ماده ۸۷۴ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
MYaghoubiN (بحث | مشارکتها) (اضافه کردن نظریه مشورتی اصلاح شده به رویه های قضایی) |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده ۸۷۴ قانون مدنی''': اگر اشخاصی که بین آن‌ها توارث باشد بمیرند و تاریخ فوت یکی از آن‌ها معلوم و دیگری از حیث تقدم و تأخر مجهول باشد فقط آن که تاریخ فوتش مجهول است از آن دیگری [[ارث]] می‌برد. | '''ماده ۸۷۴ قانون مدنی''': اگر [[شخص|اشخاصی]] که بین آن‌ها [[ارث|توارث]] باشد بمیرند و تاریخ فوت یکی از آن‌ها معلوم و دیگری از حیث تقدم و تأخر [[مجهول الوفات|مجهول]] باشد فقط آن که تاریخ فوتش مجهول است از آن دیگری [[ارث]] می‌برد. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۸۷۳ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۸۷۳ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۸۷۵ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۸۷۵ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== مواد مرتبط == | |||
* [[ماده ۸۷۳ قانون مدنی]] | |||
* [[ماده ۱۰۲۴ قانون مدنی]] | |||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
تأخر در لغت به معنای عقب ماندن است؛ و حادث به معنای | تأخر در لغت به معنای عقب ماندن است؛ و حادث به معنای پدید آمدن؛ و در [[اصول فقه]]، به ایجاد اعتبار برای واقعه ایجابی متأخر، دربین دو رویداد مردد، «[[اصل تأخر حادث]]» گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دانشنامه حقوق خصوصی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=محراب فکر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4055976|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=انصاری|نام۲=محمدعلی|نام خانوادگی۲=طاهری|چاپ=2}}</ref> | ||
== | == مطالعات تطبیقی == | ||
در حقوق سوئیس، اگر دو نفر در یک حادثه فوت نمایند؛ فرض | در حقوق سوئیس، اگر دو نفر در یک حادثه فوت نمایند؛ فرض می‌شود که در زمانی واحد، مرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=198168|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref> | ||
== | == فلسفه و مبانی نظری ماده == | ||
در موردی که تاریخ فوت یکی اشخاصی که از هم ارث می‌برند؛ معلوم بوده و تاریخ مرگ دیگری مجهول باشد؛ چون [[استصحاب|اصل استصحاب]]، دلالت بر زنده بودن [[وارث]] به هنگام وفات [[مورث]] دارد؛ و اصل تأخر حادث نیز، چنین حکم می‌نماید؛ پس شخصی که تاریخ فوت او مجهول است؛ از مورث خویش که معلوم است در چه زمانی مرده، ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4264944|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد ششم) (در ادله اثبات دعوا، اقرار، اسناد، شهادت، امارات، قسم، اصول عملیه)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=کتابفروشی اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=273084|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=7}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1445028|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref> | |||
== سوابق فقهی == | == مطالعات فقهی == | ||
=== سوابق فقهی === | |||
در صورتی که یکی از تاریخ وفات یکی از دو شخصی که بین آنان توارث وجوددارد؛ معلوم بوده و تاریخ فوت دیگری مجهول باشد؛ کسی که تاریخ مرگ او مجهول است؛ از کسی که زمان وفات او معلوم است؛ ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=53728|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref> | |||
اصل تأخر حادث، از لحاظ | اصل تأخر حادث، از لحاظ [[حجیت]]، تابع [[اصل مثبت]] است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2624268|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=3}}</ref> | ||
== | == رویه‌های قضایی == | ||
== مصادیق و | * به موجب نظریه مورخه ۱۳۶۵/۱۱/۳۰ قضات دادگستری تهران، هیچ [[تعارض|تعارضی]] بین [[ماده ۱۰۲۴ قانون مدنی|مواد ۱۰۲۴]] و [[ماده ۸۷۳ قانون مدنی|۸۷۳]] و ۸۷۴ قانون مدنی وجود نداشته و هر کدام از این مواد، فرضی جداگانه و خاص و متفاوت را مورد بررسی قرار داده اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اندیشه‌های قضایی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تولید کتاب|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=486324|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref> | ||
* [[نظریه شماره 7/1400/1715 مورخ 1401/06/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره گسترش مفهوم هَدم]] | |||
== مصادیق و نمونه‌ها == | |||
* علی، برادر یاسمن است، او در تاریخ ۱۳۵۴/۳/۱۱ فوت نموده؛ یاسمن نیز رحلت کرده؛ اما تاریخ وفات او معلوم نیست، به موجب این ماده، یاسمن از علی ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=198192|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref> | |||
* علی و مادر او، در یک حادثه ریزش کوه مجروح گردیده و هر دو به بیمارستان منتقل شده و در آنجا فوت می‌شوند، علی در ساعت ۱۶ زنده نبوده‌است؛ زمان وفات مادرش هم معلوم نیست، هر چند زمان دقیق مرگ هر دو شخص، مشخص نمی‌باشد؛ اما اصل تأخر حادث دلالت بر استصحاب بقای حیات مادر، در زمان وفات فرزندش دارد، در نتیجه مادر علی از او ارث می‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=156112|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref> | |||
== مقالات مرتبط == | == مقالات مرتبط == | ||
* [[استثنائات اصل تأخر حادث در باب ارث غرق شدگان و زیر آوار رفتگان (نقد و بررسی رأی دادگاه)]] | * [[استثنائات اصل تأخر حادث در باب ارث غرق شدگان و زیر آوار رفتگان (نقد و بررسی رأی دادگاه)]] | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
* | *{{مواد قانون مدنی}} | ||
{{مواد قانون مدنی}} | |||
[[رده:مواد قانون مدنی]] | [[رده:مواد قانون مدنی]] | ||
[[رده:اموال]] | [[رده:اموال]] | ||
[[رده:وصیت و ارث]] | [[رده:وصیت و ارث]] | ||
[[رده:ارث]] | [[رده:ارث]] | ||
[[رده:تحقق ارث]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۲۳
ماده ۸۷۴ قانون مدنی: اگر اشخاصی که بین آن‌ها توارث باشد بمیرند و تاریخ فوت یکی از آن‌ها معلوم و دیگری از حیث تقدم و تأخر مجهول باشد فقط آن که تاریخ فوتش مجهول است از آن دیگری ارث می‌برد.
