ماده ۱۳۱۵ قانون مدنی

ماده ۱۳۱۵ قانون مدنی: شهادت باید از روی قطع و یقین باشد نه به طور شک و تردید.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

قطع، به حالت نفسانی گویند که در آن، حال واقعه، برای شاهد، محرز و متقن بوده؛ و احتمال خطا منتفی است.

دیدن، شنیدن و یا حس واقعه، به گونه ای متناسب با موضوع را، قطع و یقین گویند.

به اخبار اشخاص از آنچه که دیده؛ یا شنیده اند؛ شهادت گویند. و به اخبار ثالث، به سود یکی از طرفین دعوا، و به زیان طرف دیگر، شهادت گویند.

پیشینه

در حقوق فرانسه، حجیت گواهی، منوط به علم قاضی است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در عصر حاضر، اماره و شهادت، به عنوان دلایل ناقص محسوب گردیده؛ و به دلیل امکان فراموشی، عدم صداقت، و یا دقت ناکافی شاهد، اعتماد به وی مشکل است. به همین دلیل، بیشتر مردم به تنظیم سند در روابط خود رو آورده؛ و شهادت، نتوانسته جایگاه گذشته خود را، حفظ نماید.

ممکن است یقین شاهد، مستند به دیدن و شنیدن توأمان باشد.

شهادت از روی ظن و شک، فاقد اثر است. و شهادت از روی شک و تردید، اعتباری ندارد. شاهد باید از طریق حواس خود، نسبت موضوع شهادت، علم پیدا نموده؛ و درضمن، حواس او نیز، دچار بیماری نبوده باشد؛ درنتیجه اگر شخص ناشنوا یا روشندل، نمی تواند به استماع یا دیدن چیزی شهادت دهد.

ظنی که شرع، آن را معتبر دانسته؛ در حکم علم بوده؛ و شهادت مستند به چنین ظنی، پذیرفته است.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، به نقل از حضرت محمد، شاهد، باید بتواند موضوع شهادت را، به یاد آورد. و امام صادق، شهادت در موارد شک و تردید را، صحیح ندانست.

رویه های قضایی

به موجب دادنامه شماره 528 مورخه 29/9/1373 شعبه 18 دیوان عالی کشور، شهادتی که مستند به علم و یقین نبوده؛ و تنها متکی بر شنیده های دیگران باشد؛ پذیرفته نیست. و به موجب دادنامه شماره 570 مورخه 31/4/1385 شعبه 8 دادگاه تجدیدنظر استان تهران، شهادتی که مستند به علم و یقین نبوده؛ و تنها متکی بر شنیده های دیگران باشد؛ پذیرفته نیست.

به موجب دادنامه شماره 569 مورخه 24/9/1373 شعبه 3 دیوان عالی کشور، شهادتی که پیرامون موضوعات مورد نزاع طرفین دعوا نباشد؛ فاقد تنجیز و قطعیت بوده؛ و قابل تطبیق با ادعای مدعی نباشد؛ اعتباری ندارد.

• رای دادگاه درباره اعتراض به تصمیم مراجع انتظامی دانشگاه آزاد اسلامی در دادگاه حقوقی (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۶۰۰۶۹۱)