ماده ۸۷۵ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۸۷۵ قانون مدنی''': شرط وراثت، زنده بودن در حین فوت مورث است و اگر حملی باشد در صوتی ارث می‌برد که نطفه‌ی او حین‌الموت منعقد بوده و زنده هم متولد شود اگر چه فوراً پس از تولد بمیرد.
'''ماده ۸۷۵ قانون مدنی''': شرط [[ارث|وراثت]]، زنده بودن در حین [[وفات|فوت]] [[مورث]] است و اگر [[جنین|حملی]] باشد در صورتی ارث می‌برد که [[نطفه|نطفهٔ]] او حین‌الموت منعقد بوده و زنده هم [[ولادت|متولد]] شود اگر چه فوراً پس از تولد بمیرد.
*{{زیتونی|[[ماده ۸۷۴ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۸۷۴ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۸۷۶ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۸۷۶ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
 
== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
شرط یعنی عاملی که باعث تأثیر سبب می شود و با فقدان آن، سبب مؤثر نمی باشد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فلسفه حقوق مدنی (جلد اول) (عناصر عمومی عقود)|ترجمه=|جلد=|سال=1380|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=123648|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref> و به وضعیتی اعتباری در یک شئ، که باوجود آن، سبب در شیء دیگری مؤثر می افتد؛ شرطیت گویند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد چهارم) (شخصیت، تابعیت، اسناد سجل احوال، اقامتگاه، قرابت، نکاح و فسخ آن)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=690392|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref>
«شرط» یعنی عاملی که باعث تأثیر [[سبب]] می‌شود و با فقدان آن، سبب مؤثر نمی‌باشد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فلسفه حقوق مدنی (جلد اول) (عناصر عمومی عقود)|ترجمه=|جلد=|سال=1380|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=123648|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref> و به وضعیتی اعتباری در یک شئ، که با وجود آن، سبب در شیء دیگری مؤثر می‌افتد؛ «[[شرطیت]]» گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد چهارم) (شخصیت، تابعیت، اسناد سجل احوال، اقامتگاه، قرابت، نکاح و فسخ آن)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=690392|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref>


== پیشینه ==
== مطالعات تطبیقی ==
در دین مسیحیت، در مورد زنده بودن وارث به هنگام فوت مورث، و شرايط ارث بردن حمل، همچون قانون مدنی ایران، عمل می شود. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3070176|صفحه=|نام۱=عزیزاله|نام خانوادگی۱=فهیمی|چاپ=1}}</ref>
در دین مسیحیت، در مورد زنده بودن [[وارث]] به هنگام فوت مورث، و شرایط ارث بردن حمل، همچون [[قانون مدنی ایران]]، عمل می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3070176|صفحه=|نام۱=عزیزاله|نام خانوادگی۱=فهیمی|چاپ=1}}</ref>


در حقوق آلمان و ایتالیا نیز، در مورد زنده بودن وارث به هنگام فوت مورث، و شرايط ارث بردن حمل، همچون قانون مدنی ایران، عمل می شود. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=طه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=406252|صفحه=|نام۱=|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref>
در حقوق آلمان و ایتالیا نیز، در مورد زنده بودن وارث به هنگام فوت مورث، و شرایط ارث بردن حمل، مانند قانون مدنی ایران، عمل می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=طه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=406252|صفحه=|نام۱=|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref>


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
اگر حمل مرده به دنیا آید؛ از ارث محروم است؛ هرچند بر اثر جرم سقط شده باشد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1444876|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>
اگر نطفه حمل، پس از فوت پدر، منعقد شده باشد؛ هرچند او فرزند متوفی به‌شمار می‌آید؛ لیکن از او ارث نمی‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=154324|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref> اگر حمل در فاصله کمتر از شش ماه از فوت مورث به دنیا آید، از او ارث می‌برد و در صورتی که در طولانی‌ترین مدت مفروض قانونی متولد شود؛ و مادر او شوهر نموده؛ ولی هنوز با همسر خود [[نزدیکی]] نکرده باشد؛ به او ارث تعلق می‌گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه محشای قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1714852|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref>
 
شایان ذکر است چنانچه حمل، مرده به دنیا آید؛ از ارث محروم است؛ هرچند بر اثر [[جرم]]، [[سقط جنین|سقط]] شده باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1444876|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>
 
== نکات توضیحی ==
هرگاه در حین فوت مورث، نطفه منعقد نشده باشد، جنین از مورث ارث نمی برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی حقوقی روش‌های نوین باروری مصنوعی (مادر جانشین-اهدای تخمک/جنین) (مطالعه تطبیقی حقوق ایران، اسلام و سیستم‌های حقوقی خارجی)|ترجمه=|جلد=|سال=1380|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3633352|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=نایب زاده|چاپ=1}}</ref>
 
