ماده ۱۱۲۳ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (added Category:اشخاص using HotCat)
خط ۵۲: خط ۵۲:


[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:اشخاص]]

نسخهٔ ‏۵ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۱۵

ماده ۱۱۲۳ قانون مدنی: عیوب ذیل در زن موجب حق فسخ برای مرد خواهد بود:

۱- قرن؛

۲- جذام؛

۳- برص؛

۴- افضا؛

۵- زمینگیری؛

۶- نابینایی از هر دو چشم.

توضیح واژگان

رتقاء یا رتق، یعنی گوشت آلود بودن فرج زن، به نحوی که دخول مرد، غیرممکن گردد. [۱] [۲]

برص در لغت یعنی پیسی، و در اصطلاح، به نوعی مرض پوستی، که باعث ایجاد نقاط سفید بر روی پوست می گردد؛ برص گویند. [۳]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

با اینکه ممکن است مردان هم، مبتلا به برص، جذام و زمین گیری گردند، اما تنها وجود این عیوب در زنان، از موجبات فسخ نکاح محسوب می گردد. [۴]

چنانچه به هر دلیلی، موجبات فسخ نکاح توسط مرد، که به منظور نفی ضرر از وی، پیش بینی شده است؛ مرتفع گردند، دراینصورت حق فسخ مرد نیز، منتفی است. [۵] و روح و مقصود قانون، و نفی ضرر، دلالت بر انتفای حق فسخ زوج، به دلیل مداوای امراض زوجه، با توجه به پیشرفت علم طب دارد. قانونگذار، مصلحت ندانسته که در تشخیص مصادیق فسخ نکاح توسط زوج، عرف دخالت نماید. [۶] و درصورت مداوای قرن با عمل جراحی، حق فسخ زوج منتفی است. [۷]

برخی از عیوب جسمانی زن، که موجبات حق فسخ را برای زوج، فراهم می نمایند؛ مسری بوده؛ و برخی دیگر واگیر ندارند؛ اما درهرصورت، تنها وجود این امراض در زوجه، از موجبات فسخ نکاح محسوب می گردد. [۸]

به عقیده یکی از حقوقدانان، با استناد به قاعده لاضرر، لنگی زوجه، از موجبات فسخ نکاح توسط زوج است. [۹]

عیوبی که مقصود اصلی از نکاح را، به خطر بیندازد؛ موجب فسخ عقد می گردد. [۱۰]

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام باقر، وجود مانع در رحم زوجه، و پیسی و جنون وی، و نیز پارگی فرج که منجربه یکی شدن مجرای ادرار با فرج می گردد؛ از موجبات فسخ نکاح توسط مرد است. [۱۱]

عیوب شش گانه ای که موجب فسخ نکاح توسط مرد، می گردد؛ حصری بوده؛ و نمی توان بر مصادیق آن افزود. [۱۲]

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره 6102/7 مورخه 1/10/1387 اداره حقوقی قوه قضاییه، درصورت ضرورت، جراحی و برداشتن رحم به منظور مداوای زوجه، از موجبات فسخ نکاح محسوب نمی گردد. [۱۳]

به موجب دادنامه شماره 9209970909900083 مورخه 22/2/1392 شعبه 26 دیوان عالی کشور، هر یک از عیوب زوجه، صرف نظر از اینکه صعب العلاج بوده یا نبوده باشد؛ موجبات فسخ نکاح را برای زوج فراهم می نماید. [۱۴]

به موجب دادنامه شماره 742 مورخه 25/10/1369 شعبه 33 دیوان عالی کشور، ابتلای زوجه به قرن، موجبات فسخ نکاح توسط زوج را، فراهم می نماید. [۱۵]

انتقادات

حصری بودن مصادیق هر حکم، روش مناسبی برای وضع قانون، محسوب نمی گردد. [۱۶]

امراضی مانند جذام، برص، زمین گیری و نابینایی دو چشم زوجه، که موجبات فسخ نکاح توسط زوج را، فراهم می نماید؛ ممکن است در مرد نیز ظهور یابد؛ اما مقنن، بدون هیچ مبنای عقلایی، وجود عیوب مزبور در شوهر را، از موجبات فسخ عقد توسط زوجه محسوب ننموده است. [۱۷]

منابع

  1. حمید مسجدسرایی. ترمینولوژی فقه اصطلاح شناسی فقه امامیه. چاپ 1. پیک کوثر، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4136476
  2. حمید مسجدسرایی. ترمینولوژی فقه اصطلاح شناسی فقه امامیه. چاپ 1. پیک کوثر، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4136384
  3. مسعود انصاری و محمدعلی طاهری. دانشنامه حقوق خصوصی (جلد اول). چاپ 2. محراب فکر، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4057392
  4. ابوالقاسم گرجی، سیدحسین صفایی، سیدعزت اله عراقی، اسداله امامی و دیگران. بررسی تطبیقی حقوق خانواده. چاپ 2. دانشگاه تهران، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 177324
  5. علیرضا حسنی. فسخ نکاح در حقوق ایران و نحوه اقامه دعاوی مربوط. چاپ 1. فکرسازان، 1383.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4652668
  6. ناصر کاتوزیان. فلسفه حقوق (جلد سوم) (منطق حقوق). چاپ 4. شرکت سهامی انتشار، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3193928
  7. فقه و حقوق تطبیقی (مجموعه مقاله). چاپ 2. سمت، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1154636
  8. حسین مهرپور. بررسی فقهی حقوقی وضعیت متفاوت زن و مرد نسبت به فسخ نکاح و دیدگاه امام. فصلنامه مفید شماره 20 زمستان 1378، 1378.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4967504
  9. علیرضا پوراسماعیلی. توسعه یا تضییق عیوب موجب فسخ نکاح و استصناع. فصلنامه تخصصی حقوق اسلامی (فقه و حقوق سابق) شماره 31 زمستان 1390، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5015364
  10. سیداسعد شیخ الاسلامی. احوال شخصیه (جلد اول) (ازدواج و پایان آن در مذاهب چهارگانه اهل سنت). چاپ 1. مرکز نشر دانشگاهی، 1370.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1190796
  11. احمد اسماعیل تبار، سیداحمدرضا حسینی و مهدی (ترجمه) حسینیان قمی. منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه  آیةاله سیدحسین بروجردی (جلد بیست وششم) (نکاح 2). چاپ 1. فرهنگ سبز، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2787444
  12. مجموعه نظریات مشورتی فقهی در امور حقوقی (جلد اول). چاپ 2. جنگل، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 20048
  13. مجموعه قانون مدنی (قانون مدنی، نظریات شورای نگهبان، بخشنامه قوه قضائیه، آرای وحدت رویه و اصراری هیأت عمومی دیوانعالی کشور، آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، نظریا اداره کل حقوقی و اسناد و امور مترجمین قوه قضائیه). چاپ 8. معاونت تدوین،تنقیح و انتشار قوانین و مقررات، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5587048
  14. مجموعه آرای قضایی شعب دیوان عالی کشور (حقوقی) بهار 1392. چاپ 1. اداره انتشار رویه قضایی کشور، 1394.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5772596
  15. یداله بازگیر. قانون مدنی در آیینه دیوانعالی کشور (جلد اول) (حقوق خانواده). چاپ 4. فردوسی، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5383636
  16. فصلنامه حقوقی مجد شماره هشتم سال دوم 1388. مجمع علمی و فرهنگی مجد، بهار 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1966952
  17. گزیده ای از پایان نامه های علمی در زمینه حقوق مدنی (جلد ششم). چاپ 1. جنگل، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 597532