ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


در ایام عده‌ی وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده‌ی آنان است (در صورت عدم پرداخت) تأمین می‌گردد.
در ایام عده‌ی وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده‌ی آنان است (در صورت عدم پرداخت) تأمین می‌گردد.
*{{زیتونی|مشاهده ماده قبلی}}
*{{زیتونی|[[ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|مشاهده ماده بعدی}}
*{{زیتونی|[[ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
نفقه، یعنی تأمین مخارج لازم برای بقای نظام خانواده. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نفقه زوجه در حقوق ایران و انگلیس|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5108952|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=یارارشدی|چاپ=}}</ref>
نفقه، یعنی تأمین مخارج لازم برای بقای نظام خانواده. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نفقه زوجه در حقوق ایران و انگلیس|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5108952|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=یارارشدی|چاپ=}}</ref>

نسخهٔ ‏۲۹ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۴۵

ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی: اصطلاحی 19/8/1381

در ایام عده‌ی وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده‌ی آنان است (در صورت عدم پرداخت) تأمین می‌گردد.

توضیح واژگان

نفقه، یعنی تأمین مخارج لازم برای بقای نظام خانواده. [۱]

انفاق، در لغت یعنی صرف کردن. [۲]

پیشینه

در حقوق فرانسه، طلاق، مسقط نفقه بوده، اما درصورت فوت زوج، به مدت یک سال، نفقه زوجه، از اموال وی پرداخت خواهدشد. [۳]

قبل از اصلاح این ماده، زن مطلقاً در دوران عده وفات، از نفقه محروم بود. [۴]

در حقوق عراق، اردن، سوریه، و لبنان، در ایام عده وفات، هیچ نفقه ای به زن، تعلق نخواهدگرفت. [۵]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

عده وفات زوجه غایب، از تاریخ ابلاغ خبر فوت شوهر، شروع می گردد؛ نه از تاریخ حدوث مرگ. [۶]

حکم مندرج در این ماده، تنها اختصاص به ایام عده وفات نداشته؛ بلکه با پایان عده، البته به شرط واجب النفقه بودن زوجه متوفی، نفقه او، از اموال اقاربی که پرداخت نفقه، به عهده‌ی آنان است؛ تأمین می‌گردد. [۷]

به نظر برخی از حقوقدانان، درصورت حامله بودن زدن، در ایام عده وفات، نفقه او تا زمان وضع حمل، از اموال متوفی، تأمین می گردد. اما چنین نظری، صحیح به نظر نمی رسد؛ زیرا انفاق، امری ارادی و مستمر بوده؛ و درواقع، منوط به زنده بودن زوج می باشد. [۸] [۹]

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، زن حامله، در عده وفات، از نفقه برخوردارنیست.[۱۰]

سوابق فقهی

زن حامله و غیرحامله، در ایام عده وفات، نفقه ندارد.[۱۱][۱۲] در مقابل، استدلال شده است که زن حامله، به دلیل حمل جنین، در عده وفات، از نفقه برخوردار می گردد.[۱۳]

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره 6757/7 مورخه 27/9/1382 اداره حقوقی قوه قضاییه، در ایام عده وفات، اقربای نسبی زوجه، ملزم به پرداخت نفقه او هستند.[۱۴]

انتقادات

قانونگذار با اصلاح این ماده، اقدام به وضع حکم جدیدی ننموده است؛ زیرا همچنان مفروض است که زوجه، در ایام عده وفات، از حق نفقه برخوردارنبوده؛ و از طرفی، با استناد به مقررات مربوط به نفقه اقارب نیز، می توان دریافت که نفقه زن متوفی، در ایام عده، بر عهده اقارب خود خواهدبود.[۱۵]

این ماده، حق مطالبه نفقه زوجه متوفی از اقربای خود را، محدود به دوران عده وفات نموده است؛ درصورتیکه چنین حقی برای زن، حتی بعد از ایام عده نیز، مفروض است. [۱۶]

