ماده ۱۰۷۶ قانون مدنی

ماده ۱۰۷۶ قانون مدنی: مدت نکاح منقطع باید کاملاً معین شود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

منظور از «نکاح منقطع» در ماده ۱۰۷۶ قانون مدنی، انعقاد عقد زناشویی برای مدتی معین می‌باشد.

فلسفه و مبانی نظری ماده

همان گونه که در ماده ۱۰۷۶ قانون مدنی مورد تصریح قرار گرفته است، مدت نکاح منقطع، باید کاملاً معین شود؛ زیرا در متعه، برخلاف نکاح دائم، غایت زوجین، تشکیل بنیاد خانواده نبوده؛ و طرفین، باید وضعیت حقوقی خود را شناخته؛ و بدانند که در ازای چه مدت تمتع جنسی از زوجه، به وی مهریه تعلق می‌گیرد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

چنانچه در متعه، مدت ذکر نگردیده؛ و منظور طرفین هم، نکاح دائم نباشد؛ چنین عقدی باطل است، به عبارت دیگر چنانچه در متعه، مدت ذکر نگردیده؛ یا مدت نکاح منقطع، به‌طور کامل و دقیق، معین نباشد؛ و منظور طرفین هم، نکاح دائم نباشد؛ چنین عقدی باطل است، اما چنانچه نوع نکاح، مبهم باشد؛ عقد مزبور، حمل بر دائم می‌شود.

نکات توضیحی

به نظر برخی از حقوقدانان، عدم تعیین مدت در متعه، دلالت بر دائمی بودن نکاح دارد.

به نظر برخی از حقوقدانان، چنانچه مدت متعه، منفصل از عقد قرار گیرد؛ یعنی صیغه نکاح جاری گردیده؛ ولی آغاز مدت آن، موکول به زمانی در آینده باشد؛ چنین نکاحی، منجز بوده؛ و برحسب انشاء، موکول به زمانی در آینده نیست؛ تا بتوان آن را، باطل دانست، و به عقیده برخی دیگر از حقوقدانان، مدت نکاح، باید متصل به زمان اجرای صیغه باشد؛ و به نظر می‌رسد که این نظر، صحیح است، بنابراین به نظر می رسد چنانچه در متعه، مدت ذکر گردیده؛ اما تاریخ آغاز آن، مشخص نگردیده باشد؛ در این صورت مدت، متصل به اجرای صیغه است؛ زیرا مقتضای نکاح موقت هم همین است.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

• آغاز مدت نکاح موقت باید متصل به زمان انعقاد عقد باشد و نه جدای از آن.
• طی استفتایی از مراجع تقلید، چنین پاسخ داده شده است که: جاری شدن نکاح به صورت عمری، دلالت بر دائمی بودن آن داشته؛ هرچند منظور یکی از طرفین، ازدواج غیردائم بوده؛ و وی به حکم عمری، جاهل بوده باشد؛ و البته، احتیاط، تجدید عقد، یا طلاق زوجه است.

رویه‌های قضایی

• به موجب دادنامه شماره ۵۰۹/۳۰ مورخه ۱۳۷۳/۳/۳ دیوان عالی کشور، مدت نکاح منقطع، باید کاملاً معین شود؛ حتی اگر این مدت، ۹۰ سال باشد.

• به موجب دادنامه شماره ۴۰۴/۳۰ مورخه ۱۳۷۳/۵/۲۴ دیوان عالی کشور، اصل بر دائمی بودن ازدواج است؛ مگر اینکه تعیین مدت برای عقد، محرز گردد.

مقالات مرتبط

• نکاح موقت طویل‌المدت
• مطالعه تطبیقی نهادهای جایگزین ازدواج دائمی در حقوق ایران و انگلستان