ماده ۱۲۴۰ قانون مدنی

ماده ۱۲۴۰ قانون مدنی: قیم نمی‌تواند به سمت قیمومت از طرف مولی‌علیه با خود معامله کند اعم از این که مال مولی‌علیه را به خود منتقل کند یا مال خود را به او انتقال دهد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

به کسی که به سفارش دادستان، برای حمایت از محجور، و نگهداری از او، و اداره اموال وی، تعیین می‌گردد؛ قیم گویند.

به سمتی که قیم، بر عهده دارد؛ قیمومت گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

معامله با خود توسط قیم، اعم از بیع و صلح، منع شده‌ است، و غیرنافذ است.

تملیک بلاعوض به محجور، از شمول مفاد ماده ۱۲۴۰ قانون مدنی خارج است؛ به‌طور مثال، قیم می‌تواند مال خود را به مولی علیه خویش، هبه یا صلح بلاعوض نماید؛ زیرا چنین اعمالی، به‌طور اساسی، از منظر حقوق، معامله محسوب نمی‌گردد؛ و در نتیجه، وقوع آنها، نیازی به اذن دادستان هم ندارد.

قیم حق ندارد مال خود را، به محجور قرض داده؛ و در مقابل، مال او را، به رهن خویش درآورد، اگر نیازی به چنین کاری بود؛ باید مال شخص دیگری را، برای مولی علیه خود، قرض نماید.

نکات توضیحی

قیم، در کلیه عقود تملیکی و عهدی، از معامله با خود ممنوع است.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

• با استناد به روایتی از امام صادق، سرپرست یتیم، می‌تواند مال او را، برای خود قرض بگیرد.

رویه‌های قضایی

• به موجب نظریه مشورتی شماره ۱۱۸۰–۱۲/۴۳ مورخه ۱۳۴۳/۱۰/۲۳ اداره حقوقی دادگستری، تملیک یا صلح بلاعوض مال، یا سهم الارث قیم به مولی علیه خود، اشکالی ندارد.

مذاکرات تصویب

یکی از نمایندگان مجلس، با ممنوعیت انتقال مال از سوی قیم به مولی علیه، مخالف بود؛ وزیر عدلیه، در پاسخ به انتقاد وی، بیان نمود که صلح بلاعوض به محجور، اشکالی ندارد.

مقالات مرتبط

• تحول مبنای مسئولیت اشخاص فاقد تمییز و تأثیر آن بر قواعد عمومی مسئولیت مدنی در حقوق فرانسه و ایران
• اصل آزادی انتقال قرارداد
• درآمدی بر بازشناسی وکالت مطلق