ماده ۱۲۵۷ قانون مدنی

ماده ۱۲۵۷ قانون مدنی: هر کس مدعی حقی باشد باید آن را اثبات کند و مدعی‌علیه هرگاه در مقام دفاع‌، مدعی امری شود که محتاج به دلیل باشد اثبات امر بر عهده او است‌.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

مدعی کسی است که خلاف اصل یا ظاهر عرفی یا شرعی، صحبت کند؛ و یا با ترک دعوا توسط او؛ اختلاف رفع گردد.

اثبات، یعنی مستقر کردن، استوار داشتن، قرار دادن.

یه یکی از اصول عملی، که به موجب آن، هیچ و پدیده، حادثه و واقعه ای به وجود نیامده است؛ اصل عدم گویند.

به مجموع ادعای مدعی، و دفاع طرف مقابل، دعوا به معنای اعم گویند. و دعوا به معنی اخص، یعنی ادعای مدعی.

پیشینه

در قانون آیین دادرسی مدنی سابق، ادله اثبات دعوا، و اصل استصحاب مورد بررسی قرارگرفته بود.

معادل قاعده "البینه علی المدعی"، در حقوق روم نیز، قابل مشاهده است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ادعاهایی که خلاف اصل استصحاب است؛ نظیر ادعای پرداخت دین، باید به اثبات برسد.

دلیل، اماره و اصل، برای اثبات دعوا به کار می روند.

مفاد این ماده، دلالت بر اصل برائت دارد؛ مگراینکه خلاف آن اثبات گردد.

برای اینکه دعوای خواهان، صرف انکار خوانده، رد نگردد؛ وی باید تا حدی که ظهور در اعتبار ادعای او داشته باشد؛ دلیل ارائه نماید. چراکه در رابطه با خوانده، نافی را نفی کافی است.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام علی، به نقل از حضرت محمد، مدعی، باید برای اثبات ادعای خود، دلیل ارائه نماید.

اجماع، دلالت بر پذیرش قاعده "البینه علی المدعی، و الیمین علی من انکر" دارد.

سوابق فقهی

اگر متوفی، دارای پنج فرزند باشد؛ که یکی از آنها بعد از مورث خود، وفات یافته باشد؛ و یکی دیگر از وراث، مدعی باشد که برادر یا خواهر او، قبل از فوت، سهم الارث خود را، به او بخشیده است؛ دراینصورت باید ادعای خود را، با ارائه دلیل اثبات نماید.

رویه های قضایی

• به موجب دادنامه شماره 413/23 مورخه 15/7/1369 شعبه 23 دیوان عالی کشور، بار اثبات دلیل، بر عهده مدعی بوده؛ و انکار مدعی علیه، ارائه دلیل، و اثبات دعوا را، به مدعی محول می نماید.
• رای دادگاه درباره آثار تعهدنامه عدم اعتراض مالک به اجرای طرح تفصیلی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۳۰۱۱۳۳)
• رای دادگاه درباره اعتبار حکم به رد دعوا (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۵۰۰۴۱۴)
• رای دادگاه درباره اسقاط ضمنی حق فسخ ناشی از عدم تأدیه وجه چک ثمن معامله (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۲۸۰۱۳۰۰)

مصادیق و نمونه ها

اگر شخصی مدعی گردد که مستأجر، اجاره منزل او را، پرداخت ننموده است؛ باید وجود رابطه استیجاری را، اثبات نماید.

مقالات مرتبط

• محدودیت های موضوعی سوگند در دعاوی مدنی
• توجیه آرای مدنی و ضمانت اجرای عدم رضایت آن
• قواعد مورد استناد قاضی در تفسیر عقد در فقه اسلامی، حقوق موضوعه ایران، مصر و لبنان