ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی

ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی: هر یک از نامزدها می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاه داشته می‌شود مگر این که آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

فاصله بین قبول وعده ازدواج توسط زن، تا وقوع عقد نکاح را، نامزدی گویند.

پیشینه

در حقوق روم، با برهم زدن نامزدی، مالکیت هریک از طرفین، نسبت به هدیه ای که از نامزد خود دریافت نموده است؛ خودبه خود ملغی می گردد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

با وحدت ملاک از این ماده، چنانچه یکی از نامزدها، به شخصی غیر از نامزد خود و یا والدین او، هدیه ای دهد؛ بعد از برهم زدن نامزدی، هدیه مزبور قابل استرداد نیست.

به دلالت شرط عرفی ضمن وعده نکاح، هر یک از نامزدها، می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او، برای وصلت منظور داده است؛ مطالبه کند.

علت اینکه درمورد کالاهای مصرف شدنی، درصورت استفاده، جبران خسارت لازم نیست؛ این است که مالک اشیا، آن ها را به قصد اباحه انتفاع، در اختیار نامزد خود گذاشته؛ و در اباحه انتفاع، عوضی وجودنداشته؛ و طرف مقابل حق تصرف می یابد؛ بدون آنکه، اباحه کننده، مالکیت خود را از دست داده باشد.

علت اینکه درمورد کالاهای مصرف شدنی، درصورت استفاده، جبران خسارت لازم نیست؛ این است که اباحه انتفاع، با تلف مال تؤام می گردد.

سوابق فقهی

اگر پدر دختر، شیربها را به دیگری منتقل نموده باشد؛ درصورت برهم خوردن نامزدی، مال مزبور، درحکم مال تلف شده محسوب گردیده؛ و قابل رد به نامزد سابق دختر نیست.

هدایای نامزدی، اباحه است نه تملیک.

رویه های قضایی

کمیسیون نشست های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری قیر و کازرین، و نیز نظریه مشورتی شماره 3796/7 مورخه 15/5/1383 اداره حقوقی قوه قضاییه، بعد از طلاق زوجه، استرداد هدایای دوران نامزدی طرفین را، امکانپذیر نمی دانند.

مصادیق و نمونه ها

درصورت برهم خوردن نامزدی، گل و شیرینی و غذاهایی که در جشن نامزدی، مصرف شده اند؛ قابل استرداد نیستند. و گوسفندی که در جشن نامزدی ذبح شده؛ قابل استرداد نمی باشد.

استرداد لباس و جورابی که مرد، به نامزد خود هدیه داده است؛ به دلیل مصرف شدنی بودن، ممکن نیست.

درصورت برهم خوردن نامزدی، گردنبند و حلقه و ساعت و پارچه ای که مرد، به نامزد خود هدیه داده است؛ در فرض بقا، قابل استرداد است.

درصورت برهم خوردن نامزدی، عکس هایی که طرفین به یکدیگر هدیه داده اند؛ درصورت بقا، قابل استرداد بوده؛ و اگر دارای مالیت بوده باشد؛ و به طور عمدی تلف گردد؛ تلف کننده، ملزم به جبران خسارت است.

اگر هدایای نامزدی به نامزد دیگرش، عبارت از فرش، پرده و یا اشیای زینتی باشد؛ و بر اثر سیل یا زلزله تلف گردد؛ خسارت وارده به آن اموال، توسط هبه کننده قابل مطالبه نیست.

اگر هدایای مرد به نامزدش، گردنبند الماس بوده؛ و زن، آن را فروخته باشد؛ درصورت برهم خوردن نامزدی، زن باید قیمت روز آن را، به نامزد سابق خود رد نماید.