ماده ۱۱۶۵ قانون مدنی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۱۱۶۵ قانون مدنی: طفل متولد از نزدیکی به شبهه فقط ملحق به طرفی می‌شود که در اشتباه بوده و در صورتی که هر دو در اشتباه بوده‌اند ملحق به هر دو خواهد بود.

توضیح واژگان

منظور از «نزدیکی به شبهه» در ماده ۱۱۶۵ قانون مدنی، مقاربت بین زن و مردی بیگانه، به گمان وجود رابطه نکاح بین آنان می باشد.[۱]

به فرزندی که از طریق وطی به شبهه به دنیا آید؛ «ولد شبهه» گویند.[۲]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

احکام مربوط به نسب در نکاح صحیح، قابل تسری به موارد نزدیکی به شبهه نیز می‌باشد، خواه اشتباه، تنها از جانب زوج بوده؛ یا از سوی طرفین باشند.[۳]

اگر مردی، بر اثر شبهه، با زنی که آگاه به حرمت مقاربت است؛ دخول نموده باشد؛ و در نتیجه، فرزندی به دنیا آید، قاعده فراش برای اثبات رابطه ابوت، قابل استناد است.[۴]

در وطی به شبهه، جهلی که منشأ شبهه می‌باشد؛ ممکن است حکمی یا موضوعی باشد، در جهل حکمی، شخص یا حکم قانون را نمی‌داند؛ یا نمی‌تواند معانی و مفاهیم آن را، درک نماید، اما در جهل موضوعی، شخص با وجود آگاهی از نص قانون، در تطبیق حکم مزبور با مصادیق آن در عالم خارج، دچار اشتباه می‌گردد.[۵]

نسب طفلی که بر اثر وطی به شبهه، به دنیا می‌آید؛ نسبت به هر کدام از زن و مرد، که دچار اشتباه شده بودند؛ قانونی و مشروع است.[۶]

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

در وطی به شبهه، طفلی که در نتیجه چنین رابطه ای به دنیا آمده؛ ملحق به شخصی است که بر اثر اشتباه، اقدام به مقاربت نموده‌است؛ خواه شخص مزبور، یکی از زن و مرد، یا هر دوی آنها باشد.[۷]

مذاکرات تصویب

در پاسخ به شبهات دو تن از نمایندگان مجلس، وزیر عدلیه، بیان نمودند که در وطی به شبهه موضوع ماده ۱۱۶۵ قانون مدنی، فرض اینکه شبهه ناشی از ازدواج زن با شخصی، و سپس انحلال نکاح مزبور، و ازدواج زن با مرد دیگر باشد؛ منتفی بوده؛ بلکه ممکن است گاهی شوهر، دچار اشتباه شده؛ و با شخصی غیر از همسر خودش، دخول نموده باشد.[۸]

مقالات مرتبط

منابع

  1. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد پنجم) (طلاق، متعه، اولاد، خانواده، انفاق، حجر و قیمومت). چاپ 11. اسلامیه، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 250444
  2. حمید مسجدسرایی. ترمینولوژی فقه اصطلاح‌شناسی فقه امامیه. چاپ 1. پیک کوثر، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4256348
  3. اسداله لطفی. سلسله مباحث فقهی حقوقی حقوق خانواده (جلد دوم). چاپ 1. خرسندی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2031132
  4. سیدحسین صفایی و اسداله امامی. مختصر حقوق خانواده. چاپ 21. میزان، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 585412
  5. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد پنجم) (طلاق، متعه، اولاد، خانواده، انفاق، حجر و قیمومت). چاپ 11. اسلامیه، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 250444
  6. شیرین عبادی. حقوق زن در قوانین ایران. چاپ 2. گنچ دانش، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1275928
  7. آیت اله خلیل قبله ای خویی. مسائل مستحدثه (جنین، کودکان نامشروع، کودکان بزهکار، توارث در اهدای گامت، تشریح و حجب). چاپ 2. سمت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 21496
  8. احمدرضا نائینی. مشروح مذاکرات قانون مدنی. چاپ 1. مرکز پژوهش‌های مجلس شورا ی اسلامی، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 223960