مذاکرات تصویب

مخبر کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، متذکر شد که شورای نگهبان، به متن اصلاحیه این ماده، ایراد وارد نموده؛ و پرداخت نفقه زوجه متوفی را، از محل سهم الارث وراث او؛ خلاف شرع دانسته است. لیکن با توجه به ایراد شورای نگهبان، در متن ماده، تصریح خواهدشد که در ایام عده‌ی وفات، مخارج زندگی زوجه، عندالمطالبه، از اموال اقاربی که، پرداخت نفقه به عهده‌ی آنان است؛ تأمین می‌گردد.[۱۷]

منابع

  1. علی یارارشدی. نفقه زوجه در حقوق ایران و انگلیس. دانشگاه شهید بهشتی، 1379.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5108952
  2. علی یارارشدی. نفقه زوجه در حقوق ایران و انگلیس. دانشگاه شهید بهشتی، 1379.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5108928
  3. مجله علمی پژوهشی نامه مفید شماره 29 بهار 1381. دانشگاه مفید، 1381.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1500704
  4. علی جعفرزاده. دوره حقوق مدنی خانواده (نکاح و انحلال آن). چاپ 2. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4508312
  5. مسعود امامی و محمدرضا کیخا. سلسله پژوهش های فقهی حقوقی (جلد پانزدهم) (نفقه زن باردار در عده وفات -بررسی فقهی حقوقی لعان). چاپ 1. قضا، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1463864
  6. سیدمرتضی قاسم زاده. امور حسبی غایب مفقود الاثر. چاپ 1. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2709456
  7. حسین مهرپور و محمد روشن. مطالبات زوجه و روش وصول آن (مهریه، نفقه، اجرت المثل، نحله، شرط تنصیف دارایی). چاپ 1. جنگل، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2801612
  8. علی علی آبادی. ایجاد و سقوط تعهدات ناشی از عقد در حقوق اسلامی. چاپ 2. دانش پذیر، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1132308
  9. اسداله لطفی. سلسله مباحث فقهی حقوقی حقوق خانواده (جلد اول). چاپ 1. خرسندی، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2100452
  10. مهدی مظفری. حقوق جنین با تکیه بر سلامت جسمی و روحی او. چاپ 1. جنگل، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3381740
  11. مسعود امامی و محمدرضا کیخا. سلسله پژوهش های فقهی حقوقی (جلد پانزدهم) (نفقه زن باردار در عده وفات -بررسی فقهی حقوقی لعان). چاپ 1. قضا، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1463600
  12. آیت اله سیدروح اله خمینی. ره توشه قضایی (بیش از یک هزار استفتاء قضایی از محضر حضرت امام خمینی (ره)). چاپ 1. قضا، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 40252
  13. مسعود امامی و محمدرضا کیخا. سلسله پژوهش های فقهی حقوقی (جلد پانزدهم) (نفقه زن باردار در عده وفات -بررسی فقهی حقوقی لعان). چاپ 1. قضا، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1463856
  14. مجموعه قانون مدنی (قانون مدنی، نظریات شورای نگهبان، بخشنامه قوه قضائیه، آرای وحدت رویه و اصراری هیأت عمومی دیوانعالی کشور، آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، نظریا اداره کل حقوقی و اسناد و امور مترجمین قوه قضائیه). چاپ 8. معاونت تدوین،تنقیح و انتشار قوانین و مقررات، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5586240
  15. سیدمهدی جلالی. حقوق خانواده (جلد اول) (نکاح و انحلال آن). چاپ 1. خرسندی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1139604
  16. فصلنامه شورای فرهنگی و اجتماعی زنان شماره 25 پاییز 1383. شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، 1383.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1104696
  17. احمدرضا نائینی. مشروح مذاکرات قانون مدنی. چاپ 1. مرکز پژوهش های مجلس شورا ی اسلامی، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 230136