ماده ۱۰۱۶ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
هر گاه هم فوت و هم تاریخ فوت [[غایب مفقودالاثر]] مسلم شود [[اموال]] او بین [[وراث]] موجود حین‌الموت تقسیم می‌گردد اگر چه یک یا چند نفر آن‌ها از تاریخ فوت غایب به بعد فوت کرده باشد.
'''ماده ۱۰۱۶ قانون مدنی''': هرگاه هم [[وفات|فوت]] و هم تاریخ فوت [[غایب مفقودالاثر]] مسلم شود [[اموال]] او بین [[وراث]] موجود حین‌الموت [[تقسیم ترکه|تقسیم]] می‌گردد اگر چه یک یا چند نفر آن‌ها از تاریخ فوت غایب به بعد فوت کرده باشد.
* {{زیتونی|[[ماده ۱۰۱۵ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۱۰۱۷ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
 
== مواد مرتبط ==
 
* [[ماده ۱۰۱۷ قانون مدنی]]


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
حتی اگر پس از صدور حکم موت فرضی، تاریخ موت حقیقی غایب، معلوم گردد؛ زمان مرگ حقیقی، ملاک تقسیم ارث میان ورثه وی، می باشد؛ و اشخاصی که پیش از تاریخ مزبور، فوت نموده اند؛ از ارث محروم هستند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=امور حسبی غایب مفقود الاثر|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2709844|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم زاده|چاپ=1}}</ref>
کسی از [[اسیر|اسرا]] و سایر غایبین مفقودالاثر، [[ارث]] نمی‌برد؛ مگر اینکه فوت غایب، مشخص گردد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مفقودان و ایثارگران از دیدگاه حقوقی و قوانین حمایتی|ترجمه=|جلد=|سال=1380|ناشر=آستان قدس رضوی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=76796|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=امینیان مدرس|چاپ=1}}</ref> حتی اگر پس از صدور [[حکم]] [[موت فرضی]]، تاریخ [[موت حقیقی]] غایب، معلوم گردد؛ زمان مرگ حقیقی، ملاک تقسیم ارث میان ورثه وی، می‌باشد؛ و اشخاصی که پیش از تاریخ مزبور، فوت نموده‌اند؛ از ارث محروم هستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=امور حسبی غایب مفقود الاثر|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2709844|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|چاپ=1}}</ref> [[حصه]] وارثی که پس از موت غایب، فوت نموده باشد نیز، به وراث او داده می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه‌های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=366772|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|نام۲=حسن|نام خانوادگی۲=ره پیک|نام۳=عبداله|نام خانوادگی۳=کیایی|چاپ=3}}</ref>


وصی، درصورت احراز موت حقیقی یا فرضی غایب، می تواند در امور مورد وصیت، دخالت نماید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=امور حسبی غایب مفقود الاثر|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2709844|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم زاده|چاپ=1}}</ref>
هرگاه تاریخ موت طبیعی غایب، مقدم یا مؤخر بر تاریخ صدور حکم موت فرضی باشد؛ ممکن است در تعداد وراث یا حصه آنان، تغییراتی به وجود آید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=امور حسبی غایب مفقود الاثر|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2709860|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|چاپ=1}}</ref>  


حصه وارثی که پس از موت غایب، فوت نموده باشد؛ به وراث او داده می شود. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=366772|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم زاده|نام۲=حسن|نام خانوادگی۲=ره پیک|نام۳=عبداله|نام خانوادگی۳=کیایی|چاپ=3}}</ref>
گفتنی است که [[وصی]]، در صورت احراز موت حقیقی یا فرضی غایب، می‌تواند در امور [[موصی به|مورد وصیت]]، دخالت نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=امور حسبی غایب مفقود الاثر|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2709844|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|چاپ=1}}</ref>


هرگاه تاریخ موت طبیعی غایب، مقدم یا مؤخر بر تاریخ صدور حکم موت فرضی باشد؛ ممکن است در تعداد وراث یا حصه آنان، تغییراتی به وجودآید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=امور حسبی غایب مفقود الاثر|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2709860|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم زاده|چاپ=1}}</ref>
== مطالعات فقهی ==


