ماده ۱۱۶۱ قانون مدنی

ماده ۱۱۶۱ قانون مدنی: در مورد مواد قبل هر گاه شوهر صریحاً یا ضمناً اقرار به ابوت خود نموده باشد دعوی نفی ولد از او مسموع نخواهد بود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

ولد کسی است که بدون واسطه، یا باواسطه، از شخصی به وجود آمده باشد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اقرار به ابوت، درصورتی مانع استماع دعوی نفی ولد خواهدبود که چنین اقراری، از شرایط صحت اعتبار برخوردارباشد.

ادعای عدم صحت اقرار توسط مقر، قابل پذیرش است؛ اما ادعای کذب اقرار، پذیرفته نمی‌باشد.

سکوت، درصورتی می‌تواند دلالت بر اقرار به ابوت نماید که با شواهد و اماراتی، همراه باشد. البته با بیان معاذیر عقلایی، می‌توان منکر دلالت چنین سکوت استثنایی با اقرار به ابوت شد.

برخی رفتارها که در شرایط عادی، نمی‌تواند دلالت بر اقرار داشته باشد؛ با وجود برخی اوضاع و احوال خاص، اقرار ضمنی محسوب می‌گردد. مانند اینکه شخصی، با سپردن عکس‌های خانوادگی یادگاری به شخصی غیر از فرزندان خود، از فحوای کلام و لحن صحبت خود، به او و سایرین بفهماند که آن شخص، فرزند ارشد او است.

سپردن حبوه به یک طفل، که تاکنون در شمار فرزندان شخص در شرف مرگ، به‌شمار نمی‌آمده؛ به همراه لحن خاص یا برخی قراین دیگر، می‌تواند دلالت بر اقرار ضمنی به ابوت او داشته باشد.

اقرار به ابوت، بدون وجود امارات انتساب شرعی، پذیرفته نیست.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام علی، نفی ولد پس از اقرار، پذیرفته نیست.

به دلالت اجماع، رجوع از اقرار ضمنی به ابوت، ممکن نیست.

سوابق فقهی

انکار پس از اقرار به ابوت، پذیرفته نیست.

رویه‌های قضایی

به موجب دادنامه شماره ۴۰۴۴ مورخه ۱۳۷۲/۳/۱۱ شعبه ۳۳ دیوان عالی کشور، به شرطی که مرد، اقرار به ابوت ننموده باشد؛ دعوی نفی ولد او، با لعان پذیرفته می‌گردد.

• رای دادگاه درباره اثرات نفی ولد بر اسناد سجلی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۸۰۱۲۲۹)

انتقادات

قانونگذار به جهت رعایت مصلحت جامعه، باید با تصویب برخی شرایط خاص، محدودیت‌هایی را برای پذیرش نسب قائل گردد.

مصادیق و نمونه‌ها

اگر اقرارکننده، فقط دارای ۳۰ سال سن بوده، و مقرٌله نیز، شخصی ۲۸ ساله باشد؛ دیگر نمی‌توان به دلالت عرف و قانون، اقرار به ابوت را پذیرفت.

مقالات مرتبط

• قلمرو قاعدۀ ید در اعراض و انساب با تأکید بر فنّاوری‌های نوین پزشکی در فقه امامیه و حقوق ایران