ماده ۸۸۰ قانون مدنی

ماده ۸۸۰ قانون مدنی: قتل از موانع ارث است بنابراین کسی که مورث خود را عمداً بکشد از ارث او ممنوع می‌شود اعم از این که قتل بالمباشره باشد یا بالتسبیب و منفرداً باشد یا به شرکت دیگری.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

پیشینه

بر خلاف دین یهود، در آیین‌های مسیحی و زرتشتی، قتل از موانع ارث است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به نظر یکی از حقوقدانان، اگر شخصی، پدر خود را بکشد؛ تا وارث جد خویش گردد؛ از ارث محروم می‌شود. و به عقیده برخی دیگر، درچنین فرضی، محرومیت از ارث را منتفی می‌دانند.

در محرومیت قاتل از ارث، سبب و شرط وراثت وجوددارند؛ اما مصلحت موردنظر قانونگذار در این است که، با درنظرگرفتن اوضاع و احوال خاصی، سبب و شرط مزبور، مؤثر واقع نگردند. وگرنه، قتل مورث توسط وارث، شیوع پیدا خواهدکرد.

رضایت مقتول جهت کشتن وی را، نمی‌توان مانع محروم شدن قاتل او از ارث، دانست.

محرومیت قاتل از ارث را، می‌توان از مصادیق مانعیت دانست.

محرومیت قاتل از ارث، از مصادیق حجب به وصف است.

مستندات فقهی

به موجب روایتی از امام باقر، زن و مرد از دیه یکدیگر ارث می‌برند؛ مگراینکه یکی از آنان، قاتل دیگری باشد.

به موجب روایتی از امام باقر، قاتل، از مقتول خویش ارث نمی‌برد؛ و ترکه متعلق به ورثه قاتل خواهدبود.

سوابق فقهی

در محرومیت قاتل از ارث، تفاوتی نمی‌کند که قاتل، واحد یا متعدد باشد.

رویه‌های قضایی

به موجب نظریه کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضایی دادگستری دامغان در مهر ۱۳۸۱، معاونت در قتل عمدی، درصورتیکه از مصادیق تسبیب مندرج در ماده ۸۸۰ قانون مدنی باشد؛ مانع ارث محسوب می‌گردد.

به موجب نظریه مشورتی شماره ۶۱۴۶/۷ مورخه ۱۳۷۹/۷/۱ اداره حقوقی قوه قضاییه، قاتل از دیه مقتول ارث نمی‌برد.

• رای دادگاه درباره اثر قتل غیرعمد بر توارث (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۰۱۰۰۳۴۵)

مقالات مرتبط

اصل ممنوعیت استناد به عمل نامشروع خویش؛ مطالعه‌ای تطبیقی در فقه اسلامی و حقوق ایران

شرایط قتل مانع ارث و مطالعة تطبیقی آن در فرق اسلامی