ماده ۸۵۲ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۸۵۲ قانون مدنی''': اگر حمل در نتیجه‌ی [[جرم|جرمی]] سقط شود موصی‌به به ورثه او می‌رسد مگر این که جرم [[موانع ارث|مانع ارث]] باشد.
'''ماده ۸۵۲ قانون مدنی''': اگر [[جنین|حمل]] در نتیجهٔ [[جرم|جرمی]] [[سقط جنین|سقط]] شود [[موصی‌ به|موصی‌به]] به [[وارث|ورثه]] او می‌رسد مگر این که جرم [[موانع ارث|مانع ارث]] باشد.
*{{زیتونی|[[ماده ۸۵۱ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۸۵۱ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۸۵۳ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۸۵۳ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
 
== فلسفه و مبانی نظری ماده ==
برخی از حقوقدانان معتقدند که قانونگذار، به دلیل جلوگیری از [[سوء قصد|سوءقصد]] ورثه [[موصی]] نسبت به حمل، و فراهم نمودن موجبات از بین بردن او، موصی به را در فرض وقوع جرم سقط جنین، متعلق به وراث حمل می‌داند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2779784|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=202560|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref> در واقع قانونگذار به جهت جلوگیری از سوء استفاده ورثه جنین، سقط [[عمد|عمدی]] حمل توسط وراث وی را، مانع از ارث بری آنان دانسته‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=155240|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref>
 
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
برخی از حقوقدانان، معتقدند که قانونگذار، به دلیل جلوگیری از سوءقصد ورثه موصی نسبت به حمل، و فراهم نمودن موجبات ازبین بردن او، موصی به را درفرض وقوع جرم سقط جنین ، متعلق به وراث حمل می داند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2779784|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=202560|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref>  
قانونگذار، کسی را که مرتکب جرم سقط جنین شده‌است؛ قاتل شناخته؛ و [[قتل]] را نیز، از موانع ارث تلقی نموده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=202572|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=15256|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1444660|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref> حتی اگر حمل، زنده به دنیا بیاید، اما به دلیل [[ضرب|ضربه]]، یا عمل مجرمانه ای که پیش از [[ولادت|تولد]] او رخ داده؛ بمیرد؛ باز هم قاتل او از [[ارث]] محروم می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=202572|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref>
 
قانونگذار به جهت جلوگیری از سوء استفاده ورثه جنین، سقط عمدی حمل توسط وراث وی را، مانع از ارث بری آنان دانسته است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=155240|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref>


قانونگذار، کسی را که مرتکب جرم سقط جنین شده است؛ قاتل شناخته؛ و قتل را نیز، از موانع ارث تلقی نموده است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=202572|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=15256|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1444660|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>  حتی اگر حمل زنده به دنیا بیاید؛ اما اگر به دلیل ضربه، یا عمل مجرمانه ای که پیش از تولد او رخ داده؛ بمیرد؛ بازهم قاتل او از ارث محروم می گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=202572|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref>
بعضی از حقوقدانان، معتقدند که در [[وصیت به نفع حمل]]، با توجه به [[ماده ۸۵۱ قانون مدنی]]، در مواردی که حمل، در نتیجه عمل مجرمانه سقط شده‌است؛ ورثه او، در صورتی [[مالکیت|مالک]] موصی به خواهند شد که حمل، ابتدا زنده به دنیا آمده؛ و سپس بر اثر آن جرم بمیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=99756|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref>


بعضی از حقوقدانان، معتقدند که در وصیت به نفع حمل، باتوجه به ماده 851 قانون مدنی، درمواردی که حمل، درنتیجه عمل مجرمانه سقط شده است؛ ورثه او، درصورتی مالک موصی به خواهند شد که حمل، ابتدا زنده به دنیا آمده؛ و سپس بر اثر آن جرم بمیرد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=99756|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref>
== مصادیق و نمونه‌ها ==


== مصادیق و نمونه ها ==
* اگر مرد، با وارد نمودن ضربه ای به پهلوی همسر خویش، باعث خونریزی مغزی جنین وی، و در نتیجه سقط حمل گردد؛ از [[طفل]] ارث نمی‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد هشتم) (ارث، وصیت، اخذ به شفعه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=748108|صفحه=|نام۱=پرویز|نام خانوادگی۱=نوین|نام۲=عباس|نام خانوادگی۲=خواجه پیری|چاپ=3}}</ref>
اگر مرد، با وارد نمودن ضربه ای به پهلوی همسر خویش، باعث خونریزی مغزی جنین وی، و درنتیجه سقط حمل گردد؛ از طفل ارث نمی برد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد هشتم) (ارث، وصیت، اخذ به شفعه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=748108|صفحه=|نام۱=پرویز|نام خانوادگی۱=نوین|نام۲=عباس|نام خانوادگی۲=خواجه پیری|چاپ=3}}</ref>


اگر حین بحث شدید بین زوج و زوجه، جنین سقط گردیده؛ ولی علت سقط وی، منازعه بین پدر و مادرش نبوده باشد؛ بلکه علت سقط، ناتوانی و نقص رحم مادر، در نگهداری حمل بوده باشد؛ دراینصورت قتلی رخ نداده؛ تا کسی از ارث محروم شود. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد هشتم) (ارث، وصیت، اخذ به شفعه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=748108|صفحه=|نام۱=پرویز|نام خانوادگی۱=نوین|نام۲=عباس|نام خانوادگی۲=خواجه پیری|چاپ=3}}</ref>
* اگر حین بحث شدید بین [[زوج]] و [[زوجه]]، جنین سقط گردیده؛ ولی علت سقط وی، منازعه بین پدر و مادرش نبوده باشد؛ بلکه علت سقط، ناتوانی و نقص رحم مادر، در نگهداری حمل بوده باشد؛ در این صورت قتلی رخ نداده؛ تا کسی از ارث محروم شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد هشتم) (ارث، وصیت، اخذ به شفعه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=748108|صفحه=|نام۱=پرویز|نام خانوادگی۱=نوین|نام۲=عباس|نام خانوادگی۲=خواجه پیری|چاپ=3}}</ref>


