ماده ۵۴ قانون مدنی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

سایر کیفیات انتفاع از مال دیگری به نحوی خواهد بود که مالک قرار داده یا عرف و عادت اقتضا بنماید.

توضیح واژگان

حقی که به موجب آن، دارنده حق بدون تملک منفعت مال، می‌تواند از عین مال غیر بهره‌مند گردد؛ حق انتفاع گویند. [۱]

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

حکم ماده، درمواردی که حق انتفاع، مسبوق به عقد یا اذن مالک باشد؛ جاری است.[۲]

اگر نحوه انتفاع منتفع از عین مرهونه، در قرارداد ذکر نگردیده؛ یا توأم با ابهام و اجمال باشد؛ مشکل مزبور، با مراجعه به عرف رفع خواهدشد.[۳]

مفاد این ماده، مشکلات مربوط به مسائل متفرقه را، در رابطه به حق انتفاع، رفع می‌نماید. [۴]

انتفاع خارج از حدود عرفی، افراط در انتفاع، و تغییر مورد مصرف را، باید از مصادیق سوء استفاده دانست.[۵] و معیار تشخیص تعدی و تفریط، عرف می‌باشد.[۶] و تجاوز به مال غیر، خارج از حدود متعارف، موجب تعدی و تفریط می‌گردد.[۷]

سوابق فقهی

اگر اعطای اذن به دیگری، در رابطه با انتفاع از مال او، از کلام مالک استنباط گردد؛ کیفیات انتفاع را، عرف مشخص می‌نماید؛ نظیر خوردن آب از چشمه، یا استفاده خویشان از مال دیگر بدون اذن صریح.[۸]

مصادیق و نمونه‌ها

  • عرف نمی‌پذیرد که منتفع، به جای سکونت در خانه، آن مکان را، انبار محصولات تجاری خود قرار دهد.[۹]

منابع

  1. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد اول). چاپ 1. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 83668
  2. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 91256
  3. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات بطور کلی، بیع و معاوضه). چاپ 17. اسلامیه، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 525068
  4. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مجموعه محشای قانون مدنی. چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1708500
  5. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 91160
  6. سیدمرتضی قاسم زاده. مبانی مسئولیت مدنی. چاپ 5. میزان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 86412
  7. ایراندخت نظری. مسئولیت مدنی مالک. چاپ 1. جنگل، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 883180
  8. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال). چاپ 6. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 186048
  9. محمود زمانی. عرف و عادت در نظم حقوقی ایران. چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 799276