ماده ۱۵ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۱۵ قانون مدنی''': ثمره و حاصل، مادام که چیده یا درو نشده‌است غیرمنقول‌است. اگر قسمتی از آن چیده یا درو شده باشد، تنها آن قسمت منقول است.
'''ماده ۱۵ قانون مدنی''': [[ثمره]] و [[حاصل]]، مادام که چیده یا درو نشده‌است غیرمنقول‌ است. اگر قسمتی از آن چیده یا درو شده باشد، تنها آن قسمت منقول است.
*{{زیتونی|[[ماده ۱۴ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۱۴ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۱۶ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۱۶ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
در لغت، به حاصل یا فرآورده، ثمره گویند. و در اصطلاح، به محصول و باری که هنوز، از درخت جدا نشده باشد؛ ثمره گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دانشنامه حقوق خصوصی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=محراب فکر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=418856|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=انصاری|نام۲=محمدعلی|نام خانوادگی۲=طاهری|چاپ=2}}</ref>
ثمره در لغت به معنای حاصل یا فرآورده و در اصطلاح، به محصول و باری که هنوز از درخت جدا نشده باشد، گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دانشنامه حقوق خصوصی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=محراب فکر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=418856|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=انصاری|نام۲=محمدعلی|نام خانوادگی۲=طاهری|چاپ=2}}</ref>


== پیشینه ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
در حقوق فرانسه، مال غیرمنقول، به دو دسته «غیرمنقول ذاتی» و «غیرمنقول بر اثر عمل انسان» تقسیم شده‌است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=183808|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref>
صفت غیرمنقول، برای اموالی که به واسطه عمل آدمی، در زمین نصب گردیده؛ وصفی اکتسابی بوده و اموال مزبور، پس از جدایی از زمین، دوباره وصف ذاتی خود، یعنی منقول بودن را، به دست می‌آورند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90916|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref>


== کلیات توضیحی تفسیری دکترین ==
اشخاص، می‌توانند با [[تراضی]] یکدیگر، وصف تبعی غیرمنقول را، از اموال منقول سلب نمایند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90924|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> و [[قصد]] طرفین، می‌تواند به اموالی که ذاتاً منقول بوده؛ و به وسیله عمل انسان، غیرمنقول شده‌اند؛ وصف منقول ببخشند. پس نمی‌توان میوه‌های نارس را، که قبل از چیدن فروخته می‌شود؛ غیرمنقول دانسته؛ و تشریفات انتقال اموال غیرمنقول، نظیر تنظیم [[سند رسمی]] را، در مورد آنان جاری نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=12084|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|چاپ=11}}</ref>
صفت غیرمنقول، برای اموالی که به واسطه عمل آدمی، در زمین نصب گردیده؛ وصفی اکتسابی بوده؛ و اموال مزبور، پس از جدایی از زمین، دوباره وصف ذاتی خود، یعنی منقول بودن را، به دست می‌آورند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90916|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref>
 
اشخاص، می‌توانند با تراضی یکدیگر، وصف تبعی غیرمنقول را، از اموال منقول سلب نمایند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90924|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> و قصد طرفین، می‌تواند به اموالی که ذاتاً منقول بوده؛ و به وسیله عمل انسان، غیرمنقول شده‌اند؛ وصف منقول ببخشند. پس نمی‌توان میوه‌های نارس را، که قبل از چیدن فروخته می‌شود؛ غیرمنقول دانسته؛ و تشریفات انتقال اموال غیرمنقول، نظیر تنظیم سند رسمی را، درمورد آنان جاری نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=12084|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|چاپ=11}}</ref>


ثمره یا محصولی که هنوز، از درخت چیده نشده؛ غیرمنقول تبعی محسوب گردیده؛ و پس از جدایی از درخت، وصف مزبور را، از دست داده؛ و منقول می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90932|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref>
ثمره یا محصولی که هنوز، از درخت چیده نشده؛ غیرمنقول تبعی محسوب گردیده؛ و پس از جدایی از درخت، وصف مزبور را، از دست داده؛ و منقول می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=90932|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref>


