ماده ۸۶۳ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(ابرابزار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده ۸۶۳ قانون مدنی''': [[وارثین]] طبقهٔ بعد وقتی [[ارث]] می‌برند که از وارثین طبقهٔ قبل کسی نباشد. | '''ماده ۸۶۳ قانون مدنی''': [[وارث|وارثین]] [[طبقات ارث|طبقهٔ]] بعد وقتی [[ارث]] می‌برند که از وارثین طبقهٔ قبل کسی نباشد. | ||
* {{زیتونی|[[ماده ۸۶۲ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۸۶۲ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
* {{زیتونی|[[ماده ۸۶۴ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۸۶۴ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
به موجب ماده ۶۵ آیین‌نامه زرتشتیان، طبقات بالاتر، طبقات بعدی را، از ارث محروم می‌نمایند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3069668|صفحه=|نام۱=عزیزاله|نام خانوادگی۱=فهیمی|چاپ=1}}</ref> | به موجب ماده ۶۵ آیین‌نامه زرتشتیان، طبقات بالاتر، طبقات بعدی را، از ارث محروم می‌نمایند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3069668|صفحه=|نام۱=عزیزاله|نام خانوادگی۱=فهیمی|چاپ=1}}</ref> در ادیان کلیمی و مسیحی، همسر و [[ولد|اولاد]] و نوادگان متوفی، بر سایر [[قرابت|اقربای]] او مرجح می‌باشند؛ و در آیین زرتشت، همسر و فرزندان و نوه‌ها و پدر و مادر میت، بر سایر بستگان وی تقدم دارند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3070368|صفحه=|نام۱=عزیزاله|نام خانوادگی۱=فهیمی|چاپ=1}}</ref> و در آیین مسیح، رعایت تقدم و تأخر بین طبقات ارث و حتی اشخاص درون هر طبقه، الزامی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3069680|صفحه=|نام۱=عزیزاله|نام خانوادگی۱=فهیمی|چاپ=1}}</ref> | ||
نکات توضیحی تفسیری دکترین | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
اصناف مختلف در یک طبقه، دیگری را از ارث محروم نمی‌کنند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1445092|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref> | |||
درون هر یک از طبقات ارث نیز، وارث نزدیک تر به متوفی، وارث دورتر را از ارث محروم می‌کند، مانند محروم بودن نوه از ارث، با وجود فرزند برای متوفی.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4271872|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref> | |||
وارث بی واسطه، باعث محرومیت ورثه باواسطه می‌گردد؛ مگر در مورد پسر عموی ابوینی که بر عموی ابی، تقدم دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیات الاحکام (حقوقی و جزایی)|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2329900|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|چاپ=2}}</ref> | |||
== مطالعات فقهی == | |||
== سوابق فقهی == | === سوابق فقهی === | ||
با وجود وارث در درجه اول از طبقات مختلف ارث، وراث درجات بعدی، ارث نمی‌برند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث |ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=380488|صفحه=|نام۱=آیت اله خلیل|نام خانوادگی۱=قبله ای خویی|چاپ=2}}</ref> | |||
مادر متوفی، خواهر و خواهر زاده او را از ارث محروم می‌نماید. | |||
== رویه‌های قضایی == | == رویه‌های قضایی == | ||
* به موجب [[دادنامه]] شماره ۱۹۶/۲۵ مورخه ۱۳۷۲/۵/۱۹ شعبه ۲۵ [[دیوان عالی کشور]]، با وجود زنده بودن وارث، فرزند وی نصیبی نمی‌برد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آرای دیوانعالی کشور در امور حقوقی (جلد اول) (صلاحیت، داوری، خسارات، امور حسبی، وقف، معامله، فضولی، تهاتر و غصب)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=بازگیر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5661620|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=2}}</ref> | |||
* با توجه به [[رای دادگاه|رأی]] شماره ۱۱۰ مورخه ۱۳۶۹/۷/۱۱ شعبه ۲۲ [[دیوان عالی کشور]]، فقدان وارث در [[طبقه اول ارث|طبقه اول]]، سبب [[انتقال قهری|انتقال]] [[ترکه]] به وراث [[طبقه دوم ارث|طبقه دوم]] می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نحوه عملی تقسیم ارث و ترکه متوفی به انضمام (شرح اصطلاحات مربوط به ارث، جدول ارث، قوانین مرتبط با ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3112548|صفحه=|نام۱=منصور|نام خانوادگی۱=اباذری فومشی|چاپ=3}}</ref> | |||
== مصادیق و نمونه‌ها == | == مصادیق و نمونه‌ها == | ||
پدر متوفی، جده او را از ارث محروم می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1177248|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> | |||
* پدر متوفی، [[جده]] او را از ارث محروم می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1177248|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> | |||
* اولاد متوفی، مانع ارث بری برادر او می‌گردند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1177812|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> | |||
* در صورت حیات مادر متوفی، خواهر و خواهر زاده وی، ارث نمی‌برند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=52952|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref> | |||
* فرزندان میت، نوه‌های او را از ارث محروم می‌نمایند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4271872|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref> | |||
* فرزند متوفی که در نتیجه [[نکاح منقطع|نکاح متعه]]، به دنیا آمده‌است؛ [[حجب|حاجب]] خواهر و برادر وی خواهدبود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=52944|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=کیایی|چاپ=1}}</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۱ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۵۹
ماده ۸۶۳ قانون مدنی: وارثین طبقهٔ بعد وقتی ارث می‌برند که از وارثین طبقهٔ قبل کسی نباشد.
