ماده ۹۳ قانون مدنی

ماده ۹۳ قانون مدنی: ارتفاق، حقی است برای شخص، در ملک دیگری.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۸ قانون مدنی
• ماده 23 قانون ثبت اسناد و املاک

توضیح واژگان

«ارتفاق» در لغت به معنای تکیه بر آرنج دست و بالش و در اصطلاح، به حقی که شخص، در ملک شخصی دیگر دارد، گویند.

مطالعات تطبیقی

برخلاف حقوق ایران، قانون مدنی فرانسه، حق ارتفاق طبیعی را به‌طور صریح پذیرفته‌ است، قانون مدنی ایران، در این ماده، حق ارتفاق مزبور را مورد توجه قرار داده‌ است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

معمولاً حق ارتفاق، به موجب قرارداد به وجود می‌آید و قرارداد حق ارتفاق، باید با رعایت مواد ۱۰ و ۱۹۰ قانون مدنی، تنظیم گردد. ممکن است حق ارتفاق، به حکم قانون یا بر اثر وضعیت طبیعی املاک به وجود آید. بدیهی است در مواردی که حق ارتفاق، به موجب اذن به وجود می‌آید؛ کیفیات حق مزبور نیز، باید تابع کیفیات اذن مالک ملک موردنظر باشد و اینکه حق ارتفاق، ممکن است رایگان یا معوض باشد. حق ارتفاق، به سه نوع ارضی، شخصی و تیولی قابل تقسیم است.

تصرف به عنوان حق ارتفاق را باید دلیل وجود این حق دانست؛ زیرا فرض بر این است که متصرف در ملک دیگری، حق خود را به موجب قانون به دست آورده و کسی که مدعی خلاف این امر می‌باشد؛ باید برای اثبات صحت ادعای خود، دلیل بیاورد و تصرفی که دارای سابقه معلومی نیست را می‌توان اماره حق ارتفاق دانست. اثبات دارا بودن حق ارتفاق، نسبت به آب موجود در ملک دیگری، متوقف بر ارائه دلیل است.

اگر آب ناودان خانه شخصی، از زمان‌های گذشته، در حیاط خانه همسایه می‌ریخته‌است و لازم، جایز یا غاصبانه بودن چنین حقی معلوم نباشد؛ باید حکم به صحت حق ارتفاق مزبور نمود.

نکات توضیحی

حق قدیمی، به هیچ عنوان، نابود شدنی نیست، و اعتبار خود را از دست نمی‌دهد.

انتقادات

تعریف این ماده از حق ارتفاق، مانع دخول اغیار نبوده و برخی از اقسام حق انتفاع و نیز حقوقی نظیر رهن، و حق مستأجر نسبت به مورد اجاره را نیز دربرمی‌گیرد.

مقالات مرتبط

ماهیت و آثار حق ارتفاق دولت در املاک خصوصی در حقوق ایران