درصورتیکه پدربزرگ حمل، مالی را به نفع او وصیت نموده باشد؛ و سپس براثر ضربه ای که مرد، به پهلوی همسر خویش وارد می سازد؛ حمل سقط شود؛ در اینجا پدر حمل، از ارث محروم گردیده؛ و مال مزبور به مادر او می رسد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=206848|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=حائری شاه باغ|چاپ=3}}</ref>
* در صورتی که پدربزرگ حمل، [[مال|مالی]] را به نفع او [[وصیت]] نموده باشد؛ و سپس بر اثر ضربه ای که مرد، به پهلوی همسر خویش وارد می‌سازد؛ حمل سقط شود؛ در اینجا پدر حمل، از ارث محروم گردیده؛ و مال مزبور به مادر او می‌رسد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=206848|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=حائری شاه باغ|چاپ=3}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
*
*{{مواد قانون مدنی}}
{{مواد قانون مدنی}}
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:اموال]]
[[رده:اموال]]
[[رده:وصیت و ارث]]
[[رده:وصیت و ارث]]
[[رده:وصیت]]
[[رده:وصیت]]
[[رده:موصی له]]
[[رده:وصیت به نفع حمل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۰۲

ماده ۸۵۲ قانون مدنی: اگر حمل در نتیجهٔ جرمی سقط شود موصی‌به به ورثه او می‌رسد مگر این که جرم مانع ارث باشد.

فلسفه و مبانی نظری ماده

برخی از حقوقدانان معتقدند که قانونگذار، به دلیل جلوگیری از سوءقصد ورثه موصی نسبت به حمل، و فراهم نمودن موجبات از بین بردن او، موصی به را در فرض وقوع جرم سقط جنین، متعلق به وراث حمل می‌داند،[۱][۲] در واقع قانونگذار به جهت جلوگیری از سوء استفاده ورثه جنین، سقط عمدی حمل توسط وراث وی را، مانع از ارث بری آنان دانسته‌است.[۳]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

قانونگذار، کسی را که مرتکب جرم سقط جنین شده‌است؛ قاتل شناخته؛ و قتل را نیز، از موانع ارث تلقی نموده‌است.[۴][۵][۶] حتی اگر حمل، زنده به دنیا بیاید، اما به دلیل ضربه، یا عمل مجرمانه ای که پیش از تولد او رخ داده؛ بمیرد؛ باز هم قاتل او از ارث محروم می‌گردد.[۷]

بعضی از حقوقدانان، معتقدند که در وصیت به نفع حمل، با توجه به ماده ۸۵۱ قانون مدنی، در مواردی که حمل، در نتیجه عمل مجرمانه سقط شده‌است؛ ورثه او، در صورتی مالک موصی به خواهند شد که حمل، ابتدا زنده به دنیا آمده؛ و سپس بر اثر آن جرم بمیرد.[۸]

مصادیق و نمونه‌ها

  • اگر مرد، با وارد نمودن ضربه ای به پهلوی همسر خویش، باعث خونریزی مغزی جنین وی، و در نتیجه سقط حمل گردد؛ از طفل ارث نمی‌برد.[۹]
  • اگر حین بحث شدید بین زوج و زوجه، جنین سقط گردیده؛ ولی علت سقط وی، منازعه بین پدر و مادرش نبوده باشد؛ بلکه علت سقط، ناتوانی و نقص رحم مادر، در نگهداری حمل بوده باشد؛ در این صورت قتلی رخ نداده؛ تا کسی از ارث محروم شود.[۱۰]
  • در صورتی که پدربزرگ حمل، مالی را به نفع او وصیت نموده باشد؛ و سپس بر اثر ضربه ای که مرد، به پهلوی همسر خویش وارد می‌سازد؛ حمل سقط شود؛ در اینجا پدر حمل، از ارث محروم گردیده؛ و مال مزبور به مادر او می‌رسد.[۱۱]

منابع

  1. ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت). چاپ 7. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2779784
  2. سیدمصطفی محقق داماد. بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی. چاپ 4. مرکز نشر علوم اسلامی، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 202560
  3. مهدی شهیدی. ارث. چاپ 8. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 155240
  4. سیدمصطفی محقق داماد. بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی. چاپ 4. مرکز نشر علوم اسلامی، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 202572
  5. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات). چاپ 13. اسلامیه، 1376.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 15256
  6. محمدجعفر جعفری لنگرودی. اساس در قوانین مدنی (المدونه). چاپ 1. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1444660
  7. سیدمصطفی محقق داماد. بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی. چاپ 4. مرکز نشر علوم اسلامی، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 202572
  8. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 99756
  9. پرویز نوین و عباس خواجه پیری. حقوق مدنی (جلد هشتم) (ارث، وصیت، اخذ به شفعه). چاپ 3. گنج دانش، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 748108
  10. پرویز نوین و عباس خواجه پیری. حقوق مدنی (جلد هشتم) (ارث، وصیت، اخذ به شفعه). چاپ 3. گنج دانش، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 748108
  11. سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 206848