== مطالعات فقهی ==


اگر حمل در فاصله کمتر از شش ماه از فوت مورث به دنیا آید، از او ارث می برد و درصورتیکه در طولانی ترین مدت مفروض قانونی متولد شود؛ و مادر او شوهر نموده؛ ولی هنوز با همسر خود نزدیکی نکرده باشد؛ به او ارث تعلق می گیرد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه محشای قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1714852|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref>
=== مستندات فقهی ===
امام صادق از پدرش امام باقر روایت نموده: نوزادی که آشکارا حرکت نماید؛ ارث می‌برد؛ حتی اگر لال باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیه اله سیدحسین بروجردی (جلد بیست و نه) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فرهنگ سبز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5028068|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=اسماعیل تبار|نام۲=سیداحمدرضا|نام خانوادگی۲=حسینی|نام۳=محمدحسین (ترجمه)|نام خانوادگی۳=مهوری|چاپ=1}}</ref>


اگر نطفه حمل، پس از فوت پدر، منعقد شده باشد؛ هرچند او فرزند متوفی به شمار می آید؛ لیکن از او ارث نمی برد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=154324|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی حقوقی روش های نوین باروری مصنوعی (مادر جانشین-اهدای تخمک/جنین) (مطالعه تطبیقی حقوق ایران، اسلام و سیستم های حقوقی خارجی)|ترجمه=|جلد=|سال=1380|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3633352|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=نایب زاده|چاپ=1}}</ref>
از حضرت محمد روایت شده که اگر نوزاد، به هنگام ولادت، گریه کند؛ ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=احوال شخصیه در مذاهب چهارگانه اهل سنت (ارث، وصیت و وصایت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4545612|صفحه=|نام۱=سیداسعد|نام خانوادگی۱=شیخ الاسلامی|چاپ=3}}</ref>


== مستندات فقهی ==
=== سوابق فقهی ===
امام صادق از پدرش امام باقر روایت نموده: نوازدی که آشکارا حرکت نماید؛ ارث می برد؛ حتی اگر لال باشد. (<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیه اله  سیدحسین بروجردی (جلد بیست و نه) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فرهنگ سبز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5028068|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=اسماعیل تبار|نام۲=سیداحمدرضا|نام خانوادگی۲=حسینی|نام۳=محمدحسین (ترجمه)|نام خانوادگی۳=مهوری|چاپ=1}}</ref>
حمل، زمانی ارث می‌برد که زنده به دنیا آید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=53748|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref>


از حضرت محمد روایت شده که اگر نوزاد، به هنگام ولادت، گریه کند؛ ارث می برد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=احوال شخصیه در مذاهب چهارگانه اهل سنت (ارث، وصیت و وصایت)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4545612|صفحه=|نام۱=سیداسعد|نام خانوادگی۱=شیخ الاسلامی|چاپ=3}}</ref>
== مصادیق و نمونه‌ها ==


== سوابق فقهی ==
* اگر مردی در ساعت ۱۲ فوت نموده و اسپرم او در ساعت ۱۴ همان روز، مورد [[تلقیح مصنوعی]] قرار گیرد؛ هر چند فرزندی که در نتیجه عمل لقاح مزبور، به دنیا می‌آید؛ متعلق به او می‌باشد؛ لیکن از ارث محروم خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=445004|صفحه=|نام۱=علی حسین|نام خانوادگی۱=مصلحی عراقی|چاپ=1}}</ref>
حمل، زمانی ارث می برد که زنده به دنیا آید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=53748|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref>


== مصادیق و نمونه ها ==
== مقالات مرتبط ==
اگر مردی در ساعت 12 فوت نموده و اسپرم او در ساعت 14 همان روز مورد تلقیح مصنوعی قرارگیرد؛ هرچند فرزندی که در نتیجه عمل لقاح مزبور، به دنیا می آید؛ متعلق به او می باشد؛ لیکن از ارث محروم خواهدبود. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=445004|صفحه=|نام۱=علی حسین|نام خانوادگی۱=مصلحی عراقی|چاپ=1}}</ref>
* [[کارکرد فرض قانونی در نظام های حقوقی|کارکرد فرض قانونی در نظام‌های حقوقی]]
* [[ارث و وصیت ؛حق یاحکم؟]]
* [[بررسی وضعیت ارث جنین ناشی از تلقیح مصنوعی پس از فوت صاحب اسپرم (پدر) از منظر فقهی و حقوقی]]


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{مواد قانون مدنی}}
{{مواد قانون مدنی}}
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:مواد قانون مدنی]]
خط ۳۵: خط ۴۵:
[[رده:وصیت و ارث]]
[[رده:وصیت و ارث]]
[[رده:ارث]]
[[رده:ارث]]
[[رده:شرایط و موانع ارث]]
[[رده:ارث حمل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۲۳

ماده ۸۷۵ قانون مدنی: شرط وراثت، زنده بودن در حین فوت مورث است و اگر حملی باشد در صورتی ارث می‌برد که نطفهٔ او حین‌الموت منعقد بوده و زنده هم متولد شود اگر چه فوراً پس از تولد بمیرد.

