ماده ۱۷۶ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(متن اصلی)
 
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
اگر کسی در ملک غیر، دفینه پیدا نماید باید به مالک اطلاع دهد، اگر مالک زمین مدعی مالکیت دفینه شد و آن را ثابت کرد، دفینه به مدعی مالکیت تعلق می‌گیرد.
'''ماده ۱۷۶ قانون مدنی''': [[دفینه]] که در [[مباحات|اراضی مباحه]] کشف شود متعلق به مستخرج آن است.
* {{زیتونی|[[ماده ۱۷۵ قانون مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۱۷۷ قانون مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
 
== مواد مرتبط ==
[[اصل ۴۵ قانون اساسی]]


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
کنز در لغت، یعنی گنجینه. و در اصطلاح، به مالی که در زیر زمین، مدفون گردبده؛ و دفن کننده آن، معلوم نباشد؛ کنز می گویند.(26953)
«کنز» در لغت، یعنی گنجینه و در اصطلاح، به [[مال|مالی]] که در زیر زمین، مدفون گردیده؛ و دفن کننده آن، معلوم نباشد؛ کنز می‌گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دانشنامه حقوق خصوصی (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=محراب فکر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=107868|صفحه=|نام۱=مسعود|نام خانوادگی۱=انصاری|نام۲=محمدعلی|نام خانوادگی۲=طاهری|چاپ=2}}</ref>
 
به هر مال پنهان، و یا ناپدیدی که نتوان، آن را تملک نموده؛ و به طور تصادفی یافت گردد؛ دفینه گویند.(46939) و به شیئی که در زیر خاک، و یا هر مکان دیگر، دفن گردیده باشد؛ دفینه گویند.(82733)
 
== کلیات توضیحی تفسیری دکترین ==
اگر شخصی، درنتیجه حفاری در منزل غیر، مالی را، به دست آورد؛ پس از اینکه موضوع را، به مالک زمین اطلاع داده؛ و وی نیز مالکیت دفینه را، انکار نمود؛ و یا اینکه نتوانست ثابت نماید که آن مال، متعلق به او است؛ دراینصورت کارگر، می تواند دفینه را تصاحب نماید.(2970)(319570) (424927)


مفاد این ماده، به موجب ماده 10 قانون راجع به حفظ آثار ملی، که آثار ملی را، حتی اگر در منازل خصوصی اشخاص به دست آمده باشد؛ قابل تملک نمی داند؛ نسخ گردیده است.(46945)
به هر مال پنهان، یا ناپدیدی که نتوان، آن را [[مالکیت|تملک]] نموده؛ و به‌طور تصادفی یافت گردد؛ «دفینه» گویند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=187812|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=6}}</ref> همچنین به شیئی که در زیر خاک، یا هر مکان دیگر، دفن گردیده باشد؛ دفینه گویند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=330988|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>


دفینه، از اجزای زمین محسوب نمی گردد تا آن را، مشمول حکم توابع مالکیت دانست. اعطای عنوان منافع یا نماء به دفینه نیز، صحیح نیست تا بتوان آن را، در زمره نمائات برشمرد.(131484)
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
اگر شخصی، دفینه ای را، در ملک زمین مباح یافت نماید؛ مال مزبور، متعلق به خود او است و چنانچه شخص دیگری، [[مدعی]] مالکیت آن گردد؛ موظف به اثبات ادعای خود است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات به‌طور کلی، بیع و معاوضه)|ترجمه=|جلد=|سال=1375|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=525996|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=17}}</ref> اما با استناد به [[اصل ۴۵ قانون اساسی]]، امروزه [[اراضی موات]]، به [[دولت]] تعلق داشته؛ و [[احیای زمین|احیای]] آنها، دیگر از [[اسباب تملک]] به‌شمار نمی‌آید؛ و تنها دولت است که می‌تواند اراضی مزبور را برابر با مقررات مربوطه، به اشخاص عمومی یا خصوصی واگذار نماید<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=12596|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|چاپ=11}}</ref> و با توجه به اینکه امروزه، اراضی موات، قابل تملک توسط اشخاص خصوصی نبوده؛ و به دولت تعلق دارد؛ به تبع آن، [[مالکیت خصوصی]]، نسبت به دفینه ای که در این گونه اراضی وجود دارد نیز منتفی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه محشای قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1709992|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref>


