ماده ۱۰۷۰ قانون مدنی

رضای زوجین شرط نفوذ عقد است و هر گاه مکره بعد از زوال کره، عقد را اجازه کند نافذ است مگر این که اکراه به درجه‌ای بوده که عاقد فاقد قصد باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

اراده، یعنی سوق یافتن نفس، به سوی امری خاص، پس از سنجش و تأیید منافع آن.

اکراه، یعنی وادار نمودن شخصی بر اتیان عملی، با فشار و تهدید، به نحوی که اگر تهدیدی در کار نبود؛ آن کار انجام نمی شد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر تهدید و اکراه، قصد و اراده را از اکراه شونده سلب نماید؛ دراینصورت عملی که تحت اکراه انجام شده؛ باطل است نه غیرنافذ.

معمولاً اکراه، رضا را معیوب نموده؛ و عقد را غیرنافذ می سازد.

بین تهدید و عملی که تحت تأثیر آن، انجام گردیده؛ باید رابطه سببیت عرفی وجودداشته باشد.

تهدید و خوف و وحشت موردنیاز در اکراه، باید منجر به از بین رفتن رضای اکراه شونده شود.

اگر نکاح اکراهی، توسط اکراه شونده، ردگردد؛ دراینصورت عقد، باطل شده؛ و همه آثار آن، از بین می رود.

سوابق فقهی

عمل اکراهی، با اختیار شخص مکره، انجام پذیرفته؛ و درنتیجه، با رضایت بعدی او، تنفیذ می گردد. مگراینکه اکراه، به درجه ای بوده باشد که اراده را، سلب نموده؛ و قصد را از بین برده باشد.

رویه های قضایی

به موجب دادنامه شماره 499/33 مورخه 4/9/1369 شعبه 33 دیوان عالی کشور، اکراه در ازدواج، با احلاف و تحلیف، امکانپذیر است.

مصادیق و نمونه ها

نکاح تحت فشار و اصرار والدین دختر، نافذ نبوده؛ و نیاز به تنفیذ او دارد.