توضیح واژگان

«شرط» یعنی عاملی که باعث تأثیر سبب می‌شود و با فقدان آن، سبب مؤثر نمی‌باشد،[۱] و به وضعیتی اعتباری در یک شئ، که با وجود آن، سبب در شیء دیگری مؤثر می‌افتد؛ «شرطیت» گویند.[۲]

مطالعات تطبیقی

در دین مسیحیت، در مورد زنده بودن وارث به هنگام فوت مورث، و شرایط ارث بردن حمل، همچون قانون مدنی ایران، عمل می‌شود.[۳]

در حقوق آلمان و ایتالیا نیز، در مورد زنده بودن وارث به هنگام فوت مورث، و شرایط ارث بردن حمل، مانند قانون مدنی ایران، عمل می‌شود.[۴]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر نطفه حمل، پس از فوت پدر، منعقد شده باشد؛ هرچند او فرزند متوفی به‌شمار می‌آید؛ لیکن از او ارث نمی‌برد.[۵] اگر حمل در فاصله کمتر از شش ماه از فوت مورث به دنیا آید، از او ارث می‌برد و در صورتی که در طولانی‌ترین مدت مفروض قانونی متولد شود؛ و مادر او شوهر نموده؛ ولی هنوز با همسر خود نزدیکی نکرده باشد؛ به او ارث تعلق می‌گیرد.[۶]

شایان ذکر است چنانچه حمل، مرده به دنیا آید؛ از ارث محروم است؛ هرچند بر اثر جرم، سقط شده باشد.[۷]

نکات توضیحی

هرگاه در حین فوت مورث، نطفه منعقد نشده باشد، جنین از مورث ارث نمی برد.[۸]

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

امام صادق از پدرش امام باقر روایت نموده: نوزادی که آشکارا حرکت نماید؛ ارث می‌برد؛ حتی اگر لال باشد.[۹]

از حضرت محمد روایت شده که اگر نوزاد، به هنگام ولادت، گریه کند؛ ارث می‌برد.[۱۰]

سوابق فقهی

حمل، زمانی ارث می‌برد که زنده به دنیا آید.[۱۱]

مصادیق و نمونه‌ها

  • اگر مردی در ساعت ۱۲ فوت نموده و اسپرم او در ساعت ۱۴ همان روز، مورد تلقیح مصنوعی قرار گیرد؛ هر چند فرزندی که در نتیجه عمل لقاح مزبور، به دنیا می‌آید؛ متعلق به او می‌باشد؛ لیکن از ارث محروم خواهد بود.[۱۲]

مقالات مرتبط

منابع

  1. محمدجعفر جعفری لنگرودی. فلسفه حقوق مدنی (جلد اول) (عناصر عمومی عقود). چاپ 1. گنج دانش، 1380.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 123648
  2. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد چهارم) (شخصیت، تابعیت، اسناد سجل احوال، اقامتگاه، قرابت، نکاح و فسخ آن). چاپ 13. اسلامیه، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 690392
  3. عزیزاله فهیمی. ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی). چاپ 1. خرسندی، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3070176
  4. حقوق مدنی. چاپ 1. طه، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 406252
  5. مهدی شهیدی. ارث. چاپ 8. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 154324
  6. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مجموعه محشای قانون مدنی. چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1714852
  7. محمدجعفر جعفری لنگرودی. اساس در قوانین مدنی (المدونه). چاپ 1. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1444876
  8. عباس نایب زاده. بررسی حقوقی روش‌های نوین باروری مصنوعی (مادر جانشین-اهدای تخمک/جنین) (مطالعه تطبیقی حقوق ایران، اسلام و سیستم‌های حقوقی خارجی). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1380.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3633352
  9. احمد اسماعیل تبار، سیداحمدرضا حسینی و محمدحسین (ترجمه) مهوری. منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیه اله سیدحسین بروجردی (جلد بیست و نه) (ارث). چاپ 1. فرهنگ سبز، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5028068
  10. سیداسعد شیخ الاسلامی. احوال شخصیه در مذاهب چهارگانه اهل سنت (ارث، وصیت و وصایت). چاپ 3. سمت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4545612
  11. عبداله کیایی. قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم). چاپ 1. سمت، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 53748
  12. علی حسین مصلحی عراقی. حقوق ارث. چاپ 1. سمت، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 445004