ماده ۱۳ قانون مدنی

ماده ۱۳ قانون مدنی: اراضی و ابنیه و آسیا و هر چه که در بنا منصوب و عرفاً جزء بنا محسوب می‌شود، غیرمنقول است و همچنین است لوله‌ها که برای جریان آب یا مقاصد دیگر در زمین یا بنا کشیده شده باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

به مالی که حمل و نقل آن، توأم با تلف یا کمبود آن باشد؛ غیرمنقول گویند. و به مالی که حمل و نقل آن، بدون خرابی مال ممکن نبوده؛ یا اینکه اصلاً قابل جابجایی نباشد؛ غیرمنقول گویند.

پیشینه

تقسیم مال به منقول و غیرمنقول، حصری بوده؛ و در قانون مدنی اتیوپی، به حصری بودن اقسام مال، تصریح قرار شده‌است.

در حقوق فرانسه، مال غیرمنقول، به دو دسته «غیرمنقول ذاتی» و «غیرمنقول بر اثر عمل انسان» تقسیم شده‌است.

ماده ۸۲ قانون مدنی مصر، اموالی را، که حمل و نقل آنها، با خسارت توأم بوده؛ غیرمنقول محسوب نموده؛ و نیز اموال منقولی را، که برای بهره‌برداری یا استفاده از مال غیرمنقول، به کار می‌روند؛ غیرمنقول به‌شمار آورده‌است.

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

آنچه از زمین، استخراج یا جدا می‌گردد؛ دیگر غیرمنقول نیست.و صفت غیرمنقول، برای اموالی که به واسطه عمل آدمی، در زمین نصب گردیده؛ وصفی اکتسابی بوده؛ و اموال مزبور، پس از جدایی از زمین، دوباره وصف ذاتی خود، یعنی منقول بودن را، به دست می‌آورند.

اشخاص، می‌توانند با تراضی یکدیگر، وصف تبعی غیرمنقول را، از اموال منقول سلب نمایند؛ نظیر فروش آجرهای ساختمان یا درب و پنجره‌های زینتی آن.

رویه‌های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره ۶۲۹۷/۷ مورخه ۴/۷/۱۳۸۰ اداره حقوقی قوه قضاییه، امتیاز تلفن، مال منقول است؛ زیرا قابلیت انتقال از محلی به مکان دیگر را داشته؛ و با جابجایی آن، ضرری به مال یا محل وقوع آن، وارد نمی‌گردد. و به موجب نظریه مشورتی شماره ۲۹۴/۷ مورخه ۲۳/۱/۱۳۸۵ اداره حقوقی قوه قضاییه، امتیاز تلفن، مال منقول است؛ زیرا قابلیت انتقال از محلی به مکان دیگر را داشته؛ و با جابجایی آن، ضرری به مال یا محل وقوع آن، وارد نمی‌گردد.

به موجب دادنامه شماره ۴۴ مورخه ۲۸/۱/۱۳۷۳ شعبه ۲۴ دیوان عالی کشور، اراضی، ابنیه، آسیا و هر چه که در بنا منصوب بوده، و عرفاً، جزء بنا محسوب می‌شود، غیرمنقول است.

مصادیق و نمونه‌ها

• زمین و معادن، غیرمنقول ذاتی هستند.
• لوله‌ها، و آینه کاری‌های داخل ساختمان، بر اثر عمل انسان، غیرمنقول شده‌اند.