده او

جد یعنی پدر پدر و پدر مادر و هرچه بالاتر رود.

ولد در لغت یعنی فرزند بلاواسطه

مطالعه تطبیقی

درحقوق فرانسه، سوئیس و آلمان، قرابت به دو دسته قرابت در خط مستقیم، و قرابت در خط اطراف، تقسیم می گردد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

قرابت نسبی به دو نوع قابل تقسیم است: نوع اول، قرابت مستقیم می باشد که در آن، اشخاصی که از نسل یکدیگر هستند؛ به هم وصل می گردند؛ مانند رابطه پدر و فرزند با هم. نوع دوم، قرابت در خط اطراف است که به موجب آن، کسانی که همگی از سلاله یک شخص هستند یا به عبارتی، جامع نسب دارند؛ به یکدیگر متصل می شوند؛ مانند رابطه دو خواهر با هم که جامع نسب آنها، مادرشان است. و نسب را می توان به دو دسته تقسیم نمود: اول آنکه کسی، ولو با واسطه، موجب تولد شخص دیگری گردد؛ مانند رابطه نسب فرزند با جد خود. و دوم آنکه دو شخص به موجب تولد از شخص ثالث، باهم رابطه خویشی پیدا نمایند؛ نظیر رابطه خواهر و برادر با پدر یا جد خود.

فقط نسب مشروع، موجب ایجاد قرابت می شود.

خویشاوندی طولی که در آن، شخصی، از دیگری تولد یافته است را؛ می توان به خویشاوندی طولی صعودی و نزولی تقسیم نمود. خویشاوندی طولی صعودی نظیر قرابت پدر با فرزندان یا نوه های خود، و قرابت نزولی مانند خویشاوندی فرزند با پدر و پدربزرگ خویش

در طبقه سوم، عمو و عمه و دایی و خاله، جزء درجه اول می باشند و فرزندان آنان، در درجه دوم قرارگرفته؛ و به همین ترتیب، باوجود نسل های بعدی، یک درجه به خویشان شخص، در همان طبقه، افزوده می گردد.

قانونگذار در این ماده، تصریح به لفظ "اولاد اولاد" نموده است. چراکه کلمه "اولاد" به تنهایی نمی توانست دلالت بر نوادگان نیز نماید و به کاربردن لفظ "اولاد" برای نوه ها، استعمالی مجازی محسوب می گردد.

انتقادات

مضمون این ماده، در باب ارث هم وجود دارد؛ و تکرار آن در کتاب ششم، بیهوده می باشد.

مستندات فقهی

آیه 54 سوره فرقان " وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْمَاءِ بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَصِهْرًا وَكَانَ رَبُّكَ قَدِيرًا" دلالت بر وجود قرابت نسبی دارد.

مصادیق و نمونه ها

قرابت بین پدر و پسر، جد و نواده، برادران و پسرعموها با هم، نسبی می باشد.