ماده ۹۴۵ قانون مدنی

ماده ۹۴۵ قانون مدنی: اگر مردی در حال مرض زنی را عقد کند و در همان مرض قبل از دخول بمیرد زن از او ارث نمی‌برد لیکن اگر بعد از دخول یا بعد از صحت یافتن از آن مرض بمیرد زن از او ارث می‌برد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۹۴۴ قانون مدنی
• ماده ۹۴۶ قانون مدنی

توضیح واژگان

به مرضی که منجر به مرگ گردد؛ «مرض موت» گویند.

نکات تفسیری دکترین ماده 945 قانون مدنی

اگر مردی در زمان بیماری، زنی را به نکاح خود درآورد؛ و سپس مرد، بر اثر مرض دیگری، قبل از دخول، رحلت کند؛ در این صورت زوجه از او ارث می‌برد، چنانچه مردی در زمان بیماری، زنی را به نکاح خود درآورد؛ و سپس بر اثر مرض دیگری که ناشی از مرض اولی او بوده، قبل از دخول، فوت کند؛ در این صورت زوجه از او ارث می‌برد، همچنین اگر مردی در زمان بیماری، زنی را به نکاح خود درآورد؛ وسپس بهبود یافته؛ و دوباره به همان مرض مبتلا گشته؛ و بمیرد؛ قبل از دخول، در این صورت زوجه از او ارث می‌برد.

مقتضی است حکم این ماده، در مواردی که زن، مبتلا به مرضی است؛ و پس از ازدواج، و قبل از نزدیکی، به همان مرض می‌میرد نیز، جاری باشد؛ چرا که احتمال می‌رود مرد، به طمع اموال زن، با او ازدواج نموده باشد؛ و نمی‌توان در اینجا، با استناد به اصل اطلاق، که اصلی لفظی است، مرد را به موجب مواد متعددی از قانون مدنی، مستحق ارث دانست؛ چرا که اصاله الاطلاق، در مواردی که می‌توان واقع امر را، استنباط نمود؛ کاربردی ندارد.

شایان ذکر است که اگر مردی در حال مرض، زنی را عقد کند؛ و در همان مرض، قبل از دخول، زوجه وی فوت نماید؛ زوج نیز از او ارث می‌برد.

نکات توضیحی ماده 945 قانون مدنی

مفاد این ماده، مؤید این است که عدم دخول، در پاره ای از موارد، بر حقوق و وظایف زوجین، تأثیر می‌گذارد.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، اگر مردی در حال مرض، زنی را عقد کند؛ و در همان مرض، قبل از دخول بمیرد؛ زن از او ارث نبرده؛ و چنین نکاحی نیز باطل است.

سوابق فقهی

در صورتی که مرد، در حال بیماری ازدواج نماید؛ و قبل از دخول، بر اثر همان مرض بمیرد؛ زن او ارث نمی‌برد و اگر بیماری شوهر، ادواری بوده؛ و مدتی متوقف شده؛ و دوباره جریان یافته باشد؛ همچنان زن، از او ارث نمی‌برد؛ و اگر زوج به مرض دیگری نیز، مبتلا گشته؛ و به دلیل بیماری دوم، فوت نماید؛ باز هم، توارث منفی است؛ همچنین، اگر همسر چنین شخصی، پیش از شوهر بمیرد، مرد نیز از او ارث نمی‌برد.

مصادیق و نمونه ها

• چنانچه مردی که مبتلا به سرطان بوده، با زنی ازدواج نموده؛ و قبل از دخول، بر اثر سکته قلبی بمیرد؛ زن از او ارث می‌برد.

• چنانچه مردی که مبتلا به سرطان بوده، با زنی ازدواج نموده؛ و قبل از دخول، بر اثر سانحه رانندگی بمیرد؛ زن از او ارث می‌برد.

• چنانچه مردی که مبتلا به سرطان روده بوده، با زنی ازدواج نموده؛ و پس از عمل جراحی و بهبودی کامل، در قسمت دیگری از روده، به همان بیماری دچار شود؛ و بر اثر آن بمیرد؛ زن از او ارث می‌برد.

• اگر مردی که مبتلا به بیماری وبا است؛ در همان مرض قبل از دخول بمیرد؛ زن از او ارث نمی‌برد؛ لیکن اگر بعد از صحت یافتن از آن مرض، به دلیل ابتلا به نارسایی کلیه بمیرد؛ زن از او ارث می‌برد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 945 قانون مدنی

1. ازدواج در حالت بیماری خاص مورد بررسی است.
2. اگر مرد قبل از دخول و در همان بیماری بمیرد، زن از او ارث نمی‌برد.
3. اگر مرد بعد از دخول بمیرد، زن از او ارث می‌برد.
4. اگر مرد پس از بهبودی از بیماری ازدواج کند و سپس بمیرد، زن از او ارث می‌برد.

رویه های قضایی

• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره وضعیت نکاح واقع شده در مرض متصل به موت

مقالات مرتبط

• تعارض حقوق اشخاص ثالث با قصاص قاتل از دیدگاه فقهای امامیه
• واکاوی فقهی حقوقی شرایط اعمال ماده ۹۴۵ قانون مدنی (نکاح در بیماری منتهی به وفات)