پیشینه
به موجب ماده ۶۵ آیین‌نامه زرتشتیان، طبقات بالاتر، طبقات بعدی را، از ارث محروم می‌نمایند.[۱] در ادیان کلیمی و مسیحی، همسر و اولاد و نوادگان متوفی، بر سایر اقربای او مرجح می‌باشند؛ و در آیین زرتشت، همسر و فرزندان و نوه‌ها و پدر و مادر میت، بر سایر بستگان وی تقدم دارند،[۲] و در آیین مسیح، رعایت تقدم و تأخر بین طبقات ارث و حتی اشخاص درون هر طبقه، الزامی است.[۳]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
اصناف مختلف در یک طبقه، دیگری را از ارث محروم نمی‌کنند.[۴]
درون هر یک از طبقات ارث نیز، وارث نزدیک تر به متوفی، وارث دورتر را از ارث محروم می‌کند، مانند محروم بودن نوه از ارث، با وجود فرزند برای متوفی.[۵]
وارث بی واسطه، باعث محرومیت ورثه باواسطه می‌گردد؛ مگر در مورد پسر عموی ابوینی که بر عموی ابی، تقدم دارد.[۶]
مطالعات فقهی
سوابق فقهی
با وجود وارث در درجه اول از طبقات مختلف ارث، وراث درجات بعدی، ارث نمی‌برند.[۷]
مادر متوفی، خواهر و خواهر زاده او را از ارث محروم می‌نماید.
رویه‌های قضایی
- به موجب دادنامه شماره ۱۹۶/۲۵ مورخه ۱۳۷۲/۵/۱۹ شعبه ۲۵ دیوان عالی کشور، با وجود زنده بودن وارث، فرزند وی نصیبی نمی‌برد.[۸]
- با توجه به رأی شماره ۱۱۰ مورخه ۱۳۶۹/۷/۱۱ شعبه ۲۲ دیوان عالی کشور، فقدان وارث در طبقه اول، سبب انتقال ترکه به وراث طبقه دوم می‌گردد.[۹]
مصادیق و نمونه‌ها
- پدر متوفی، جده او را از ارث محروم می‌نماید.[۱۰]
- اولاد متوفی، مانع ارث بری برادر او می‌گردند.[۱۱]
- در صورت حیات مادر متوفی، خواهر و خواهر زاده وی، ارث نمی‌برند.[۱۲]
- فرزندان میت، نوه‌های او را از ارث محروم می‌نمایند.[۱۳]
- فرزند متوفی که در نتیجه نکاح متعه، به دنیا آمده‌است؛ حاجب خواهر و برادر وی خواهدبود.[۱۴]
منابع
- ↑ عزیزاله فهیمی. ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی). چاپ 1. خرسندی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3069668
- ↑ عزیزاله فهیمی. ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی). چاپ 1. خرسندی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3070368
- ↑ عزیزاله فهیمی. ارث تطبیقی مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی-کلیمی-مسیحی). چاپ 1. خرسندی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3069680
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. اساس در قوانین مدنی (المدونه). چاپ 1. گنج دانش، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1445092
- ↑ ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث). چاپ 4. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4271872
- ↑ ابوالقاسم گرجی. آیات الاحکام (حقوقی و جزایی). چاپ 2. میزان، 1383. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2329900
- ↑ آیت اله خلیل قبله ای خویی. ارث. چاپ 2. سمت، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 380488
- ↑ یداله بازگیر. آرای دیوانعالی کشور در امور حقوقی (جلد اول) (صلاحیت، داوری، خسارات، امور حسبی، وقف، معامله، فضولی، تهاتر و غصب). چاپ 2. بازگیر، 1382. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5661620
- ↑ منصور اباذری فومشی. نحوه عملی تقسیم ارث و ترکه متوفی به انضمام (شرح اصطلاحات مربوط به ارث، جدول ارث، قوانین مرتبط با ارث). چاپ 3. خرسندی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3112548
- ↑ مصطفی جباری و حمید (ترجمه) مسجدسرایی. فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه). چاپ 1. ققنوس، 1379. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1177248
- ↑ مصطفی جباری و حمید (ترجمه) مسجدسرایی. فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه). چاپ 1. ققنوس، 1379. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1177812
- ↑ عبداله کیایی. قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم). چاپ 1. سمت، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 52952
- ↑ ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث). چاپ 4. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4271872
- ↑ عبداله کیایی. قانون مدنی و فتاوای امام خمینی (جلد دوم). چاپ 1. سمت، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 52944