ماده ۸۵۹ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۸۵۹ قانون مدنی''': وصی باید بر طبق وصایای موصی رفتار کند والا [[ضامن]] و [[منعزل]] است.
'''ماده ۸۵۹ قانون مدنی''': وصی باید بر طبق وصایای موصی رفتار کند والا [[ضامن]] و [[منعزل]] است.
*{{زیتونی|[[ماده ۸۵۸ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۸۵۸ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۸۶۰ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۸۶۰ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
 
== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
ضامن بودن یعنی مسئول بودن <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد هشتم) (شفعه، وصیت، ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=798120|صفحه=|نام۱=احمدعلی|نام خانوادگی۱=حمیتی واقف|چاپ=1}}</ref>
ضامن بودن یعنی مسئول بودن<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد هشتم) (شفعه، وصیت، ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=798120|صفحه=|نام۱=احمدعلی|نام خانوادگی۱=حمیتی واقف|چاپ=1}}</ref>


منعزل بودن یعنی برکناری خود به خود <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد هشتم) (شفعه، وصیت، ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=798120|صفحه=|نام۱=احمدعلی|نام خانوادگی۱=حمیتی واقف|چاپ=1}}</ref>
منعزل بودن یعنی برکناری خود به خود<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد هشتم) (شفعه، وصیت، ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=798120|صفحه=|نام۱=احمدعلی|نام خانوادگی۱=حمیتی واقف|چاپ=1}}</ref>


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
لفظ "انعزال" دلالت بر این دارد که وصایت، با خیانت وصی از بین خواهد رفت. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=207208|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=حائری شاه باغ|چاپ=3}}</ref>
لفظ «انعزال» دلالت بر این دارد که وصایت، با خیانت وصی از بین خواهد رفت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=207208|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=حائری شاه باغ|چاپ=3}}</ref>


عجز وصی، موجب انعزال وی نمی شود و دراینگونه موارد دادگاه صالح، اقدام به نصب امین می نماید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=300020|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref>
عجز وصی، موجب انعزال وی نمی‌شود و دراینگونه موارد دادگاه صالح، اقدام به نصب امین می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=300020|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref>


درصورتیکه وصی شخص حقوقی باشد؛ چنانچه علیرغم تکلیف قانونی به پذیرش مورد وصیت، از اجرای موصی به خودداری نماید؛ نمی توان او را منعزل دانست؛ چراکه ضمان وصی و انعزال او، هر دو فرع بر این است که سمت وصی، حتی درصورت جهل او به مفاد وصیت، پس از فوت موصی، برعهده وی مستقر می گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شخصیت حقوقی (حقوق مدنی، حقوق تجارت، حقوق اساسی، حقوق بین الملل خصوصی و عمومی، حقوق اداری و کیفری)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=بهنامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1167484|صفحه=|نام۱=محمدجواد|نام خانوادگی۱=صفار|چاپ=1}}</ref>
درصورتیکه وصی شخص حقوقی باشد؛ چنانچه علیرغم تکلیف قانونی به پذیرش مورد وصیت، از اجرای موصی به خودداری نماید؛ نمی‌توان او را منعزل دانست؛ چراکه ضمان وصی و انعزال او، هر دو فرع بر این است که سمت وصی، حتی درصورت جهل او به مفاد وصیت، پس از فوت موصی، برعهده وی مستقر می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شخصیت حقوقی (حقوق مدنی، حقوق تجارت، حقوق اساسی، حقوق بین‌الملل خصوصی و عمومی، حقوق اداری و کیفری)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=بهنامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1167484|صفحه=|نام۱=محمدجواد|نام خانوادگی۱=صفار|چاپ=1}}</ref>


میان عزل و منعزل شدن از نظر نتیجه، تشابه کامل وجوددارد. اما عزل نیازمند رسیدگی دادگاه؛ و یا احراز قصد انشاء توسط عزل کننده است؛ درصورتیکه در انعزال نیازی به طی تشریفات یادشده نبوده؛ و نقش دادگاه در این رابطه، فقط اعلام انعزال است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=گزیده ای از پایان نامه های علمی قضات در امور حقوقی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=734140|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضاییه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref>
میان عزل و منعزل شدن از نظر نتیجه، تشابه کامل وجوددارد. اما عزل نیازمند رسیدگی دادگاه؛ یا احراز قصد انشاء توسط عزل کننده است؛ درصورتیکه در انعزال نیازی به طی تشریفات یادشده نبوده؛ و نقش دادگاه در این رابطه، فقط اعلام انعزال است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=گزیده‌ای از پایان‌نامه‌های علمی قضات در امور حقوقی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=734140|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضاییه|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref>