== سوابق فقهی ==
=== سوابق فقهی ===
کسی از اسرا و سایر غایبین مفقودالاثر، ارث نمی برد؛ مگراینکه فوت غایب، مشخص گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مفقودان و ایثارگران از دیدگاه حقوقی و قوانین حمایتی|ترجمه=|جلد=|سال=1380|ناشر=آستان قدس رضوی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=76796|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=امینیان مدرس|چاپ=1}}</ref> و ارث بری از غایب مفقودالاثر، منوط به احراز مرگ وی، با بینه یا خبری متضمن علم و یقین است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3554524|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=1}}</ref>
ارث بری از غایب مفقودالاثر، منوط به احراز مرگ وی، با [[بینه]] یا خبری متضمن علم و یقین است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3554524|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=1}}</ref>


== مذاکرات تصویب ==
== مذاکرات تصویب ==
به نظر یکی از نمایندگان مجلس، در این ماده، نیازی به قید اصطلاح (حین الموت) نبوده؛ و آن را قیدی زاید می پنداشت؛ اما وزیر عدلیه معتقدبود؛ همگان نمی دانند که فقط، وراث حین الموت غایب، از او ارث می برند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مشروح مذاکرات قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مرکز پژوهش های مجلس شورا ی اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=223584|صفحه=|نام۱=احمدرضا|نام خانوادگی۱=نائینی|چاپ=1}}</ref>
به نظر یکی از نمایندگان [[مجلس شورای ملی|مجلس]]، در این ماده، نیازی به قید اصطلاح «حین الموت» نبوده؛ و آن را قیدی زاید می‌پنداشت؛ اما [[وزیر دادگستری|وزیر عدلیه]] معتقد بود که همگان نمی‌دانند که فقط، وراث حین الموت غایب، از او ارث می‌برند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مشروح مذاکرات قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مرکز پژوهش‌های مجلس شورا ی اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=223584|صفحه=|نام۱=احمدرضا|نام خانوادگی۱=نائینی|چاپ=1}}</ref>


== مصادیق و نمونه ها ==
== مصادیق و نمونه‌ها ==
اگر حکم موت فرضی غایب، در تاریخ 6/9/1377 صادرگردیده؛ و پس از آن، معلوم گردیده که او، در تاریخ 17/8/1379 بر اثر حادثه ای مرده است؛ و ازطرفی زوجه وی، در مورخه 8/1/1378 رحلت نموده باشد؛ چون زوجه غایب، قبل از مورث خویش، فوت نموده است؛ از ارث محروم می باشد؛ و چنانچه به موجب حکم موت فرضی، به زوجه غایب، حصه ای داده شده؛ از وراث وی، قابل مطالبه است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=امور حسبی غایب مفقود الاثر|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2709860|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم زاده|چاپ=1}}</ref>
 
* اگر حکم موت فرضی غایب، در تاریخ ۱۳۷۷/۹/۶ صادر گردیده؛ و پس از آن، معلوم گردیده که او، در تاریخ ۱۳۷۹/۸/۱۷ بر اثر حادثه ای مرده‌ است؛ و از طرفی [[زوجه]] وی، در مورخه ۱۳۷۸/۱/۸ رحلت نموده باشد؛ چون زوجه غایب، قبل از [[مورث]] خویش، فوت نموده‌ است؛ از ارث محروم می‌باشد؛ و چنانچه به موجب حکم موت فرضی، به زوجه غایب، حصه ای داده شده؛ از وراث وی، قابل [[مطالبه]] است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=امور حسبی غایب مفقود الاثر|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2709860|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|چاپ=1}}</ref>
 
== مقالات مرتبط ==
* [[اثرات غیبت غائب مفقود الاثر در اموال و حقوق خانوادگی]]


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{مواد قانون مدنی}}
 
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:اشخاص]]
[[رده:غایب مفقوالاثر]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۰۵

ماده ۱۰۱۶ قانون مدنی: هرگاه هم فوت و هم تاریخ فوت غایب مفقودالاثر مسلم شود اموال او بین وراث موجود حین‌الموت تقسیم می‌گردد اگر چه یک یا چند نفر آن‌ها از تاریخ فوت غایب به بعد فوت کرده باشد.