به نظر یکی از حقوقدانان، اگر شخصی، در ملک خود، عتیقه یا اثری باستانی را، یافت نماید؛ مال مزبور، متعلق به خود او است. و وی وظیفه ای ندارد که این موضوع را، با مالکین قبل از خود اطلاع دهد.(424926) و به عقیده برخی دیگر، اگر شخصی، در ملک خود، دفینه ای را، یافت نماید؛ مال مزبور، متعلق به خود او است. به شرط آنکه این موضوع را به مالک قبلی اطلاع داده؛ و او نتواند مالکیت خود را، نسبت به شیئ یافت شده ثابت نماید.(427486)
[[کارگر|کارگری]] که حسب امر [[کارفرما]]، به استخراج دفینه می‌پردازد؛ نمی‌تواند مالکیت آن را ادعا نماید؛ لیکن چنانچه شخصی، به دستور دیگری و با ابتکار خود، دفینه ای را از زیر زمین مباح بیرون آورد؛ آنچه که به دست آورده؛ متعلق به او است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=11948|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|چاپ=11}}</ref>


== سوابق فقهی ==
گفتنی است دفینه ای که مشخصات مالک، بر روی آن درج گردیده؛ از مباحات محسوب نمی‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=11924|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|چاپ=11}}</ref>
دفینه، نه جزء اموال مجهول المالک محسوب گردیده؛ و نه لقطه است. بلکه حکمی مستقل دارد.(427483)


اگر شخصی، در ملک خود، عتیقه یا اثری باستانی را، یافت نماید؛ مال مزبور، متعلق به خود او است. مگراینکه مالکیت صاحب قبلی ملک، محرز گردد.(654605)
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{مواد قانون مدنی}}
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:اموال]]
[[رده:دفینه]]
[[رده:در اسباب تملک]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۱۳

ماده ۱۷۶ قانون مدنی: دفینه که در اراضی مباحه کشف شود متعلق به مستخرج آن است.

مواد مرتبط

اصل ۴۵ قانون اساسی

توضیح واژگان

«کنز» در لغت، یعنی گنجینه و در اصطلاح، به مالی که در زیر زمین، مدفون گردیده؛ و دفن کننده آن، معلوم نباشد؛ کنز می‌گویند.[۱]

به هر مال پنهان، یا ناپدیدی که نتوان، آن را تملک نموده؛ و به‌طور تصادفی یافت گردد؛ «دفینه» گویند،[۲] همچنین به شیئی که در زیر خاک، یا هر مکان دیگر، دفن گردیده باشد؛ دفینه گویند.[۳]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر شخصی، دفینه ای را، در ملک زمین مباح یافت نماید؛ مال مزبور، متعلق به خود او است و چنانچه شخص دیگری، مدعی مالکیت آن گردد؛ موظف به اثبات ادعای خود است،[۴] اما با استناد به اصل ۴۵ قانون اساسی، امروزه اراضی موات، به دولت تعلق داشته؛ و احیای آنها، دیگر از اسباب تملک به‌شمار نمی‌آید؛ و تنها دولت است که می‌تواند اراضی مزبور را برابر با مقررات مربوطه، به اشخاص عمومی یا خصوصی واگذار نماید[۵] و با توجه به اینکه امروزه، اراضی موات، قابل تملک توسط اشخاص خصوصی نبوده؛ و به دولت تعلق دارد؛ به تبع آن، مالکیت خصوصی، نسبت به دفینه ای که در این گونه اراضی وجود دارد نیز منتفی است.[۶]

کارگری که حسب امر کارفرما، به استخراج دفینه می‌پردازد؛ نمی‌تواند مالکیت آن را ادعا نماید؛ لیکن چنانچه شخصی، به دستور دیگری و با ابتکار خود، دفینه ای را از زیر زمین مباح بیرون آورد؛ آنچه که به دست آورده؛ متعلق به او است.[۷]

گفتنی است دفینه ای که مشخصات مالک، بر روی آن درج گردیده؛ از مباحات محسوب نمی‌گردد.[۸]

منابع

  1. مسعود انصاری و محمدعلی طاهری. دانشنامه حقوق خصوصی (جلد سوم). چاپ 2. محراب فکر، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 107868
  2. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال). چاپ 6. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 187812
  3. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 330988
  4. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات به‌طور کلی، بیع و معاوضه). چاپ 17. اسلامیه، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 525996
  5. سیدحسین صفایی. دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال). چاپ 11. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 12596
  6. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مجموعه محشای قانون مدنی. چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1709992
  7. سیدحسین صفایی. دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال). چاپ 11. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 11948
  8. سیدحسین صفایی. دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (اشخاص و اموال). چاپ 11. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 11924