== مستندات فقهی ==
== مستندات فقهی ==
آیه 181 سوره بقره "فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ" دلالت بر لزوم اجرای وصایای موصی برابر با نظر او دارد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیات الاحکام|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4013288|صفحه=|نام۱=کاظم|نام خانوادگی۱=مدیرشانه چی|چاپ=9}}</ref>
آیه ۱۸۱ سوره بقره «فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَی الَّذِینَ یُبَدِّلُونَهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» دلالت بر لزوم اجرای وصایای موصی برابر با نظر او دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیات الاحکام|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4013288|صفحه=|نام۱=کاظم|نام خانوادگی۱=مدیرشانه چی|چاپ=9}}</ref>


== سوابق فقهی ==
== سوابق فقهی ==
وصی بدون اذن موصی، حق وصایت به غیر را ندارد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترجمه مباحث حقوقی شرح لمعه|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2171400|صفحه=|نام۱=اسداله|نام خانوادگی۱=لطفی|چاپ=4}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ماهنامه کانون سال 50 شماره 88 دی 1387|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=صفیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1657888|صفحه=|نام۱=کانون سردفتران|دفتریاران|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref>  حتی درصورتیکه در ایام حیات خویش، موفق به اجرای وصیت نشده باشد. درضمن وصی حق عزل خود و یا تفویض امور موضوع وصیت را به غیر، ندارد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ماهنامه کانون سال 50 شماره 88 دی 1387|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=صفیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1657888|صفحه=|نام۱=کانون سردفتران|دفتریاران|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref>
وصی بدون اذن موصی، حق وصایت به غیر را ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترجمه مباحث حقوقی شرح لمعه|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2171400|صفحه=|نام۱=اسداله|نام خانوادگی۱=لطفی|چاپ=4}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ماهنامه کانون سال 50 شماره 88 دی 1387|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=صفیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1657888|صفحه=|نام۱=کانون سردفتران|دفتریاران|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> حتی درصورتیکه در ایام حیات خویش، موفق به اجرای وصیت نشده باشد. درضمن وصی حق عزل خود یا تفویض امور موضوع وصیت را به غیر، ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ماهنامه کانون سال 50 شماره 88 دی 1387|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=صفیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1657888|صفحه=|نام۱=کانون سردفتران|دفتریاران|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref>


اگر در وصیت، قید تکرار نشده باشد؛ یک بار اتیان کافی است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=53380|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref>
اگر در وصیت، قید تکرار نشده باشد؛ یک بار اتیان کافی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=53380|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref>


چنانچه موصی، مالی را به نفع یک گروه اختصاص دهد؛ و وصی ، جزء آن دسته باشد؛ حقی در مال مزبور ندارد؛ زیرا بنابرظاهر وصی، از مورد وصیت بهره نمی برد؛ لیکن اگر یکی از نزدیکان وصی، در آن گروه باشد؛ بی نصیب نمی ماند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=299816|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref>
چنانچه موصی، مالی را به نفع یک گروه اختصاص دهد؛ و وصی، جزء آن دسته باشد؛ حقی در مال مزبور ندارد؛ زیرا بنابرظاهر وصی، از مورد وصیت بهره نمی‌برد؛ لیکن اگر یکی از نزدیکان وصی، در آن گروه باشد؛ بی نصیب نمی‌ماند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=299816|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref>


== رویه های قضایی ==
== رویه‌های قضایی ==
نظریه مشورتی شماره 3847/7 مورخه 1376/6/21 اداره حقوقی قوه قضاییه، علی الاصول تعیین وکیل توسط وصی را بلامانع می داند؛ مگراینکه ازسوی موصی قید مباشرت شده باشد؛ و یااینکه مورد وصایت از امور غیرقابل توکیل باشد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=پیرامون دادسرا|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=دادیار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3500172|صفحه=|نام۱=محمدحسین|نام خانوادگی۱=شاملواحمدی|چاپ=1}}</ref>
نظریه مشورتی شماره ۳۸۴۷/۷ مورخه ۱۳۷۶/۶/۲۱ اداره حقوقی قوه قضاییه، علی الاصول تعیین وکیل توسط وصی را بلامانع می‌داند؛ مگراینکه ازسوی موصی قید مباشرت شده باشد؛ و یااینکه مورد وصایت از امور غیرقابل توکیل باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=پیرامون دادسرا|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=دادیار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3500172|صفحه=|نام۱=محمدحسین|نام خانوادگی۱=شاملواحمدی|چاپ=1}}</ref>


به موجب دادنامه شماره 51/30 مورخه 1372/1/14 شعبه 30 دیوان عالی کشور، عزل و انعزال وصی، نیازمند ارائه دلیل از سوی مدعی می باشد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=موازین حقوقی امور حسبی در آرای دیوانعالی کشور (جلد دوم) (وصیت، حصر وراثت، ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2644848|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=1}}</ref>
به موجب دادنامه شماره ۵۱/۳۰ مورخه ۱۳۷۲/۱/۱۴ شعبه ۳۰ دیوان عالی کشور، عزل و انعزال وصی، نیازمند ارائه دلیل از سوی مدعی می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=موازین حقوقی امور حسبی در آرای دیوانعالی کشور (جلد دوم) (وصیت، حصر وراثت، ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2644848|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=1}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{مواد قانون مدنی}}
{{مواد قانون مدنی}}
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:مواد قانون مدنی]]

نسخهٔ ‏۲۸ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۰:۱۱

ماده ۸۵۹ قانون مدنی: وصی باید بر طبق وصایای موصی رفتار کند والا ضامن و منعزل است.

