ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی

در صورتی که به علت طلاق یا به هر جهت دیگر ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نمی‌باشد حق ملاقات طفل خود را دارد تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوطه به آن‌ها در صورت اختلاف بین ابوین با محکمه است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

حضانت، یعنی ولایت، سرپرستی، تربیت، نگهداری و مراقبت از صغیر. و به محافظت و تربیت صغیر، حضانت گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

جلوگیری مکرر پدر از ملاقات طفل با مادر خود، به حکم دادگاه، می تواند موجب سلب حق حضانت او می گردد.

فقدان صلاحیت حضانت در یکی از ابوین، دلیل لزوم منع چنین پدر یا مادری، از ملاقات فرزند خود نیست. حق ملاقات فرزند توسط پدر و یا مادر او، در هیچ شرایطی قابل زوال و سقوط نیست. اما دادگاه می تواند به لحاظ رعایت مصلحت طفل، محدودیت ها و شرایطی را برای ملاقات با پدر یا مادر فاقد صلاحیت حضانت، مقرر نماید. و به دلیل اینکه ملاقات با طفل، در زمره نیازهای فطری و ذاتی پدر و مادر، محسوب گردیده؛ و منجر به تأمین نیازهای روحی و عاطفی کودک خواهدشد؛ لذا صلح یا اسقاط چنین حق ملاقات با فرزند، توسط هر یک از ابوین، به دلیل مخالفت با نظم عمومی و اخلاق حسنه، باطل و بلااثر است.

ممکن است دادگاه به تقاضای پدر یا مادر طفل، که با او زندگی ننموده؛ و حضانت او را، بر عهده ندارند؛ دستور موقت ملاقات با کودک را، برای یک بار در هفته، صادرنماید؛ چنین دستور موقتی را، نمی توان در زمره اقدام های احتیاطی برای حفظ حق، محسوب نمود؛ بلکه دستور مزبور، اقدامی است جهت وصول به حق.

سوابق فقهی

پدر طفل، نباید مانع ملاقات فرزند با مادر خود گردد؛ ولی می تواند از تسلیم فرزند به مادر، خودداری کند.

رویه های قضایی

با استناد به نظریه مشورتی شماره 1900/7 مورخه 22/3/1384 اداره حقوقی قوه قضاییه، با رسیدن طفل به سن بلوغ، حضانت از او منتفی بوده؛ و می تواند با هر یک از ابوین که تمایل داشته باشد؛ زندگی نموده؛ و نمی توان وی را ملزم به ملاقات با پدر یا مادر خود نمود.

به موجب نظریه مشورتی شماره 6168/7 مورخه 26/7/1382 اداره حقوقی قوه قضاییه، ممانعت حاضن از ملاقات طفل با یکی از ابوین خود را، نمی توان دلیل بر عدم صلاحیت او دانست؛ مگراینکه دادگاه، اصرار او را، در امتناع از فرامین خود در این رابطه احراز نماید.

به موجب رأی اصراری شماره 15 مورخه 15/9/1370 ردیف 70/22 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، ملاقات فرزند توسط مادر، باید به همان ترتیبی که دادگاه، معین نموده؛ صورت پذیرد؛ و کسی نمی تواند ملاقات مادر با فرزند خود گردد.