ماده ۲۵۳ قانون مدنی

ماده ۲۵۳ قانون مدنی: در معاملهٔ فضولی اگر مالک قبل از اجازه یا رد فوت نماید اجازه یا رد، با وارث است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۵۲ قانون مدنی
• ماده ۲۵۴ قانون مدنی
• ماده ۱۱۸۱ قانون مدنی

توضیح واژگان

«فضول»، شخصی است که بدون اذن مالک، یا نماینده قانونی او، عقدی را جاری می‌سازد.

«غیر اصیل»، شخصی است که معامله، برای او یا با مال وی، تحقق پذیرفته‌است.

مطالعات تطبیقی

موضوع ماده فوق تنفیذ یا رد معامله فضولی است که به نوعی با نهاد بطلان نسبی در قانون مدنی فرانسه تشابه دارد. در ماده ۱۱۸۱ قانون مدنی جدید گفته شده است که بطلان نسبی صرفا از جانب شخصی که قانون قصد حمایت از وی را دارد تقاضا می شود و درصورتی که چند ذینفع وجود داشته باشد، انصراف یکی از آنان مانع پیگیری سایرین نمی گردد.

نکات تفسیری دکترین ماده 253 قانون مدنی

قائم مقام مالک می‌تواند مبادرت به تنفیذ یا فسخ معامله فضولی نماید. هر یک از وراث مالک، در تنفیذ یا رد معامله نسبت به حصه خود مختار است، بدین ترتیب با تنفیذ قرارداد توسط یکی از ورثه و رد آن توسط وارث دیگر، قرارداد فضولی، منحل به دو عقد می‌گردد؛ که یکی از آن دو صحیح بوده و دیگری باطل است.

نکات توضیحی ماده 253 قانون مدنی

مفاد این ماده، در رابطه با معاملات اکراهی نیز قابل اجرا است.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

اختیار تنفیذ یا رد معامله فضولی توسط وراث مالک، حق محسوب نمی‌گردد تا قابل وراثت باشد؛ بلکه حکمی شرعی است که از قاعده سلطنت نشأت می‌گیرد.

مصادیق و نمونه ها

• اگر زید، خانه پدر خود را به نحو فضولی، به عمرو فروخته و مالک منزل، پیش از تنفیذ یا رد قرارداد مزبور فوت نماید؛ در این صورت معامله غیرنافذ بوده و صحت یا بطلان آن، بستگی به نظر وارث یعنی زید دارد.
• اگر زید، منزل عمرو را به نحو فضولی فروخته باشد؛ و سپس عمرو وفات یابد و وراث او عبارت باشند از یک پسر و یک دختر، در این صورت پسر متوفی، نسبت به دختر وی، دو برابر اختیار تنفیذ یا رد معامله فضولی را خواهد داشت.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 253 قانون مدنی

1. معامله فضولی به وضعیتی اشاره دارد که در آن یک فرد بدون داشتن اختیار قانونی اقدام به انجام معامله برای فرد دیگری می‌کند.
2. در صورت فوت مالک قبل از تصمیم‌گیری درباره معامله، حق اجازه یا رد آن به وارث او منتقل می‌شود.
3. وارث می‌تواند بر اساس موقعیت، تصمیم به تأیید یا رد معامله فضولی اتخاذ کند.
4. فوت مالک باعث نمی‌شود که معامله به‌طور خودکار معتبر یا باطل گردد، بلکه تصمیم‌گیری به وارثان واگذار می‌شود.
5. این قانون بر اهمیت حقوق وارثان در صورت فوت مالک تأکید دارد.

مقالات مرتبط

• بررسی فقهی و حقوقی ارث رد و اجازه در معاملات غیر نافذ