توضیح واژگان

ضامن بودن یعنی مسئول بودن[۱]

منعزل بودن یعنی برکناری خود به خود[۲]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

لفظ «انعزال» دلالت بر این دارد که وصایت، با خیانت وصی از بین خواهد رفت.[۳]

عجز وصی، موجب انعزال وی نمی‌شود و دراینگونه موارد دادگاه صالح، اقدام به نصب امین می‌نماید.[۴]

درصورتیکه وصی شخص حقوقی باشد؛ چنانچه علیرغم تکلیف قانونی به پذیرش مورد وصیت، از اجرای موصی به خودداری نماید؛ نمی‌توان او را منعزل دانست؛ چراکه ضمان وصی و انعزال او، هر دو فرع بر این است که سمت وصی، حتی درصورت جهل او به مفاد وصیت، پس از فوت موصی، برعهده وی مستقر می‌گردد.[۵]

میان عزل و منعزل شدن از نظر نتیجه، تشابه کامل وجوددارد. اما عزل نیازمند رسیدگی دادگاه؛ یا احراز قصد انشاء توسط عزل کننده است؛ درصورتیکه در انعزال نیازی به طی تشریفات یادشده نبوده؛ و نقش دادگاه در این رابطه، فقط اعلام انعزال است.[۶]

مستندات فقهی

آیه ۱۸۱ سوره بقره «فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَی الَّذِینَ یُبَدِّلُونَهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» دلالت بر لزوم اجرای وصایای موصی برابر با نظر او دارد.[۷]

سوابق فقهی

وصی بدون اذن موصی، حق وصایت به غیر را ندارد.[۸][۹] حتی درصورتیکه در ایام حیات خویش، موفق به اجرای وصیت نشده باشد. درضمن وصی حق عزل خود یا تفویض امور موضوع وصیت را به غیر، ندارد.[۱۰]

اگر در وصیت، قید تکرار نشده باشد؛ یک بار اتیان کافی است.[۱۱]

چنانچه موصی، مالی را به نفع یک گروه اختصاص دهد؛ و وصی، جزء آن دسته باشد؛ حقی در مال مزبور ندارد؛ زیرا بنابرظاهر وصی، از مورد وصیت بهره نمی‌برد؛ لیکن اگر یکی از نزدیکان وصی، در آن گروه باشد؛ بی نصیب نمی‌ماند.[۱۲]

رویه‌های قضایی

نظریه مشورتی شماره ۳۸۴۷/۷ مورخه ۱۳۷۶/۶/۲۱ اداره حقوقی قوه قضاییه، علی الاصول تعیین وکیل توسط وصی را بلامانع می‌داند؛ مگراینکه ازسوی موصی قید مباشرت شده باشد؛ و یااینکه مورد وصایت از امور غیرقابل توکیل باشد.[۱۳]

به موجب دادنامه شماره ۵۱/۳۰ مورخه ۱۳۷۲/۱/۱۴ شعبه ۳۰ دیوان عالی کشور، عزل و انعزال وصی، نیازمند ارائه دلیل از سوی مدعی می‌باشد.[۱۴]

منابع

  1. احمدعلی حمیتی واقف. حقوق مدنی (جلد هشتم) (شفعه، وصیت، ارث). چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 798120
  2. احمدعلی حمیتی واقف. حقوق مدنی (جلد هشتم) (شفعه، وصیت، ارث). چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 798120
  3. سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 207208
  4. محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 300020
  5. محمدجواد صفار. شخصیت حقوقی (حقوق مدنی، حقوق تجارت، حقوق اساسی، حقوق بین‌الملل خصوصی و عمومی، حقوق اداری و کیفری). چاپ 1. بهنامی، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1167484
  6. گزیده‌ای از پایان‌نامه‌های علمی قضات در امور حقوقی (جلد اول). چاپ 1. جنگل، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 734140
  7. کاظم مدیرشانه چی. آیات الاحکام. چاپ 9. سمت، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4013288
  8. اسداله لطفی. ترجمه مباحث حقوقی شرح لمعه. چاپ 4. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2171400
  9. ماهنامه کانون سال 50 شماره 88 دی 1387. صفیه، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1657888
  10. ماهنامه کانون سال 50 شماره 88 دی 1387. صفیه، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1657888
  11. عبداله کیایی. قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم). چاپ 1. سمت، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 53380
  12. محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 299816
  13. محمدحسین شاملواحمدی. پیرامون دادسرا. چاپ 1. دادیار، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3500172
  14. یداله بازگیر. موازین حقوقی امور حسبی در آرای دیوانعالی کشور (جلد دوم) (وصیت، حصر وراثت، ارث). چاپ 1. جنگل، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2644848