ماده ۸۳۴ قانون مدنی

ماده ۸۳۴ قانون مدنی: در وصیت عهدی، قبول شرط نیست لیکن وصی می‌تواند مادام که موصی زنده است وصایت را رد کند و اگر قبل از فوت موصی رد نکرد بعد از آن حق رد ندارد اگر چه جاهل بر وصایت بوده باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

به نپذیرفتن وصیت عهدی توسط وصی، در ایام حیات موصی، رد وصایت گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به نظر برخی از حقوقدانان، چنانچه وصی درصورت عدم تمایل به پذیرش وصیت، در دوران حیات موصی، رد وصایت را به او ابلاغ ننماید؛ بعد از فوت او، ملزم به اجرای مفاد وصیت خواهد بود. برخی دیگر معتقدند که رد وصایت قبل از مرگ موصی، دلالت بر زوال آثار آن دارد؛ حتی اگر موصی، آگاه به این رد نگردد.

وصیت عهدی، ایقاع معلق به فوت موصی است؛ و تا زمانی که موصی در قید حیات است؛ وصیت او نیز تحقق نیافته؛ و درنتیجه وصی قبل از موت موصی، می‌تواند وصایت را رد نماید.

اگر وصی، واقعاً قصد رد وصایت را داشت؛ باید پیش از موت موصی، قصد خود را اعلام می‌نمود؛ لذا با مرگ موصی، وصیت لازم می‌گردد. چراکه هدف قانونگذار در این مورد، حمایت از منافع موصی بوده‌است؛ و به عبارتی، موصی، بهتر از هر شخص دیگری می‌دانسته که چه کسی پس از مرگ او، به نحو شایسته تری، می‌تواند به خواسته‌هایش جامه عمل بپوشاند. و وصیت عهدی را، نمی‌توان یک تعهد حقوقی دانست که در آن، قبول متعهد، در ایجاد تعهد مؤثر باشد؛ بلکه وصیت مزبور، تکلیفی شرعی محسوب می‌گردد؛ که به موجب آن، وصی، حق سرپیچی از دستور شارع مقدس را ندارد.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، رد وصایت زمانی معتبر است؛ که به موصی ابلاغ گردیده؛ و وی از فرصت کافی برای تغییر وصی، برخوردار باشد.

سوابق فقهی

اعتبار رد وصایت در دوران حیات موصی، منوط به ابلاغ به وی شده‌است.

قبول وصیت عهدی توسط وصی، لازم است.

انتقادات

قانون مدنی، بدون توجه به شرایطی نظیر عدم توانایی وصی، یا امکان ایجاد عسر و حرج برای وی، او را ملزم به اجرای مفاد وصیت عهدی دانسته‌است. درحالی که اینگونه مشکلات، سبب کاهش کیفیت اموری می‌گردد که وصی، باید به انجام برساند؛ و درنهایت، اشخاصی که وصی، باید به نفع آنها، اقدام به اجرای وصیت می‌نموده؛ متضرر خواهند شد.

مصادیق و نمونه‌ها

درموردی که موصی، شخصی را، وصیت به انجام امور خیریه نموده باشد؛ شخص مزبور نمی‌تواند پس از حیات موصی، از انجام مورد وصیت خودداری کند.

اگر موصی، وصیت نماید که شخصی پس از وفات وی، مال او را به تملیک شخص دیگری درآورد؛ چنین وصیتی، وصیت عهدی محسوب می‌گردد.

مقالات مرتبط

• عقد در آیینه اندیشه «استاد جعفری لنگرودی»
• تبیین و تحلیل دلائل عقد یا ایقاع بودن وصیت تملیکی در فقه و حقوق با محوریت نظر استاد جعفری لنگرودی
• ایقاع منبعی نوین برای تشکیل شرکت: چالش‌ها و راهبردهای تئوری شخصیت حقوقی با عضو واحد
• ارث حسابهای مجازی