ماده ۱۳۱۶ قانون مدنی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۱۳۱۶ قانون مدنی: شهادت باید مطابق با دعوی باشد ولی اگر در لفظ، مخالف و در معنی موافق یا کمتر از ادعا باشد ضرری ندارد.

توضیح واژگان

به اخبار اشخاص از آنچه که دیده؛ یا شنیده اند؛ شهادت گویند. [۱] و به اخبار ثالث، به سود یکی از طرفین دعوا، و به زیان طرف دیگر، شهادت گویند. [۲]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

شهادت، باید مطابق با دعوی باشد؛ تا بتوان گفت که با مقصود کسی که شهادت، به نفع او ادا می گردد؛ هماهنگ است. [۳]

شهادت، یا باید به اثبات امری بپردازد که ملازمه عقلی، عرفی و قانونی با موضوع مورد ادعا دارد. و یا اینکه دادگاه، شهادت را، به عنوان اماره قانونی یا قضایی مرتبط با منظور مدعی، بپذیرد. [۴]

شهادت، باید موافق با دعوا باشد. اگر مدیون، ادعا نماید که دین خود را، ادا نموده؛ و شهود، شهادت بر ابرای ذمه وی توسط دائن دهند؛ چنین شهادتی پذیرفته نیست. [۵]

شهادت، نباید با موضوع دعوا، از جهت بیان سبب، مقدار، و یا اطلاق و تقیید؛ متفاوت باشد. [۶]

اختلاف شهود در خصوصیات امر، اگر موجب اختلاف در موضوع شهادت نباشد؛ اشکالی ندارد. [۷]

اگر شهود، به واقعه ای گواهی دهند که به جای موضوع دعوا، به اثبات امر دیگری بپردازد؛ چنین شهادتی، اعتبار ندارد. زیرا مثبت ادعای خواهان نمی باشد. [۸]

آنچه که شاهد دیده یا شنیده؛ باید با آنچه که مدعی، تحقق آن را، اظهار می نماید؛ موافق باشد. [۹]

مفاد این ماده، اختصاص به شهادت نداشته؛ و نسبت به سایر ادله اثبات دعوا نیز، موضوعیت دارد. [۱۰]

اختلاف شهود در مفاد گواهی، موجب سقوط شهادت می گردد؛ مگراینکه اختلاف آنان در خصوصیات امر، مؤثر در موضوع شهادت نباشد. [۱۱]

سوابق فقهی

باید بین موضوع شهادت، با ادعای خواهان، تطابق باشد؛ اگر کلیات مطالب شاهد، با موضوع دعوا، قابل تطبیق نباشد؛ گواهی موردنظر پذیرفته نیست. [۱۲]

رویه های قضایی

به موجب دادنامه شماره 370 مورخه 12/9/1373 شعبه 19 دیوان عالی کشور، اگر اظهارات شاهد، با آنچه که مدعی، در لایحه دفاعیه خود مرقوم نموده؛ از حیث مقدار و میزان حق مورد ادعا، مطابقت نداشته باشد؛ دراینصورت گواهی مزبور اعتبار ندارد. [۱۳]

به موجب دادنامه شماره 569 مورخه 24/9/1373 شعبه 3 دیوان عالی کشور، شهادتی که پیرامون موضوعات مورد نزاع طرفین دعوا نباشد؛ فاقد تنجیز و قطعیت بوده؛ و قابل تطبیق با ادعای مدعی نباشد؛ اعتباری ندارد. [۱۴]

مصادیق و نمونه ها

اگر زید، مدعی باشد که از عمرو، 7000 تومان طلبکار بوده؛ و شهود اظهار نمایند که طلب مزبور، فقط 5000 می باشد؛ دراینصورت عمرو باید مبلغ مورد نظر شهود را، به زید بپردازد. [۱۵]

اگر زید، مدعی باشد که اجرت المثل یک سال ملک خود را، از زید طلبکار بوده؛ و شهود اظهار نمایند که ملک مزبور، فقط شش ماه در تصرف عمرو بوده؛ و وی باید اجرت المثل همین مدت را بپردازد؛ دراینصورت عمرو، محکوم به پرداخت اجرت المثل شش ماه تصرف در ملک مزبور می گردد. [۱۶]

اگر زید، مدعی گردد که عمرو، مال او را تلف نموده؛ و اظهارات شهود، دال بر آتش زدن مال مزبور توسط عمرو باشد؛ دراینصورت ادعای زید ثابت می گردد.[۱۷]

اگر زید، مدعی گردد که از عمرو، مبلغ 100000 تومان بابت اجاره منزل، طلبکار بوده؛ و شهود، اظهار نمایند که طلب مزبور، بابت فروش کالا به عمرو می باشد؛ دراینصورت شهادت شهود، فاقد اثر است. [۱۸]

منابع

  1. ایرج گلدوزیان. ادله اثبات دعوا (دعاوی کیفری و حقوقی) علمی و کاربردی. چاپ 4. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2490152
  2. حسن ره پیک. حقوق مدنی (حقوق قراردادها). چاپ 2. خرسندی، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1554716
  3. ناصر کاتوزیان. اثبات و دلیل اثبات (جلد دوم) (شهادت- اماره- سوگند و اصول عملی). چاپ 5. میزان، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 162884
  4. ناصر کاتوزیان. اثبات و دلیل اثبات (جلد دوم) (شهادت- اماره- سوگند و اصول عملی). چاپ 5. میزان، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 162884
  5. یداله بازگیر. قانون مدنی در آینه آرای دیوانعالی کشور (ادله اثبات دعوا و احکام راجع به آنها). چاپ 2. فردوسی، 1383.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 591452
  6. یداله بازگیر. قانون مدنی در آینه آرای دیوانعالی کشور (ادله اثبات دعوا و احکام راجع به آنها). چاپ 2. فردوسی، 1383.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 591452
  7. ایرج گلدوزیان. ادله اثبات دعوا (دعاوی کیفری و حقوقی) علمی و کاربردی. چاپ 4. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2490200
  8. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد ششم) (در ادله اثبات دعوا، اقرار، اسناد، شهادت، امارات، قسم، اصول عملیه). چاپ 7. کتابفروشی اسلامی، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 272908
  9. عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته). چاپ 18. دراک، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1339196
  10. عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته). چاپ 18. دراک، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1339196
  11. احمد متین دفتری. آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (جلد دوم). چاپ -. مجمع علمی و فرهنگی مجد، -.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2511476
  12. آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد چهارم). چاپ 1. مؤسسه دایرةالمعارف اسلامی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3362968
  13. یداله بازگیر. قانون مدنی در آینه آرای دیوانعالی کشور (ادله اثبات دعوا و احکام راجع به آنها). چاپ 2. فردوسی، 1383.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5646852
  14. یداله بازگیر. قانون مدنی در آینه آرای دیوانعالی کشور (ادله اثبات دعوا و احکام راجع به آنها). چاپ 2. فردوسی، 1383.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5646876
  15. عباداله رستمی چلکاسری. ادله اثبات دعوی(در امور مدنی). چاپ 1. دانشگاه آزاد اسلامی واحد گیلان، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3463112
  16. احمدعلی حمیتی واقف. ادله اثبات دعوی. چاپ 1. حقوقدان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1755912
  17. عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (دوره پیشرفته). چاپ 18. دراک، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1339196
  18. آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد چهارم). چاپ 1. مؤسسه دایرةالمعارف اسلامی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3362968