ماده ۷۱۳ قانون مدنی

ماده ۷۱۳ قانون مدنی: اگر ضامن به مضمون‌له کمتر از دین داده باشد زیاده بر آنچه داده نمی‌تواند از مدیون مطالبه کند اگر چه دین را صلح به کمتر کرده باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مطالعات تطبیقی

مشابه مفاد این ماده، ذیل ماده ۷۸۰ قانون مدنی مصر و ماده ۲۰۱۳ قانون مدنی فرانسه نیز بیان شده‌است.

فلسفه و مبانی نظری ماده

فلسفه تأسیس عقد ضمان، کمک و احسان به مضمون عنه و مبتنی بر ارفاق می‌باشد، لذا ضامن فقط به میزان آنچه به مضمون له تادیه نموده، می‌تواند از مضمون عنه مطالبه نماید.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

تادیه دین توسط ضامن ضمن قرارداد صلح به کمتر (صلح به اقل) نیز مشمول همین امر بوده و وی نمی‌تواند بیش از آنچه پرداخته از مضمون عنه مطالبه کند.

نکات توضیحی

عده ای معتقدند که حکم مندرج در این ماده با اصل نقل ذمه به ذمه مخالفت دارد، چرا که اگر عقد ضمان، ذمه مضمون عنه را در مقابل مضمون له بری و ذمه ضامن را مشغول نماید، دیگر نباید بعد از وقوع ضمان ارتباطی بین دین اصلی و دین ضامن باقی باشد و ضامن باید بتواند در هر حال و حتی اگر به میزان کمتر به مضمون له داده باشد، تمام دین را از مضمون عنه مطالبه کند.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

امام صادق (ع) در مورد سؤال شخصی که پرسیده بود میزان استحقاق شخصی که مالی را کفالت می کند و سپس با طلبکار بر بخشی از آنچه کفالت کرده، صلح می‌کند، چگونه است؟ فرموده‌اند: او تنها به همان مقداری حق دارد که بر آن صلح کرده‌است.

سوابق فقهی

در مورد رجوع ضامن به مضمون عنه گفته‌اند که: «... فقط به مقداری که پرداخته به او رجوع می‌کند، پس اگر مضمون له با ضامن دین را به قسمتی از آن مصالحه کنند یا مضمون له، ضامن را از بعض آن ابراء نماید، به مقداری که به وسیله مصالحه و ابراء از ذمه اش ساقط شده رجوع نمی‌کند.»

مصادیق و نمونه‌ها

• کسی از مدیون صد میلیارد ریال ضمانت کرده و بعداً طلبکار آن به نود میلیارد ریال صلح می‌نماید، در اینجا ضامن فقط می‌تواند نود میلیارد ریال از مضمون عنه مطالبه نماید.