ماده ۸۸۹ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
در بین وراث طبقه‌ اولی اگر برای میت اولادی نباشد اولاد او هر قدر که پایین بروند قائم‌مقام پدر یا مادر خود بوده و با هر یک از ابوین متوفی که زنده باشد [[ارث]] می‌برند ولی در بین اولاد، اقرب به میت، ابعد را از ارث محروم می‌نماید.
'''ماده ۸۸۹ قانون مدنی''': در بین [[وارث|وراث]] [[طبقه اول ارث|طبقه اولی]] اگر برای میت [[ولد|اولادی]] نباشد اولاد او هر قدر که پایین بروند [[قائم مقام|قائم‌مقام]] پدر یا مادر خود بوده و با هر یک از ابوین متوفی که زنده باشد [[ارث]] می‌برند ولی در بین اولاد، اقرب به میت، ابعد را از ارث محروم می‌نماید.
* {{زیتونی|[[ماده ۸۸۸ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۸۹۰ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
به موقعیت اشخاص درون هر صنف از وراث متوفی، از حیث نزدیک یا دوربودن نسبتشان به او؛ درجه گویند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=197600|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref>
به موقعیت اشخاص درون هر صنف از وراث متوفی، از حیث نزدیک یا دور بودن نسبتشان به او؛ «[[درجات ارث|درجه]]» گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=197600|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref>


وراثت به قائم مقامی یعنی یکی از خویشان متوفی به واسطه و به قائم مقامی یکی دیگر از خویشان مستقیم و بی واسطه میت، از وی ارث می برد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=الفارق (دایرةالمعارف عمومی حقوقی) (جلد چهارم) (عدل، مصارف ترکه)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4405284|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>
«[[وراثت به قائم مقامی]]» یعنی یکی از خویشان متوفی به واسطه و به قائم مقامی یکی دیگر از خویشان مستقیم و بی واسطه میت، از وی ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=الفارق (دایرةالمعارف عمومی حقوقی) (جلد چهارم) (عدل، مصارف ترکه)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4405284|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
قائم مقامی به وراثت، ممکن است موجب حجب نقصانی برای برخی از وراث شود. مثلاً با وجود نوه برای متوفی، سهم مادر میت، از یک سوم به یک ششم تنزل می یابد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4318060|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref>
قائم مقامی به وراثت، ممکن است موجب [[حجب نقصانی]] برای برخی از وراث شود؛ مثلاً با وجود نوه برای متوفی، سهم مادر میت، از یک سوم به یک ششم تنزل می‌یابد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4318060|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref>


قائم مقام شخص ممنوع از ارث به دلیل کفر و ...، سهم وی را تملک می نماید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4318028|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref>
قائم مقامی به وراثت، زمانی تحقق می‌پذیرد که در نسل واسطه، وارث دیگری برای متوفی وجود نداشته باشد؛ مثلاً در فرضی که میت، فقط دارای دو پسر بوده که یکی از آنها، پیش از او مرده‌ است؛ پسر دیگر او که زنده است؛ کل [[ترکه]] را [[تملک]] نموده؛ و دیگر چیزی نصیب فرزندان پسر مرحومش نمی‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4317604|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref>


قائم مقامی به وراثت، زمانی تحقق می پذیرد که در نسل واسطه، وارث دیگری برای متوفی وجودنداشته باشد؛ مثلاً در فرضی که میت، فقط دارای دو پسر بوده که یکی از آنها، پیش از او مرده است؛ پسر دیگر او که زنده است؛ کل ترکه  را تملک نموده؛ و دیگر چیزی نصیب فرزندان پسر مرحومش نمی شود. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4317604|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref>
گفتنی است قائم مقام شخص [[موانع ارث|ممنوع از ارث]] به دلیل [[کفر]] و …، سهم وی را تملک می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4318028|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref>


== رویه های قضایی ==
== رویه‌های قضایی ==
به موجب رأی اصراری مورخه 25/1/1338 دیوان عالی کشور، فرزندان متعلق به پسر و دختر متوفی، همگی در درجه یکسان قراردارند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه قانون مدنی (ویرایش ششم)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=266896|صفحه=|نام۱=معاونت حقوقی ریاست جمهوری|نام خانوادگی۱=|چاپ=7}}</ref>


