ماده ۱۱۶۵ قانون مدنی

ماده ۱۱۶۵ قانون مدنی: طفل متولد از نزدیکی به شبهه فقط ملحق به طرفی می‌شود که در اشتباه بوده و در صورتی که هر دو در اشتباه بوده‌اند ملحق به هر دو خواهد بود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

منظور از «نزدیکی به شبهه» در ماده ۱۱۶۵ قانون مدنی، مقاربت بین زن و مردی بیگانه، به گمان وجود رابطه نکاح بین آنان می باشد.

به فرزندی که از طریق وطی به شبهه به دنیا آید؛ «ولد شبهه» گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

احکام مربوط به نسب در نکاح صحیح، قابل تسری به موارد نزدیکی به شبهه نیز می‌باشد، خواه اشتباه، تنها از جانب زوج بوده؛ یا از سوی طرفین باشند.

اگر مردی، بر اثر شبهه، با زنی که آگاه به حرمت مقاربت است؛ دخول نموده باشد؛ و در نتیجه، فرزندی به دنیا آید، قاعده فراش برای اثبات رابطه ابوت، قابل استناد است.

در وطی به شبهه، جهلی که منشأ شبهه می‌باشد؛ ممکن است حکمی یا موضوعی باشد، در جهل حکمی، شخص یا حکم قانون را نمی‌داند؛ یا نمی‌تواند معانی و مفاهیم آن را، درک نماید، اما در جهل موضوعی، شخص با وجود آگاهی از نص قانون، در تطبیق حکم مزبور با مصادیق آن در عالم خارج، دچار اشتباه می‌گردد.

نسب طفلی که بر اثر وطی به شبهه، به دنیا می‌آید؛ نسبت به هر کدام از زن و مرد، که دچار اشتباه شده بودند؛ قانونی و مشروع است.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

در وطی به شبهه، طفلی که در نتیجه چنین رابطه ای به دنیا آمده؛ ملحق به شخصی است که بر اثر اشتباه، اقدام به مقاربت نموده‌است؛ خواه شخص مزبور، یکی از زن و مرد، یا هر دوی آنها باشد.

مذاکرات تصویب

در پاسخ به شبهات دو تن از نمایندگان مجلس، وزیر عدلیه، بیان نمودند که در وطی به شبهه موضوع ماده ۱۱۶۵ قانون مدنی، فرض اینکه شبهه ناشی از ازدواج زن با شخصی، و سپس انحلال نکاح مزبور، و ازدواج زن با مرد دیگر باشد؛ منتفی بوده؛ بلکه ممکن است گاهی شوهر، دچار اشتباه شده؛ و با شخصی غیر از همسر خودش، دخول نموده باشد.

مقالات مرتبط

• نقش سیره نبوی در شکل‌گیری حقوق خصوصی