ماده ۸۸۲ قانون مدنی

ماده ۸۸۲ قانون مدنی: بعد از لعان، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی‌برند و همچنین فرزندی که به سبب انکار او، لعان واقع شده، از پدر و پدر از او ارث نمی‌برد لیکن فرزند مزبور از مادر و خویشان مادری خود و همچنین مادر و خویشان مادری از او ارث می‌برند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

«فرزند لعان»، به کسی گویند که توسط پدرش، از طریق ملاعنه نفی شده‌ است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

نفی ولد به وسیله لعان، از موانع ارث است، زیرا لعان رابطه خویشاوندی را از بین می‌برد، و پس از لعان پدر و فرزند، از یکدیگر ارث نمی‌برند. جهت اعتبار لعان، ضروری است که زوجین پیش از لعان، با هم مقاربت داشته باشند، به خصوص در دعوی نفی ولد، که تا نزدیکی بین زوجین رخ نداده باشد؛ دیگر لحوق طفل به شوهر امکان پذیر نیست؛ تا بتوان برای نفی او، متوسل به لعان شد. اثبات زناکار بودن زوجه توسط زوج، تنها مجازات قذف را ساقط می‌کند؛ و دلالتی بر نفی ولد ندارد، و برای نفی ولد، باید متوسل به لعان شد، البته نفی ولد، به معنای نامشروع بودن طفل نیست؛ زیرا ممکن است او بر اثر شبهه یا به عنف، به دنیا آمده باشد.

گفتنی است یکی از شرایط لعان، اجرای آن در حضور حاکم یا نماینده او است.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

امام صادق در موردی که زنی، در مدت کمتر از چهار ماه از ازدواج خویش، صاحب فرزندی شد؛ و شوهر وی، انتساب طفل را به خود صحیح نمی‌دانست؛ ضمن تأیید ادعای مرد، موضوع را از طریق لعان قابل فصل دانسته؛ و تصریح نمودند که بعد از لعان، زن بر مرد حرام خواهد شد.

سوابق فقهی

گاهی لعان، برای اثبات نسبت زنا به زوجه، و گاهی نیز، جهت نفی مولود زن از خود می‌باشد، در هر دو صورت، لعان، توارث را از بین می‌برد.

رویه‌های قضایی

• به موجب نظریه ۵۷۲۳/۷ مورخه ۱۳۸۰/۶/۲۷، به دلیل فقدان مقررات مربوط به لعان در قوانین موضوعه، مقتضی است به منابع معتبر فقهی، رجوع گردد، همچنین برای اجرای لعان، کسب اذن خاص از حاکم شرع، الزامی است.

مصادیق و نمونه‌ها

• چنانچه فرزند ملاعنه، دارای یک برادر ابوینی باشد؛ با انتفای نسب بین او و پدرش، برادر وی نیز؛ تنها حکم برادر امی را خواهد داشت؛ و در ردیف کلاله امی، از او ارث خواهد برد.

• پدر نمی‌تواند یکی از دوقلوها را به فرزندی پذیرفته؛ و دیگری را از طریق لعان، از خود نفی نماید.

مقالات مرتبط

• ماهیت حقوقی طلاق خلع
• نقش اعلان اراده در انشاء ایقاعات ایران و انگلستان