ماده ۳۷۰ قانون مدنی

اگر طرفین معامله برای تسلیم مبیع، موعدی قرار داده باشند قدرت بر تسلیم در آن موعد شرط است نه در زمان عقد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

اگر در بیع کلی فی الذمه، به هنگام انعقاد قرارداد، مورد معامله موجود نشده باشد؛ قدرت تسلیم در موعد مقرر بین طرفین شرط است؛ نه در زمان وقوع معامله.

صحت بیع سلم، منوط است به برخورداری بایع از قدرت تسلیم مبیع، در موعد تحویل آن، نه به هنگام انشای بیع.

در رابطه با عقودی که در آنها، قبض شرط صحت معامله است؛ نیازی نیست که بایع به هنگام انشای قرارداد، از قدرت تسلیم مبیع برخوردار باشد؛ و کافی است که این امکان، بعداً برای او به وجود آید.

سوابق فقهی

اگر طرفین معامله برای تسلیم مبیع، موعدی قرار داده باشند؛ قدرت بر تسلیم در آن موعد شرط است؛ نه در زمان عقد.

اگر در بیع سلم، به دلیل حوادثی ناگهانی و غیرقابل پیش بینی، مبیع نایاب شده؛ و یا طوری کمیاب گردد که تحویل آن به مشتری، با دشواری غیرمعمول تؤام باشد؛ برای مشتری، خیار تعذر تسلیم به وجود می آید. و اگر در بیع سلم، به دلیل حوادثی ناگهانی و غیرقابل پیش بینی، مبیع نایاب شده؛ و یا طوری کمیاب گردد که تحویل آن به مشتری، با دشواری غیرمعمول تؤام باشد؛ برای مشتری، خیار تعذر تسلیم به وجود آمده؛ و وی می تواند قیمت روز اعمال حق فسخ را، از بایع بازستاند.

اگر موعد تسلیم مبیع، زمانی باشد که تا آن وقت، هیچ کدام از متبایعین، زنده نخواهند ماند؛ چنین بیعی صحیح است؛ ولی اگر اجلی که برای تحویل مورد معامله، تعیین گردیده؛ به اندازه ای نامتعارف باشد که مبیع، تا آن زمان باقی نماند؛ چنین شرطی، خلاف مقتضای ذات عقد بوده؛ و موجب بطلان بیع می گردد.

مصادیق و نمونه ها

• اگر شخصی، در روز مراسم عروسی دختر خود، 100 پرس غذا را، برای ساعت 21 سفارش دهد؛ و رستوران طرف عقد وی، نتواند تا آن ساعت، غذاها را آماده نموده؛ و تحویل دهد؛ به دلیل اینکه تعهد او، از نوع تعهد به نحو مطلوب بوده؛ و عمل به آن در آینده، فایده ای ندارد؛ چنین بیعی باطل می گردد.

• اگر زارعی، برنج سال آینده زمین خود را بفروشد؛ و به دلیل کمبود باران و وقوع خشکسالی، محصولات او به ثمر ننشیند؛ و نتواند در موعد معینی که بین او و خریدار تراضی شده؛ مبیع را به طرف مقابل تحویل دهد؛ دراینصورت بیع مزبور باطل است.