ثمره یا محصول، منفعت مادی محسوب گردیده؛ که پس از جدایی از درخت، تبدیل به عین مستقلی می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2940996|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=30}}</ref>
ثمره یا [[حاصل|محصول]]، منفعت مادی محسوب گردیده؛ که پس از جدایی از درخت، تبدیل به [[عین]] مستقلی می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2940996|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=30}}</ref>


== سوابق فقهی ==
== مطالعات فقهی ==
در برخی موارد، میوه روی درخت، و بذر کاشته شده در زمین، منقول محسوب می‌گردند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=36380|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref> و میوه روی درخت، و محصولی که هنوز، برداشت نگردیده؛ در حکم غیرمنقول بوده؛ و مشمول احکام مربوط به شفعه نمی‌گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول و دوم) (اشخاص، اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1280692|صفحه=|نام۱=مرتضی|نام خانوادگی۱=یوسف زاده|چاپ=1}}</ref>
=== مستندات فقهی  ===
==== سوابق فقهی ====
در برخی موارد، میوه روی درخت و بذر کاشته شده در زمین، منقول محسوب می‌گردند<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=36380|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref> و میوه روی درخت و محصولی که هنوز برداشت نگردیده، در حکم غیرمنقول بوده و مشمول احکام مربوط به [[شفعه]] نمی‌گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول و دوم) (اشخاص، اموال و مالکیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1280692|صفحه=|نام۱=مرتضی|نام خانوادگی۱=یوسف زاده|چاپ=1}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==
خط ۲۵: خط ۲۴:


[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:اموال]]
[[رده:بیان اموال]]

نسخهٔ ‏۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۰۵

ماده ۱۵ قانون مدنی: ثمره و حاصل، مادام که چیده یا درو نشده‌است غیرمنقول‌ است. اگر قسمتی از آن چیده یا درو شده باشد، تنها آن قسمت منقول است.

توضیح واژگان

ثمره در لغت به معنای حاصل یا فرآورده و در اصطلاح، به محصول و باری که هنوز از درخت جدا نشده باشد، گویند.[۱]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

صفت غیرمنقول، برای اموالی که به واسطه عمل آدمی، در زمین نصب گردیده؛ وصفی اکتسابی بوده و اموال مزبور، پس از جدایی از زمین، دوباره وصف ذاتی خود، یعنی منقول بودن را، به دست می‌آورند. [۲]

اشخاص، می‌توانند با تراضی یکدیگر، وصف تبعی غیرمنقول را، از اموال منقول سلب نمایند.[۳] و قصد طرفین، می‌تواند به اموالی که ذاتاً منقول بوده؛ و به وسیله عمل انسان، غیرمنقول شده‌اند؛ وصف منقول ببخشند. پس نمی‌توان میوه‌های نارس را، که قبل از چیدن فروخته می‌شود؛ غیرمنقول دانسته؛ و تشریفات انتقال اموال غیرمنقول، نظیر تنظیم سند رسمی را، در مورد آنان جاری نمود.[۴]

ثمره یا محصولی که هنوز، از درخت چیده نشده؛ غیرمنقول تبعی محسوب گردیده؛ و پس از جدایی از درخت، وصف مزبور را، از دست داده؛ و منقول می‌گردد.[۵]

ثمره یا محصول، منفعت مادی محسوب گردیده؛ که پس از جدایی از درخت، تبدیل به عین مستقلی می‌شود.[۶]

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

سوابق فقهی

در برخی موارد، میوه روی درخت و بذر کاشته شده در زمین، منقول محسوب می‌گردند[۷] و میوه روی درخت و محصولی که هنوز برداشت نگردیده، در حکم غیرمنقول بوده و مشمول احکام مربوط به شفعه نمی‌گردد. [۸]

منابع

  1. مسعود انصاری و محمدعلی طاهری. دانشنامه حقوق خصوصی (جلد دوم). چاپ 2. محراب فکر، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 418856
  2. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 90916
  3. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 90924
  4. سیدحسین صفایی. دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال). چاپ 11. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 12084
  5. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 90932
  6. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت). چاپ 30. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2940996
  7. عبداله کیایی. قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد اول). چاپ 1. سمت، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 36380
  8. مرتضی یوسف زاده. حقوق مدنی (جلد اول و دوم) (اشخاص، اموال و مالکیت). چاپ 1. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1280692