== مصادیق و نمونه ها ==
* به موجب [[رای اصراری|رأی اصراری]] مورخه ۱۳۸۸/۱/۲۵ [[دیوان عالی کشور]]، فرزندان متعلق به پسر و دختر متوفی، همگی در درجه یکسان قرار دارند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه قانون مدنی (ویرایش ششم)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=266896|صفحه=|نام۱=معاونت حقوقی ریاست جمهوری|نام خانوادگی۱=|چاپ=7}}</ref>
زید رحلت نموده و تنها یک فرزند به نام عمرو داشته که پیش از خود او، فوت شده است. عمرو دارای فرزندی به نام بکر است که به قائم مقامی از او، تمام اموال زید را به ارث خواهدبرد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=208248|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=حائری شاه باغ|چاپ=3}}</ref>
 
== مصادیق و نمونه‌ها ==
 
* زید، رحلت نموده و تنها یک فرزند به نام عمرو داشته که پیش از خود او، فوت شده‌است، عمرو دارای فرزندی به نام بکر است که به قائم مقامی از او، تمام [[مال|اموال]] زید را به ارث خواهد برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=208248|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=حائری شاه باغ|چاپ=3}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
*
*{{مواد قانون مدنی}}
 
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:اموال]]
[[رده:وصیت و ارث]]
[[رده:ارث]]
[[رده:حجب]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۰:۵۳

ماده ۸۸۹ قانون مدنی: در بین وراث طبقه اولی اگر برای میت اولادی نباشد اولاد او هر قدر که پایین بروند قائم‌مقام پدر یا مادر خود بوده و با هر یک از ابوین متوفی که زنده باشد ارث می‌برند ولی در بین اولاد، اقرب به میت، ابعد را از ارث محروم می‌نماید.

توضیح واژگان

به موقعیت اشخاص درون هر صنف از وراث متوفی، از حیث نزدیک یا دور بودن نسبتشان به او؛ «درجه» گویند.[۱]

«وراثت به قائم مقامی» یعنی یکی از خویشان متوفی به واسطه و به قائم مقامی یکی دیگر از خویشان مستقیم و بی واسطه میت، از وی ارث می‌برد.[۲]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

قائم مقامی به وراثت، ممکن است موجب حجب نقصانی برای برخی از وراث شود؛ مثلاً با وجود نوه برای متوفی، سهم مادر میت، از یک سوم به یک ششم تنزل می‌یابد.[۳]

قائم مقامی به وراثت، زمانی تحقق می‌پذیرد که در نسل واسطه، وارث دیگری برای متوفی وجود نداشته باشد؛ مثلاً در فرضی که میت، فقط دارای دو پسر بوده که یکی از آنها، پیش از او مرده‌ است؛ پسر دیگر او که زنده است؛ کل ترکه را تملک نموده؛ و دیگر چیزی نصیب فرزندان پسر مرحومش نمی‌شود.[۴]

گفتنی است قائم مقام شخص ممنوع از ارث به دلیل کفر و …، سهم وی را تملک می‌نماید.[۵]

رویه‌های قضایی

مصادیق و نمونه‌ها

  • زید، رحلت نموده و تنها یک فرزند به نام عمرو داشته که پیش از خود او، فوت شده‌است، عمرو دارای فرزندی به نام بکر است که به قائم مقامی از او، تمام اموال زید را به ارث خواهد برد.[۷]

منابع

  1. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث). چاپ 5. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 197600
  2. محمدجعفر جعفری لنگرودی. الفارق (دایرةالمعارف عمومی حقوقی) (جلد چهارم) (عدل، مصارف ترکه). چاپ 1. گنج دانش، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4405284
  3. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث). چاپ 4. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4318060
  4. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث). چاپ 4. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4317604
  5. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث). چاپ 4. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4318028
  6. مجموعه قانون مدنی (ویرایش ششم). چاپ 7. معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 266896
  7. سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 208248