مواد مرتبط
توضیح واژگان
تأخر در لغت به معنای عقب ماندن است؛ و حادث به معنای پدید آمدن؛ و در اصول فقه، به ایجاد اعتبار برای واقعه ایجابی متأخر، دربین دو رویداد مردد، «اصل تأخر حادث» گویند.[۱]
مطالعات تطبیقی
در حقوق سوئیس، اگر دو نفر در یک حادثه فوت نمایند؛ فرض می‌شود که در زمانی واحد، مرده‌اند.[۲]
فلسفه و مبانی نظری ماده
در موردی که تاریخ فوت یکی اشخاصی که از هم ارث می‌برند؛ معلوم بوده و تاریخ مرگ دیگری مجهول باشد؛ چون اصل استصحاب، دلالت بر زنده بودن وارث به هنگام وفات مورث دارد؛ و اصل تأخر حادث نیز، چنین حکم می‌نماید؛ پس شخصی که تاریخ فوت او مجهول است؛ از مورث خویش که معلوم است در چه زمانی مرده، ارث می‌برد.[۳][۴][۵]
مطالعات فقهی
سوابق فقهی
در صورتی که یکی از تاریخ وفات یکی از دو شخصی که بین آنان توارث وجوددارد؛ معلوم بوده و تاریخ فوت دیگری مجهول باشد؛ کسی که تاریخ مرگ او مجهول است؛ از کسی که زمان وفات او معلوم است؛ ارث می‌برد.[۶]
اصل تأخر حادث، از لحاظ حجیت، تابع اصل مثبت است.[۷]
رویه‌های قضایی
- به موجب نظریه مورخه ۱۳۶۵/۱۱/۳۰ قضات دادگستری تهران، هیچ تعارضی بین مواد ۱۰۲۴ و ۸۷۳ و ۸۷۴ قانون مدنی وجود نداشته و هر کدام از این مواد، فرضی جداگانه و خاص و متفاوت را مورد بررسی قرار داده اند.[۸]
- نظریه شماره 7/1400/1715 مورخ 1401/06/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره گسترش مفهوم هَدم
مصادیق و نمونه‌ها
- علی، برادر یاسمن است، او در تاریخ ۱۳۵۴/۳/۱۱ فوت نموده؛ یاسمن نیز رحلت کرده؛ اما تاریخ وفات او معلوم نیست، به موجب این ماده، یاسمن از علی ارث می‌برد.[۹]
- علی و مادر او، در یک حادثه ریزش کوه مجروح گردیده و هر دو به بیمارستان منتقل شده و در آنجا فوت می‌شوند، علی در ساعت ۱۶ زنده نبوده‌است؛ زمان وفات مادرش هم معلوم نیست، هر چند زمان دقیق مرگ هر دو شخص، مشخص نمی‌باشد؛ اما اصل تأخر حادث دلالت بر استصحاب بقای حیات مادر، در زمان وفات فرزندش دارد، در نتیجه مادر علی از او ارث می‌برد.[۱۰]
مقالات مرتبط
منابع
- ↑ مسعود انصاری و محمدعلی طاهری. دانشنامه حقوق خصوصی (جلد اول). چاپ 2. محراب فکر، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4055976
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث). چاپ 5. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 198168
- ↑ ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث). چاپ 4. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4264944
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد ششم) (در ادله اثبات دعوا، اقرار، اسناد، شهادت، امارات، قسم، اصول عملیه). چاپ 7. کتابفروشی اسلامی، 1375. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 273084
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. اساس در قوانین مدنی (المدونه). چاپ 1. گنج دانش، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1445028
- ↑ عبداله کیایی. قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم). چاپ 1. سمت، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 53728
- ↑ آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد اول). چاپ 3. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2624268
- ↑ یوسف نوبخت. اندیشه‌های قضایی. چاپ 1. تولید کتاب، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 486324
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث). چاپ 5. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 198192
- ↑ مهدی شهیدی. ارث. چاپ 8. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 156112