ماده ۷۳ قانون مدنی

ماده ۷۳ قانون مدنی: وقف بر اولاد و اقوام و خدمه و واردین و امثال آن‌ها صحیح است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

ولد در لغت یعنی فرزند بلاواسطه

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در وقف، عواطف شخصی واقف، عاری از اهمیت نبوده و وی می‌تواند بخشی از عایدات موقوفه را به اقربا، میهمانان و مستخدمان خویش، اختصاص دهد و ممکن است وقف به نفع اولاد و اولاد اولاد و نسل متمادی بعد از آنان باشد.

به نظر برخی از حقوقدانان، اگر وقف بر اولاد گردد؛ فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد؛ مگر اینکه واقف مقرر نماید که باید ترتیب در موقوفٌ علیهم، رعایت گردد و به نظر برخی دیگر، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد؛ مگر اینکه وی، تصریح نماید که نوادگانش نیز از منافع موقوفه بهره‌مند گردند.

واقف، می‌تواند قسمتی از درآمد موقوفه را، اختصاص به نفقه همسر خود، در دوران متعه بدهد.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

بنا بر نظر مشهور فقها، وقف بر اولاد، تنها اختصاص به فرزندان بی واسطه واقف دارد.

در سیره حضرت محمد و حضرت فاطمه، واقف می‌تواند هزینه‌های امرار معاش خانواده خود را، از محل موقوفه تأمین نماید.

بنابر نظر مشهور، اگر وقف به نفع اولاد و اولاد اولاد تحقق یابد؛ در این صورت نسل سوم از فرزندان واقف، از عایدات موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.

سوابق فقهی

اگر وقف بر اولاد گردد، فرزندان و نوه‌ها، همگی از موقوفه بهره خواهند برد.

اگر واقف، بگوید وقف نمودم برای فرزندانی که منسوب به من هستند؛ دختران وی، نمی‌توانند از منافع موقوفه بهره‌مند گردند و در مقابل، انتقاد شده ‌است که تصریح به منسوبان یا منتسبٌ الیه، اولاد ذکور و اناث واقف را شامل می‌گردد.

رویه‌های قضایی

به موجب دادنامه شماره ۲۸۷ مورخه ۲۹/۲/۱۳۶۹ شعبه ۳۰ دیوان عالی کشور، ذکر عبارات «نسلاً بعد نسل»، و «بطناً بعد بطن» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهند شد. و به موجب رأی وحدت رویه شماره ۳۵۶۱ مورخه ۱۶/۱۲/۱۳۴۲ هیئت عمومی دیوان عالی کشور، ذکر عبارات «نسل بعد نسل» در وقف نامه، دلالت بر این دارد که وجود اولاد در طبقه بالاتر، طبقات بعدی، از موقوفه بهره‌مند نخواهند شد.