ماده ۷۲۹ قانون مدنی

ماده ۷۲۹ قانون مدنی: هرگاه در وقت حواله، محال‌علیه معسر بوده و محتال جاهل به اعسار او باشد محتال می‌تواند حواله را فسخ و به محیل رجوع کند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۷۲۸ قانون مدنی
• ماده ۷۳۰ قانون مدنی
• ماده ۶۹۰ قانون مدنی

فلسفه و مبانی نظری

اگر محال علیه در زمان انعقاد عقد، ملائت نداشته باشد و محتال نسبت به این امر جاهل باشد، امکان فسخ حواله وجود دارد، مبنای این حکم جلوگیری از ضرر جاهل است.

نکات تفسیری دکترین

درباره توصیف خیار یاد شده در این ماده، اختلاف نظر وجود دارد، برخی آن را از اقسام خیار عیب برشمرده اند و بعض دیگر خیار را مبتنی بر شرط ضمنی دانسته‌اند. استفاده از خیار فسخ یاد شده در این ماده فوری نیست، لذا هرگاه پس از تاریخ حواله و قبل از اخذ به خیار، محال علیه به وسیله قرض کردن یا آنکه دیگری تبرعا حاضر برای پرداخت گردد یا ملیء شود، خیار فسخ محتال ساقط خواهد شد.

به نظر برخی حقوقدانان، اگر پس از عقد حواله کشف شود که محال علیه معسر بوده، عقد حواله به علت فقدان قدرت تسلیم باطل است.

گفتنی است در صورتی که محال علیه در حین عقد ملیء بوده و بعداً معسر شده باشد، محتال حق فسخ نخواهد داشت، چرا که عقد حواله صحیحا واقع شده و اعسار مؤخر در امر مقدم تأثیر نمی‌نماید.

نکات توضیحی

عده ای معتقدند که خیار مذکور در این ماده، فوری است که این نظر صحیح به نظر نمی‌رسد.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

بر محتال واجب نیست که حواله بر محال علیه مال دار را قبول کند.

اگر حواله بر فقیری باشد که دارایی نداشته باشد و محتال از این امر آگاه نباشد و سپس فقر و تنگدستی او در وقت حواله آشکار شود، محتال حق فسخ و برگشت بر محیل را دارد و اگر بعد از حواله فقر بر او عارض شده باشد، محتال حق فسخ ندارد، حکم یاد شده مشهور و بلکه اجتماعی است، این حق فسخ به صورت مطلق است، خواه عدم اعسار شرط شده باشد یا خیر، زیرا در مقام شک، حق فسخ استصحاب می‌شود.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. حواله به معنای انتقال دین از یک شخص به شخص دیگر است.
2. محتال به شخصی گفته می‌شود که طلبکار است.
3. محال‌علیه به شخصی گفته می‌شود که قرار است دین را ادا کند.
4. اعسار به معنای ناتوانی مالی محال‌علیه در زمان صدور حواله است.
5. اگر محال‌علیه در زمان صدور حواله نتواند دین را بپردازد و محتال از این موضوع بی‌اطلاع باشد، محتال حق فسخ حواله را دارد.
6. در صورت فسخ حواله، محتال می‌تواند به شخصی که حواله را صادر کرده (محیل) رجوع کند.
7. آگاهی یا عدم آگاهی محتال از وضعیت مالی محال‌علیه در زمان صدور حواله اهمیت دارد.
8. فسخ حواله به دلیل اعسار محال‌علیه امکان‌پذیر است، به شرط اینکه محتال از این اعسار بی‌اطلاع باشد.

رویه های قضایی

• در رای اصراری شماره ۲۲۵۴ مورخ ۱۳۳۵/۱۰/۲۵ آمده‌است که: در صورت شرط نشدن ملائت مدیون در سند معامله مربوط به صلح، اعسار مشارالیها موجب بطلان صلح یا حصول حق خیار فسخ برای انتقال گیرنده نمی‌شود و مواد ۶۹۰ و ۷۲۹ قانون مدنی شامل صلح نمی‌باشد.