ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی

ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی: نفقه‌ی مطلقه‌ی رجعیه در زمان عده بر عهده‌ی شوهر است مگر این که طلاق در حال نشوز واقع شده باشد لیکن اگر عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

نشوز، یعنی خودداری زن از تمکین.

تمکین عام، یعنی پذیرش ریاست شوهر بر خانواده، و احترام به اراده او در اداره امور مربوطه.

به تبعیت زن از شوهر در تمتع جنسی، تمکین خاص گویند.

پیشینه

در حقوق فرانسه، طلاق، مسقط نفقه بوده، اما درصورت فوت زوج، به مدت یک سال، نفقه زوجه، از اموال وی پرداخت خواهدشد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

زن ناشزه، که مستحق نفقه نیست، حق مسکن هم ندارد.

تخلف زوج از تکالیف معاضدت در تشیید مبانی خانواده و تربیت فرزندان، ممکن است موجب موافقت دادگاه، با درخواست طلاق زوجه گردد؛ و زوجه نیز، درصورت عدم رعایت وظایف مزبور، از نفقه محروم خواهدبود.

مصادیق تمکین را، قانون، عرف، اخلاق و رسوم هر جامعه، تعیین می نماید.

جنون زوجه، مانع مشروع محسوب گردیده، و تکلیف تمکین را، از وی سلب می نماید؛ لیکن چنانچه ازدواج با زن مجنون، بر اثر تدلیس باشد؛ و زوج به همین دلیل، مبادرت به فسخ نکاح نماید؛ دراینصورت می تواند برای مطالبه نفقه هایی که تا آن زمان پرداخت نموده؛ به شخص فریبکار مراجعه نماید.

زوجه، در عده وفات، نفقه ندارد.

به دلیل ماهیت خاص طلاق رجعی، نفقه‌ زن، در زمان عده، بر عهده‌ شوهر است.

قانونگذار، در ایام عده رجعیه، آثار نکاح و وظایف زوجین را، مفروض اعلام نموده است.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام کاظم، زن در ایام عده طلاق بائن، از حق دریافت نفقه برخوردارنبوده؛ ولی در دورا عده طلاق رجعی و عدی، نفقه دارد.

سوابق فقهی

تمکین، شرط وجوب نفقه است. زنی که بدون رضایت شوهر، منزل او را ترک نموده؛ مستحق نفقه نیست. و زنی که فراش خود را، از شوهرش جدا نموده؛ و فرزندان را به سوءمعاشرت با او، تحریک کرده؛ و نیز در اقامه نماز، تساهل می نماید؛ مستحق نفقه نیست.

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره 5946/7 مورخه 16/6/1379 اداره حقوقی قوه قضاییه، هر گاه زن، بدون مانع مشروع، از ادای وظایف زوجیت امتناع کند؛ مستحق نفقه نخواهد بود.

به موجب نظریه مشورتی شماره 6915/7 مورخه 9/11/1389 اداره حقوقی قوه قضاییه، زنی که بدون رضایت شوهر، منزل او را ترک نموده؛ مستحق نفقه نیست.

به موجب رأی شماره 938 شعبه 30 دیوان عالی کشور، زن در ایام عده طلاق بائن، نفقه ندارد.

• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره رابطه اجرت المثل، نحله و شرط تنصیف (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۱۰۱۸)

مقالات مرتبط

بررسی جایگاه نفقة زوجه در تحقق عدالت اجتماعی ‬‬‬‬‬‬

مستحق نفقه در باینه‌ی باردار