ماده ۱۶۷ قانون مدنی

ماده ۱۶۷ قانون مدنی: اگر مالی که پیدا شده‌است ممکن نیست باقی بماند و فاسد می‌شود باید به قیمت عادله فروخته شود و قیمت آن در حکم خود مال پیدا شده خواهد بود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

التقاط، در لغت یعنی برگرفتن، برچیدن و برداشتن. و در اصطلاح، به یافتن شیئی، بدون اینکه یابنده، قبلاً به دنبال آن باشد؛ التقاط گویند.

لقطه در لغت، یعنی برداشته شده. و در اصطلاح، برداشتن هر مالی غیر از حیوانات را، که تحت تصرف کسی نباشد؛ لقطه گویند. و به هر شیئ، انسان، و حیوانی که یافت گردد؛ لقطه گویند.

به مالی که توسط انسان یافت گردد؛ لقطه اشیا گویند.

به لقطه مال، لقطه اشیا گویند.

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

اگر مالی که پیدا شده‌است؛ ممکن نیست باقی بماند؛ و فاسد می‌شود؛ یا باید فروخته شود؛ و قیمت آن، در حکم خود مال پیدا شده خواهد بود. یا اینکه یابنده، می‌تواند آن مال را، تقویم نموده؛ و خود تصرف نماید. و پس از گذشت یک سال، می‌تواند مال مزبور یا بهای آن را، تملک نموده؛ یا صدقه دهد؛ یا اینکه به رسم امانت، نزد خویش نگهدارد.

اگر مالی که پیدا شده‌است؛ سریع الفساد باشد؛ باید به قیمت عادله فروخته شود و قیمت آن در حکم خود مال پیدا شده خواهد بود. ولی اگر سریع الفساد نبوده؛ و ممکن باشد تا پایان یک سال فاسد گردد؛ تا زمانی که در معرض فساد قریب‌الوقوع قرار نگرفته؛ نباید فروخته شود. بدین ترتیب، به جای مال مزبور، باید به تعریف بهای آن پرداخت.

مفاد این ماده، حکایت از یک اصل کلی دارد؛ که به امانت شرعی مشهور است. همچنانکه در اداره فضولی مال غیر مقرر است.

تعیین «قیمت عادله» موضوع این ماده، منوط به نظر عرف است. چراکه درمواردی نظیر قیمت یا مهلت عادله، داوری عرف را، نمی‌توان نادیده گرفت.

سوابق فقهی

اگر مالی که پیدا شده‌است؛ ممکن نیست باقی بماند؛ و فاسد می‌شود؛ یا باید فروخته شود؛ و بهای آن را برای مالک مال نگهدارد؛ یا اینکه یابنده، می‌تواند آن مال را، تقویم نموده؛ و خود تصرف نماید. و بنا بر احتیاط مستحب، بیع مال مزبور، باید با اذن حاکم صورت پذیرد. و بنا بر احتیاط واجب، تا زمانی که در معرض فساد قریب‌الوقوع قرار نگرفته؛ نباید فروخته شود. به هر حال، مال مزبور باید تعریف گردد.

اگر مالی که پیدا شده‌است؛ ممکن نیست باقی بماند؛ و فاسد می‌شود؛ باید فروخته شود. دراینصورت تمام تکلیف یابنده، نسبت به بهای آن مال مستقر می‌گردد.

هرچند فروش لقطه سریع الفساد، ممکن است دربردارنده مشکلاتی نظیر تعیین قیمت عادله، یافتن مشتری و … باشد؛ اما با استناد به قاعده فقهی «المیسور لایسقط بالمعسور»، نمی‌توان تکلیف مزبور را، از عهده وی ساقط دانست.

اگر مالی که پیدا شده‌است؛ سریع الفساد باشد؛ باید به قیمت عادله فروخته شود و قیمت آن در حکم خود مال پیدا شده خواهد بود. ولی اگر سریع الفساد نبوده؛ و ممکن باشد تا پایان یک سال فاسد گردد؛ تا زمانی که در معرض فساد قریب‌الوقوع قرار نگرفته؛ نباید فروخته شود. بدین ترتیب، به جای مال مزبور، باید به تعریف بهای آن پرداخت.

اگر مالی که پیدا شده‌است؛ ممکن نیست تا یک سال باقی بماند؛ و فاسد می‌شود؛ باید فروخته شود؛ و بهای آن، در حکم لقطه است.

مقالات مرتبط

• رویکرد تفسیری دیوان عالی کشور در حمایت از حقوق و آزادی‌ها با تأکید بر آرای حقوقی