مواد مرتبط

نکات توضیحی تفسیری دکترین

کسی از اسرا و سایر غایبین مفقودالاثر، ارث نمی‌برد؛ مگر اینکه فوت غایب، مشخص گردد،[۱] حتی اگر پس از صدور حکم موت فرضی، تاریخ موت حقیقی غایب، معلوم گردد؛ زمان مرگ حقیقی، ملاک تقسیم ارث میان ورثه وی، می‌باشد؛ و اشخاصی که پیش از تاریخ مزبور، فوت نموده‌اند؛ از ارث محروم هستند.[۲] حصه وارثی که پس از موت غایب، فوت نموده باشد نیز، به وراث او داده می‌شود.[۳]

هرگاه تاریخ موت طبیعی غایب، مقدم یا مؤخر بر تاریخ صدور حکم موت فرضی باشد؛ ممکن است در تعداد وراث یا حصه آنان، تغییراتی به وجود آید.[۴]

گفتنی است که وصی، در صورت احراز موت حقیقی یا فرضی غایب، می‌تواند در امور مورد وصیت، دخالت نماید.[۵]

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

ارث بری از غایب مفقودالاثر، منوط به احراز مرگ وی، با بینه یا خبری متضمن علم و یقین است.[۶]

مذاکرات تصویب

به نظر یکی از نمایندگان مجلس، در این ماده، نیازی به قید اصطلاح «حین الموت» نبوده؛ و آن را قیدی زاید می‌پنداشت؛ اما وزیر عدلیه معتقد بود که همگان نمی‌دانند که فقط، وراث حین الموت غایب، از او ارث می‌برند.[۷]

مصادیق و نمونه‌ها

  • اگر حکم موت فرضی غایب، در تاریخ ۱۳۷۷/۹/۶ صادر گردیده؛ و پس از آن، معلوم گردیده که او، در تاریخ ۱۳۷۹/۸/۱۷ بر اثر حادثه ای مرده‌ است؛ و از طرفی زوجه وی، در مورخه ۱۳۷۸/۱/۸ رحلت نموده باشد؛ چون زوجه غایب، قبل از مورث خویش، فوت نموده‌ است؛ از ارث محروم می‌باشد؛ و چنانچه به موجب حکم موت فرضی، به زوجه غایب، حصه ای داده شده؛ از وراث وی، قابل مطالبه است.[۸]

مقالات مرتبط

منابع

  1. محمد امینیان مدرس. مفقودان و ایثارگران از دیدگاه حقوقی و قوانین حمایتی. چاپ 1. آستان قدس رضوی، 1380.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 76796
  2. سیدمرتضی قاسم‌زاده. امور حسبی غایب مفقود الاثر. چاپ 1. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2709844
  3. سیدمرتضی قاسم‌زاده، حسن ره پیک و عبداله کیایی. تفسیر قانون مدنی اسناد آرا و اندیشه‌های حقوقی (با تجدیدنظر و اضافات). چاپ 3. سمت، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 366772
  4. سیدمرتضی قاسم‌زاده. امور حسبی غایب مفقود الاثر. چاپ 1. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2709860
  5. سیدمرتضی قاسم‌زاده. امور حسبی غایب مفقود الاثر. چاپ 1. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2709844
  6. آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد سوم). چاپ 1. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3554524
  7. احمدرضا نائینی. مشروح مذاکرات قانون مدنی. چاپ 1. مرکز پژوهش‌های مجلس شورا ی اسلامی، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 223584
  8. سیدمرتضی قاسم‌زاده. امور حسبی غایب مفقود الاثر. چاپ 1. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2709860