ماده ۱۷۲ قانون مدنی

ماده ۱۷۲ قانون مدنی: اگر حیوان گم‌شده در نقاط مسکونه یافت شود و پیداکننده با دسترسی به حاکم یا قائم‌مقام او، آن را تسلیم نکند حق مطالبه‌ی مخارج نگاهداری آن را از مالک نخواهد داشت. هر گاه حیوان ضاله در نقاط غیرمسکونه یافت شود پیداکننده می‌تواند مخارج نگاهداری آن را از مالک مطالبه کند مشروط بر این که از حیوان انتفاعی نبرده باشد و الا مخارج نگاهداری با منافع حاصله احتساب و پیداکننده یا مالک فقط برای بقیه، حق رجوع به یکدیگر را خواهند داشت.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۷۱ قانون مدنی
• ماده ۱۷۳ قانون مدنی

نکات تفسیری دکترین ماده 172 قانون مدنی

مفاد این ماده، از مصادیق اذن عامی است که قانونگذار، به یابندگان مال اعطا نموده است، چرا که چنین اذنی، منجر به ایجاد "اباحه با ضمان" می گردد. در هیچ شرایطی، یابنده، حق تصرف حیوان ضاله را نداشته؛ و حسب مورد، باید آن را به حاکم و یا قائم مقام وی تحویل دهد، منظور از حاکم در این ماده، حاکم شرع بوده؛ و منظور از قائم مقام وی، عدول مؤمنین می باشند.

قانونگذار، در رابطه با حق مطالبه هزینه هایی که یابنده حیوان، جهت مراقبت از او متحمل گردیده؛ قائل به تفکیک بین دو فرض مسکونی یا غیرمسکونی بودن محل یافتن حیوان شده است، اگر حیوان گم‌شده، در نقاط مسکونه یافت شود و پیدا کننده، با دسترسی به حاکم یا قائم‌مقام او، آن را تسلیم نکند؛ حق مطالبه‌ی مخارج نگاهداری آن را از مالک، نخواهد داشت، زیرا در چنین فرضی، یابنده، غاصب محسوب گردیده و مستحق هیچ حقی نیست، همچنین اگر شخصی، حیواناتی که قدرت دفاع از خود را در مقابل سایر جانوران دارند؛ و یا عظیم الجثه بوده و یا بتوانند به سرعت بدوند؛ و یا اینکه از قدرت حمله برخوردار بوده؛ و قوی هستند را حتی در مناطق غیرمسکونی یافت نماید؛ و هزینه هایی را جهت مراقبت از این گونه حیوانات متحمل گردد؛ حق مطالبه مخارج مزبور را از مالک آنها ندارد.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

بنا بر قول مشهور، حیوانی که در آبادی یافت گردد را نباید گرفته؛ در غیر این صورت متصرف آن، ضامن است.

اگر حیوان گم‌شده، در مناطق آباد یافت شود؛ و پیداکننده، آن را تسلیم نکند؛ حق مطالبه‌ی مخارج نگاهداری آن را از مالک، نخواهد داشت. اگر حیوان ضاله گوسفند باشد؛ یابنده، باید آن را، سه روز نگهداشته؛ و درصورت عدم مراجعه مالک، حیوان را فروخته؛ و بهای آن را صدقه دهد و چنانچه مالک مال، پیدا شد و راضی به این امر نبود؛ در این صورت یابنده ضامن است.

اگر حیوان گم‌شده، در مناطق آباد یافت شود؛ و پیداکننده، آن را تسلیم نکند؛ حق مطالبه‌ی مخارج نگاهداری آن را از مالک، نخواهد داشت. مگر اینکه حیوان مریض بوده؛ و نیاز به مراقبت داشته باشد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 172 قانون مدنی

1. اگر حیوان گم‌شده در نقاط مسکونی پیدا شود و پیداکننده آن را به حاکم یا نماینده او تحویل ندهد، نمی‌تواند هزینه‌های نگهداری را از مالک مطالبه کند.
2. در صورتی که حیوان در نقاط غیرمسکونی پیدا شود، پیداکننده می‌تواند هزینه‌های نگهداری را مطالبه کند، به شرطی که از حیوان بهره‌ای نبرده باشد.
3. اگر پیداکننده از حیوان انتفاعی برده باشد، هزینه نگهداری با منافع حاصل‌شده محاسبه و تنها برای مابه‌التفاوت، حق رجوع به یکدیگر وجود خواهد داشت.