ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی

ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی: وعده‌ی ازدواج ایجاد علقه‌ی زوجیت نمی‌کند اگر چه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده پرداخته شده باشد. بنابراین هر یک از زن و مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده می‌تواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی‌تواند به هیچ وجه او را مجبور به ازدواج کرده و یا از جهت صرف امتناع از وصلت مطالبه‌ی خسارتی نماید.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

فاصله بین قبول وعده ازدواج توسط زن، تا وقوع عقد نکاح را، نامزدی گویند.

پیشینه

در حقوق فرانسه، وعده نکاح الزام آور نیست.

در آلمان و سوئیس، وعده نکاح الزام آور نیست.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

خسارت ناشی از انصراف از ازدواج در دوره نامزدی، قابل مطالبه نیست.

انصراف از ازدواج در دوره نامزدی، طبیعی است. زیرا کسی نمی تواند اختیار دیگری را سلب کند.

وعده ازدواج، تعهد است؛ نه یک پیشنهاد ساده؛ و زمانی الزام آور نیست که قانونگذار تصریح نموده باشد.

اصل حاکمیت اراده، و شروط ضمن وعده ازدواج، نمی تواند نامزدی را، لازم بداند. زیرا مصلحت خانواده و آزادی طرفین، مخالف لازم بودن نامزدی است. و ماده 10 قانون مدنی، نمی تواند دلالت بر الزام آور بودن نامزدی نماید.

به نظر برخی از حقوقدانان، به اقتضای ماده 10 قانون مدنی، طرفین می توانند برای انصراف از نامزدی، وجه التزام قراردهند. دراینصورت دادگاه می تواند شخص ممتنع را، ملزم به ازدواج نماید.

به نظر برخی از حقوقدانان، چنانچه انصراف از نامزدی، تؤام با تقصیر بوده باشد؛ برهم زننده آن، ملزم به جبران خسارت است؛ مانند زمانی که درصورت تأخیر زن در اعلام انصراف، خانواده مرد، هزینه زیادی را، برای رزرو تالار و اجاره منزل، پرداخت نموده باشند.

به نظر برخی از حقوقدانان، جایگاه و منزلت ازدواج، تا حدی است که باید عرف و اخلاق، دلالت بر برهم زدن نامزدی نماید؛ درغیراینصورت انصراف از ازدواج، سوء استفاده از حق و تقصیر، محسوب می گردد؛ حتی اگر عدول از تعهد، در مقام اجرای حق بوده باشد.

به نظر برخی از حقوقدانان، نامزدی قرارداد است، نه یک تعهد اخلاقی صرف، درغیر اینصورت جایگاهی در قانون نداشته؛ و دارای این همه آثار مهم نبود. بنابراین جواز برهم زدن نامزدی، جلوگیری از آثار سوئی است که در آینده، زندگی زناشویی را، تحت تأثیر قرار خواهدداد؛ و دلالتی بر اخلاقی بودن تعهد به ازدواج ندارد.

اگر یکی از طرفین، به دلیل وضعیت نابسامان اخلاقی، و یا محکومیت کیفری طرف مقابل، نامزدی را برهم زند؛ ملزم به پرداخت خسارت ناشی عمل خود نیست.

سوابق فقهی

نامزدی، ایجاد محرمیت نمی کند.

وعده ازدواج الزام آور بوده؛ و درصورت انصراف هریک از طرفین، حاکم او را، ملزم به اجرای صیغه نکاح می نماید.

مقالات مرتبط

• آثار حقوقی تغییر جنسیت افراد دوجنسی
• معناشناسی «وعده» و «تعهد» و تاثیر آن بر تفسیر ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی ایران
• نقش محدودکننده حُسن نیت در مذاکرات