ماده ۱۱۹۷ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (added Category:نفقه using HotCat)
خط ۴۷: خط ۴۷:
[[رده:خانواده]]
[[رده:خانواده]]
[[رده:الزام به انفاق]]
[[رده:الزام به انفاق]]
[[رده:نفقه]]

نسخهٔ ‏۲۰ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۱۰

ماده ۱۱۹۷ قانون مدنی: کسی مستحق نفقه است که ندار بوده و نتواند به وسیله‌ی اشتغال به شغلی وسایل معیشت خود را فراهم نماید.

توضیح واژگان

منفقٌ علیه یا نفقه گیرنده، کسی است که توانایی تأمین هزینه های معاش خود را، نداشته باشد. [۱]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

طفل متمول، ملزم به پرداخت نفقه ابوین فقیر خود است. در این رابطه، عامل نفسانی وجودندارد. [۲]

شخصی که می تواند با قرض گرفتن، امورات خود را بگذراند؛ همچنان واجب النفقه محسوب می گردد. [۳]

حق برخورداری از نفقه اقارب، به جهت حمایت از شخص فقیر بوده؛ و در زمره سایر طلب ها قرار ندارد. [۴]

به نظر برخی از حقوقدانان، دختری که با وجود خواستگار، ازدواج نمی کند؛ مستحق دریافت نفقه اقارب است؛ زیرا ازدواج، شغل نمی باشد؛ تا خودداری از  پذیرش آن، مسقط نفقه باشد؛ و به نظر برخی دیگر، شخصی که از ازدواج امتناع نماید؛ همچون شخص راحت طلبی است که از کار کردن، گریزان بوده؛ و استحقاق دریافت نفقه اقارب را، ندارد. [۵]

امتناع از اشتغال به کار، در صورتی مسقط نفقه است که شغل مزبور، از دیدگاه عرف، درخور جایگاه اجتماعی شخص، و خصوصیات جسمی و روحی باشد.[۶]

سوابق فقهی

شخصی که بتواند با کار کردن، امرار معاش نماید؛ نیازمند محسوب نگردیده؛ و حتی در فرض فقیر بودن، مانند شخص غنی، استحقاق نفقه اقارب را ندارد. [۷]

مستحق نفقه اقارب، باید فقیر بوده، و نتواند با کار کردن، امرار معاش نماید. [۸][۹] دختری که با وجود خواستگار، ازدواج نمی کند؛ مستحق دریافت نفقه اقارب است. [۱۰]

رویه های قضایی

به نظر کمیسیون نشست های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری محمود آباد، نفقه فرزندی که ندار بوده؛ و هنوز نتوانسته باشد به شغل مناسبی، اشتغال ورزد؛ بر عهده پدر است. [۱۱] به موجب نظر مشورتی شماره 8318/7 مورخه 15/11/1383 اداره حقوقی قوه قضاییه، در قانون، سن معینی جهت استحقاق نفقه اقارب، به دلیل عدم امکان اشتغال، مورد تصریح قرار نگرفته است؛ و آنچه ملاک است؛ کمی یا کهولت سن، بیماری، نقص عضو ... می باشد. [۱۲]

انتقادات

اصطلاحاتی نظیر (ندار بودن)، (وسایل معیشت) و ... دارای ابهام و اجمال است. [۱۳]

مصادیق و نمونه ها

پزشکی که ممنوع از طبابت شده است؛ حتی اگر بتواند با دست فروشی، یا مسافر کشی و یا فروختن اثاث منزل خود، امرار معاش نماید؛ باز هم مستحق نفقه اقارب است. [۱۴]

کسی موظف نیست با کار کردن در سیرک، که متضمن مخاطره جانی است؛ هزینه های زندگی خود را، تأمین نماید. همچنین است حکم استاندار بازنشسته ای که نگهبان یک شرکت خصوصی می باشد؛ و یا حمل کننده بار، که مبتلا به بیماری قلبی است. [۱۵]

مقالات مرتبط

بررسی تطبیقی ماهیت حقوقی و شرایط استحقاق نفقه اقارب در حقوق ایران و انگلستان

مبانی فلسفی حق افراد بر داشتن حداقل دارایی از دیدگاه حقوق خصوصی (همراه با مطالعه تطبیقی)

منابع

  1. ناصر رسایی نیا. حقوق خانواده. چاپ 1. بهینه، 1379.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3370344
  2. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره حقوق مدنی (حقوق تعهدات). چاپ 2. گنج دانش، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 521836
  3. سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 213196
  4. ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی خانواده (جلد دوم) (اولاد، روابط پدر و مادر و فرزندان نسب). چاپ 7. شرکت سهامی انتشار، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4198692
  5. سیدجلال الدین مدنی. حقوق مدنی (جلد نهم) (انحلال نکاح، حجر و قیمومت، طلاق و اقسام آن، موارد فسخ نکاح، وضع فرزندان، نفقه، عده). چاپ 1. پایدار، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5256104
  6. ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی خانواده (جلد دوم) (اولاد، روابط پدر و مادر و فرزندان نسب). چاپ 7. شرکت سهامی انتشار، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4198736
  7. سیدحسین صفایی و اسداله امامی. مختصر حقوق خانواده. چاپ 21. میزان، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 585280
  8. سیدمحمد صدری. حقوق خانواده در ترجمه لمعه شامل نکاح- طلاق- ظهار- ایلاء- لعان (متون فقه جلد دوم). چاپ 9. اندیشه های حقوقی، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3933032
  9. آیت اله سیدمحمد موسوی بجنوردی. اندیشه های حقوقی (جلد اول) (حقوق خانواده). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 158756
  10. سیدعلی محمد یثربی قمی. حقوق خانواده (در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران) (با اصلاحات). چاپ 2. سمت، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 27276
  11. مجموعه نشست های قضایی مسائل قانون مدنی. چاپ 1. جنگل، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5550112
  12. مجموعه قوانین و مقررات خانواده (آرای وحدت رویه و اصراری دیوانعالی کشور، آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران، مقررات احوال شخصیه مسیحیان پروتستان ایران و...). چاپ 2. معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1264312
  13. احمدعلی حمیتی واقف. حقوق مدنی (جلد پنجم) - (خانواده). چاپ 1. دانش نگار، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2245812
  14. احمدعلی حمیتی واقف. حقوق مدنی (جلد پنجم) - (خانواده). چاپ 1. دانش نگار، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2245824
  15. ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی خانواده (جلد دوم) (اولاد، روابط پدر و مادر و فرزندان نسب). چاپ 7. شرکت سهامی انتشار، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4198736