ماده ۱۰۴۵ قانون مدنی

ماده ۱۰۴۵ قانون مدنی: نکاح با اقارب نسبی ذیل ممنوع است اگر چه قرابت، حاصل از شبهه یا زنا باشد:

1. نکاح با پدر و اجداد و با مادر و جدات هر قدر که بالا برود.
2. نکاح با اولاد هر قدر که پایین برود.
3. نکاح با برادر و خواهر و اولاد آن‌ها تا هر قدر که پایین برود.
4. نکاح با عمات و خالات خود و عمات و خالات پدر و مادر و اجداد و جدات.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی

توضیح واژگان

«نسب» یعنی رابطه شرعی و قانونی هر شخص با اشخاص به وجود آورنده او، به خویشاوندی بر اثر ولادت از یک شخص، یا تولد دو نفر از یک منشأ واحد، «قرابت نسبی» گویند.

«خویشاوندی عرضی» یعنی قرابت بین دو شخص که بلاواسطه یا باواسطه، از شخصی واحد به وجود آمده‌اند.

فلسفه و مبانی نظری ماده

برخلاف احکام تکلیفی، در احکام وضعی، طلب، فرمان و لزوم جایگاهی ندارد و در واقع رعایت برخی مصلحت‌های عمومی باعث وضع این گونه احکام می‌گردد؛ مانند قرابت، که در برخی موارد، از محرمات نکاح است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مولود زنا، به دلیل تشابه با ابوین طبیعی خود، در حکم محرم محسوب گردیده؛ و در نتیجه نمی‌تواند با محارم نسبی خویش، ازدواج نماید. در نکاح، برخلاف ارث، تفاوتی میان نسب شرعی و نامشروع وجود نداشته؛ و مقررات مربوط به حرمت نکاح، شامل فرزندان طبیعی نیز می‌گردد.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

آیه ۲۳ سوره نساء: «حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهَاتُکُمْ وَبَنَاتُکُمْ وَأَخَوَاتُکُمْ وَعَمَّاتُکُمْ وَخَالَاتُکُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُکُمُ اللَّاتِی أَرْضَعْنَکُمْ وَأَخَوَاتُکُمْ مِنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِکُمْ وَرَبَائِبُکُمُ اللَّاتِی فِی حُجُورِکُمْ مِنْ نِسَائِکُمُ اللَّاتِی دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَکُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِکُمُ الَّذِینَ مِنْ أَصْلَابِکُمْ وَأَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّ اللَّهَ کَانَ غَفُورًا رَحِیمًا»، دلالت بر حرمت نکاح با اقارب نسبی می‌نماید.

سوابق فقهی

ازدواج دایی ابی، با خواهرزاده خود حرام است.

رویه‌های قضایی

• به موجب نظریه شماره ۷۳۸۶/۷ مورخه ۱۳۷۳/۱۱/۱ اداره حقوقی قوه قضاییه، مولود زنا، به دلیل تشابه با ابوین طبیعی خود، در حکم محرم محسوب گردیده؛ و درنتیجه نمی‌تواند با محارم نسبی خویش، ازدواج نماید.

مصادیق و نمونه‌ها

• ازدواج با خواهر مادربزرگ، حرام است.